崇文总目(宋)王尧臣等编
崇文总目 (四库全书本)
卷一[编辑]〇易类
共一十八部,计一百七十一卷。
〔东垣按:玉海引崇文目七十一作七十八,云始于归藏,终于言象外传。
又按:汉书艺文志、隋书经籍志每类小叙及总数皆在目后,旧唐书经籍志、唐书、宋史艺文志无叙而总数亦列于后,惟文献通考经籍类叙数并在目前,此书、天一阁钞本但有总数在前,而叙久散佚,今从欧阳文忠公集辑录各叙,因依前志之例,次每类后,其总数则编次时已列于前,故仍旧本录之。〕
归藏三卷原释晋太尉参军辞正注,隋书有十三篇,今但存初经齐母本蓍三篇,文多阙乱,不可详解。(见文献通考。)
〔东垣按:马贵与所引总目,玉海艺文类引作中兴书目,未知孰是,辞正本名贞,此避仁宗嫌名。〕
周易一卷原释郑康成注,今惟文言说卦序卦杂卦合四篇,馀皆逸,指趣渊确,本去圣之未远。(见文献通考。)
〔东垣按:汉志十二篇,旧唐志十二卷,隋志九卷,经典释文叙录、唐志并十卷。〕
周易十卷原释王弼注。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:隋志、释文叙录并六卷。〕
周易十卷原释李鼎祚注。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:诸家书目并作集解,唐志作集注周易十七卷,考鼎祚自叙,但云十卷。〕
易纬九卷原释宋均注。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:厚斋易学引总目云,周易纬九卷,汉郑康成注,与此互异,考今存易纬皆康成所注,然北宋宋均注犹存,玉海引崇文目亦系于均注之下,疑旧本不误。〕
周易乾鉴度二卷原释中述阴阳日辰数谶。(见经义考易类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,郡斋读书后志云,坤鉴度,隋、唐志及崇文总目皆无之,旧本干下有坤字,乃后人妄加,今校删。〕
元包十卷原释卫元嵩撰,元嵩,唐人,武功苏源明传赵郡李江注元包,以坤为首,因八纯之宫以生变,极于六十四自系其辞,言外卦体不列爻位,以谓易首干尚文,包首坤尚质,夏连山商归藏,周易唐包,其实一也,虽欲驰骋而放言,趋理近正,易家之区比云,(见文献通考。)元包十卷,太阴、太阳、少阴、少阳、仲阴、仲阳、孟阴、孟阳、运蓍、说原。(原注一本无说原第十卷,见玉海艺文类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,郡斋读书志作元命苞。〕
周易新论传疏十卷原释唐阴洪道撰,洪道世其父显之学,杂采子夏、孟喜等十八家之说,参订其长,合七十二篇,于易有助云,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
周易正义十四卷原释孔颖达等,(见天一阁钞本。)唐太尉长孙无忌与诸儒刊定,宋朝端拱初国子司业孔维等奉诏是正其言,主申王学云。(见文献通考。)
〔东垣按:此二释,撰人互异,然诸家书目及今本皆题孔颖达等,疑以旧本为正,今两存之,唐志十六卷误,考颖达等叙但称十四卷,旧唐志亦同,直斋书录解题十三卷,引馆阁书目亦云今本止十三卷,通考同,今学官本皆十卷,盖又为后人所并。〕
周易传十卷原释此书篇第,略依王氏,决非卜子夏之文,又其言近而不笃,然学者尚异,颇传习之,(见献通文考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:晁以道传易堂记云今号为子夏传者,崇文总目亦斥其非是,而不知其所作之人,予知其为唐张弧之易也,又经义考,吕祖谦曰,崇文总目剟去子夏名以祛误惑,最为有理,今本十一卷。〕
周易传二卷原释唐右拾遗陆希声撰,希声作易传十篇,易图指说释变微旨四篇,初陇西李阮学其说,以为上下经传二篇,思属甚妙,故希声自为之解,余篇差显,不复为注,盖近世之名家欤,今二篇外余篇逸。(见文献通考。)
〔东垣按:读书志、通考并十卷,宋志十三卷。〕
周易举正三卷原释唐苏州司户参军郭京撰,京世授五经,得王辅嗣、韩康伯手写易经、比世所行,或颇差驳,故举正其讹而著于篇。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
周易物象释疑一卷原释唐东乡助撰,取变卦互体开释言象,盖未始见康成之学而著此书焉。(见文献通考。)
〔东垣按:尤延之遂初堂书目作辨疑,书录解题作东阳助,云馆阁书目又云守江陵、尹东阳。〕
周易甘棠正义三十卷原释任正一撰,以孔颖达为本,甘棠者,正一为陜州司马,故名其书。(见玉海艺文类。)
〔东垣按:通考无周易二字,引崇文总目云,梁陜州大都督府左司马任正一撰,以孔颖达正义申演其说,与此稍异。〕
周义口诀义六卷原释河南史证撰,不详何代人,其书直抄孔氏说,以便讲习,故曰口诀,(见文献通考。)阙。(见一阁钞天本。)
〔东垣按:通志艺文略作史之证,书录解题作史之征,云避讳作证字,宋志作史文徽。〕
周易正义补阙七卷原释邢璹,(见天一阁钞本。)不著撰人名氏,其说自谓裨颖达之阙。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考作周易正义补缺略例疏一卷,引不著撰人名氏云云,而旧本有邢璹二字未知孰是,今姑两存其说,陈诗庭云,前周易正义孔颖达等四字,下卷尚书断章成伯玙三字,及此邢璹,并与通考所引互异,疑世所传天一阁本即朱锡鬯所钞,而此数条皆其增加者,锡鬯曾撰经义考,故旧本于经部注释,撰人独多。〕
易论三十三卷原释王昭素。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
周易言象外传十卷原释皇朝王洙原叔撰,洙以通经侍讲天章阁,鸠集前世诸儒易说,折衷其理,依卦变为类,其论以王弼传为内,故自名曰外传。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考作外集误。〕
原叙,前史谓秦焚三代之书,易以卜筮而得不焚,及汉募群书,类多散逸,而易以故最讹,及学者传之,遂分为三,一曰田何之易,始自子夏,传之孔子,卦象爻彖与文言说卦等离为十二篇,而说者自为章句,易之本经也,二曰焦赣之易,无所师授,自言得之隐者,第述阴阳灾异之言,不类圣人之经,三曰费直之易,亦无师授,专以彖象文言等参解卦爻,凡以彖象文言杂人卦中者,自费氏始,田何之学,施、孟、梁邱之徒最盛,费氏初微,止传民间,至后汉时,陈元、郑众、康成之徒,皆学费氏,费氏兴而田学遂息,古十二篇之易,遂亡其本,及王弼为注,亦用卦象相杂之经,自晋以后,弼学独行,遂传至今,然易比五经,其来最远,自伏羲画卦,下更三代,别为三易,其变卦五十有六,命名皆殊,至于七八九六筮占之法亦异,周之末世,夏商之易巳亡,汉初虽有归藏,已非古经,今书三篇莫可究矣,独有周易,时更三圣,世历三古,虽说者各自名家,而圣人法天地之缊,则具存焉。(见欧阳文忠公集,玉海艺文类引田何之易至易之本经也,无始自子夏句,又引汉初以下四句。)
〔东垣按:以上原卷一。〕
〇书类
共七部,计八十一卷。
《古文尚书》十三卷。
《尚书》十三卷孔安国传。
《尚书大传》三卷原释汉济南伏胜撰,后汉大司农郑元注,伏生本秦博士,以章句授诸儒,故博引异言,授受援经而申证云。(见文献通考。)
〔东垣按:《玉海》云,《隋志》,《大传》三卷,郑元注,《崇文目》同,《书录解题》、《通考》并四卷,今本亦分四卷。〕
《尚书正义》二十卷原释孔颖达等。(见天一阁钞本。)
尚书广疏十八卷原释伪蜀冯继先撰,以孔颖达正义为本,小加己意。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志十卷,通考不著卷数。〕
《尚书断章》十三卷原释成伯玙,(见天一阁钞本。)不著撰人名氏,按其书略叙众篇大旨。(见文献通考。)
〔东垣按:此条旧本与通考所引互异,说见前。〕
尚书释文一卷原释陆德明撰,皇朝太子中舍陈鄂奉诏刊定,始开宝中,诏以德明所释乃古文尚书。
与唐明皇所定今文驳异,命鄂删定其文,改从隶书,盖今文自晓者多,故切弥省。(见文献通考。)
原叙书原于号令而本之史官,孔子删为百篇,断尧讫秦,序其作意,遭秦之故,孔子末孙惠与济南伏胜各藏□本于家,楚汉之际,胜失其所藏,但口以传授,胜既耄昏,乃缪合二十四篇为二十九,欧阳夏侯之徒皆学之,写以汉世文字,号今文尚书,至武帝时,孔惠之书,始出屋壁,百篇皆在,而半已磨灭,又皆科斗文字,惠孙安国以隶古定之,得五十八篇,为之作传,号古文尚书,至陈隋之间,伏生之学废绝,而孔传独行,先是孔传亡其舜典,东晋梅赜乃以王肃所注伏生舜典足其篇,至唐孝明不喜隶古,始更以今文行于世。(见欧阳文忠公集。)
〇诗类
共八部,计一百一十五卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
毛诗古训传二十卷毛亨撰。
〔东垣按:汉志三十卷,或作故训,古字通。〕
韩诗外传十卷韩婴撰。
〔东垣按:汉志六卷。〕
《毛诗草木鸟兽虫鱼疏》二卷原释吴太子中庶子乌程令陆玑撰,世或以玑为机,非也,机自为晋人,本不治诗,今应以玑为正,然书但附诗释谊,窘于采获,似非通儒所为者,将后世失传不得其真欤。(见文献通考。)
〔东垣按:书录解题、通考、鸟兽二字并在草木上,今本标题与此同。〕
毛诗正义四十卷原释唐国子祭酒孔颖达撰,太尉长孙无忌诸儒刊定,国朝端拱初,国子司业孔维等奉诏是正,诗学之家,此最为详。(见文献通考。)
毛诗小疏二十卷原释不著撰人名氏,因孔疏为本,删取要义,辅益经注云。(见文献通考。)
毛诗指说一卷原释唐成伯玙撰,略叙作诗大旨及师承次叙。(见熊克毛诗指说跋及文献通考。)
〔东垣按:通考不著卷数。〕
毛诗断章二卷原释唐成伯玙撰,大抵取春秋赋诗断章之义,钞取诗语,汇而出之。(见熊克毛诗指说跋及文献通考。)
〔东垣按:通考作汇章,不著卷数。〕
毛诗解题二十卷原释不著撰人名氏,篇端总叙诗义,次述章旨,盖近儒之为者欤。(见文献通考。)
〔东垣按:宋志,解作释,通考不著卷数。〕
原叙,昔孔子删古诗三千馀篇,取其三百一十一篇著于经,秦楚之际亡其六,汉兴,诗分为四,一曰鲁人申公作训诂,号鲁诗,二曰齐人辕古生作传,号齐诗,三曰燕人韩婴作内外传,号韩诗,四曰河间人毛公作故训传,号毛诗,三家并列学官,而毛以后出,至平帝时始列于学,其后马融、贾逵、郑众、康成之徒,皆发明毛氏,其学遂盛,魏晋之间,齐鲁之诗废绝,韩诗虽在而益微,故毛氏独行遂传至今,韩婴之书,至唐犹在,今其存者,十篇而已汉志婴书五十篇,今但传其外传,非婴传诗之详者,而其遗说,时见于他书,与毛之义绝异,而人亦不信,去圣既远,诵习各殊,至于考风雅之变正,以知王政之兴衰,其善恶美刺,不可不察焉。(见欧阳文忠公集三家诗考,引韩婴之书至与毛之说绝异,无汉志婴书五十篇句。)
〔东垣按:以上原卷二。〕
〇礼类
共三十三部,计一千九十七卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同,云周礼至谥法。〕
周礼十二卷郑康成注。
仪礼十七卷郑康成注。
礼记二十卷郑康成注。
大戴礼十三卷原释三十五篇。(郑元祐引见经义考礼类。)
〔东垣按:朱锡鬯云,戴德礼记十三卷,崇文总目云大戴礼记十卷三十五篇,又一本三十三篇,郑元祐曰,其为书凡十三卷,总四十篇,若崇文总目则十卷,而云三十五篇者,无诸本可定也,东垣考大戴礼诸家书目并作十三卷,据朱氏及郑明德所述,则总目实止十卷,旧本亦作十三卷,疑后人以臆增改,附辨于此。〕
周礼疏五十卷原释贾公彦。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:今本四十二卷,陈诗庭云,此北宋以后所并,书录解题犹作五十卷,下仪礼、礼记并同。〕
仪礼疏五十卷原释贾公彦。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海云,旧史四十卷,今本十七卷。〕
礼记正义七十卷原释孔颖达。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:今本六十三卷。〕
三礼义宗三十卷原释梁明威将军崔灵恩撰,其书合周礼、仪礼二戴之学,敷述贯串,该悉其义,合一百五十六篇,推衍闳深,有名前世云。(见文献通考。)
〔东垣按:梁书本传四十七卷。〕
江都集礼一百四卷,原释隋诸儒撰,初炀帝以晋王为扬州总管,镇江都,令诸儒集周、汉以来礼制因袭,下逮江左先儒论议,命潘微为之叙,凡一百二十卷,今亡阙仅存一百四卷。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,隋诸儒牛宏等也。隋志一百二十六卷。〕
三礼图九卷原释梁正撰,(见玉海艺文类凡两引。)阙(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,张昭曰,四部书目作十二卷,见宋史聂崇义传。〕
三礼图二十卷原释聂崇义集,(见玉海艺文类。)周显德中,参定郊庙器玉,因博采先儒三礼旧图,凡得六本考正,是否缋素而申释之,每篇自叙其凡,参以近世沿革之说,建隆二年五年丙寅,表上之,窦俨为叙,诏太子詹事尹拙,集儒学三五人更同参议,拙多所驳正,崇义复引经以释之,其驳义及答义各四卷,率列于注释,诏颁行之,又画于国子监讲堂之壁。(见经义考通礼类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
礼记外传四卷原释成伯玙。(见天一阁钞本。)
礼记字例同异一卷唐志不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
五礼名义十卷孙玉汝撰。
开元礼京兆义罗十卷原释不著撰人名氏,据开元已有义鉴,申术其说,今此又纲罗其遗坠云,(见文献通考。)阙(见天一阁钞本。)
〔东垣按:遂初堂书目无京兆二字,旧本京讹作宗,今校改。〕
开元礼类释二十卷原释不著撰人名氏,以唐礼繁重,故汇其名物,粗为申释。(见文献通考。)
〔东垣按:旧本释讹作绎,今校改。〕
开元礼一百五十卷萧嵩等撰。
开元礼义鉴一百卷原释唐萧嵩撰,既定开元礼,又以礼家名物繁伙,更取历代沿革,随文释义,与礼并行。(见文献通考。)
〔东垣按:本名义镜,此避太祖祖嫌讳。〕
开元礼百问二卷
〔东垣按:唐志,萧嵩撰,书录解题不著撰人。〕
五礼精义十卷原释唐太常博士韦彤撰,首载唐礼,参引古义,申释其文。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
续曲台,礼三十卷王彦威撰。
〔东垣按:宋志亦作王彦威,注云一作崔灵恩撰。〕
礼略十卷原释唐京兆府栎阳尉杜萧撰,采古经义,下逮当世,举沿革,附礼见文,以其言约旨详,故自题略云。(见文献通考。)
礼粹二十卷原释唐宁州参军张频纂,凡一百三十五条,直抄崔氏义宗之说,无他异闻,(见文献通考。)阙。(见一阁钞天本。)
开宝通礼二百卷刘温叟等撰。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
开宝通礼义纂一百卷原释皇朝翰林学士卢多逊等撰,多逊既定新礼,复因开元礼义鉴,增益为开宝通礼义纂一百卷,上之,诏与通礼并行,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
丧礼极义一卷原释唐商价集,杂叙先儒五服轻重之论,然首末不伦,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:本作殷价,避太祖父讳作商。〕
五服志三卷原释不著撰人名氏,据江都开元二礼,参引先儒所论轻重之制,盖唐人所编次云。(见文献通考。)
丧服加灭一卷原释不著撰人名氏,杂记服制增损,文无伦次,(见文献通考两引。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考不著卷数。〕
春秋谥法一卷原释不著撰人名氏,其法差多于周公谥法。(见文献通考。)
周公谥法一卷原释不著撰人名氏,谥法始于周,学者录之,因托以名篇。(见文献通考。)
谥例十卷原释宋沈约撰,上采周秦,下至晋宋,君臣谥号,而以周公谥法为本。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引作沈约谥法云,书目一卷,惟崇文目有之,学者就汲冢书采出,春秋谥法一卷,学者就杜预释例谥法篇采出,通考作谥别误。〕
谥法四卷原释梁贺琛撰,初沈约本周公之谥法,至琛又分君臣美恶,妇人之谥,各以其类标其目,曰旧谥者,周公之谥法,曰广谥者,约所撰也,曰新谥者,琛所增也。(见文献通考。)
严昉云,读书志作沈贺谥法,云沈约撰,贺玚增。
续古今谥法十四卷原释唐户部郎中王彦威撰,因旧谥品援集故事,依沈约谥例,记梁以来至唐得谥官称姓名,又以单复为别。(见文献通考。)
原叙礼乐之制,盛于三代,而大备于周,三代之兴,皆数百年,而周最久,始武王周公修太平之业,画天下以为九服,上自天子,至于庶人,皆有法度,方其郊祀天地,开明堂以会诸侯,其车旗服器,文章烂然,何其盛哉,及幽厉之乱,周室衰微,其后诸侯渐大,然齐桓赐胙而拜,晋文不敢必请隧,以礼维持又二百馀年,礼之功亦大矣,下更战国,礼乐殆绝,汉兴,礼出淹中后、戴诸儒,共为补缀,得百馀篇,三郑、王肃之徒,皆精其学,而说或不同,夫礼极天地,朝廷
宗庙,凡人之大伦,可谓广矣,虽二〔东垣按:一本作百。〕家殊说,岂不博哉,自汉以来,沿革之制,有司之传,著于书者,可以览焉。(见欧阳文忠公集。)
〔东垣按:以上原卷三。〕
〇乐类
共四十八部,计一百八十一卷。
〔东垣按:玉海引崇文目一百作二百云,自历代乐仪,至阮咸曲谱,今核计实四十九部三百二卷,历代乐仪三十卷原释唐叶律郎徐景安撰,总序律吕,起周汉迄于唐,著唐乐章,差为详悉。(见文献通考。)
东垣按:玉海引崇文目同,通考不著卷数,王伯厚又引中兴书目作新纂乐书,宋志同太乐令壁记三卷原释唐叶律郎刘贶撰,分乐元正乐四夷乐合三篇。(见文献通考。)
东垣按:通考不著卷数,旧本令讹作合,今校改。〕
乐府古题真解一卷原释唐吴竞撰,释古乐曲所以名篇之意。(见文献通考。)
〔东垣按:唐志、遂初堂书目、通志略并作要解,宋志,要解二卷,通考古乐府,乐府古题要解共十二卷。〕
乐府解解一卷原释不著撰人名氏,与吴竞所撰乐府古题颇同,以江南曲为首,其后所解差异。(见文献通考。)
〔东垣按:通志略作刘𫗧撰,通考不著卷数。〕
乐府古今解题三卷原释唐郗昂撰,或云王昌龄撰,未详孰是,旧云古今乐府解题,又云古题所载曲名与吴竞所撰乐府解题颇异,复有唐李百乐辞,今定为乐府古今解题。(见文献通考。)
〔东垣按:唐志亦作郗昂撰,注云一作王昌龄,宋志,一卷,王昌龄撰,上有续字。〕
声律要诀十卷原释唐田琦撰,推本律吕,及制管定音之法,文虽近俗,而于乐理尤谙焉。(见文献通考。)
乐府杂录一卷原释唐段安节撰,其事芜驳不伦。(见文献通考。)
〔东垣按:宋志二卷。〕
羯鼓录一卷原释唐南卓撰,羯鼓夷乐,与都昙答鼓,皆列于九部,至唐开元中,始盛行于世,卓所记多开元、天宝时曲云。(见文献通考。)
大周正乐一百二十卷原释周翰林学士窦俨撰,显德中,俨奉诏集缀,其书博而无次。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志,八十八卷,俨作严,传写之误。〕
乐苑五卷原释不著撰人名氏,叙乐律声器凡二十篇。(见文献通考。)
〔东垣按:通志,陈游撰。〕
周优人曲辞二卷原释周吏部侍郎赵上交、翰林学士李昉、谏议大夫刘涛、司勋郎中冯古,纂录燕优人曲词。(见文献通考。)
景祐大乐图二十卷原释皇朝司封员外郎集贤校理聂冠卿撰,景祐二年,大乐署以律准考定雅乐献之,上召祠部员外郎集贤校理李照,问钟律大要,照请用黍尺求声,遂命照制新乐,冠卿讨论故事,据经义多所损益,以御制乐曲及钟律议说,制器之法,与古今乐器图象之异,为书一百二十六篇上之,(见文献通考。)阙(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志作聂崇义。〕
大乐图义二卷原释皇朝太常博士直史馆宋祁撰,受诒考试太常乐工,因集古乐钟律器用之说,上列为图,从释其义,并今乐署阙典所当釐补者,更为杂论七篇奏之。(通文献通考。)
〔东垣按:玉海音乐类两引崇文目并同。〕
琴操三卷原释晋广陵相孔衍撰,述诗曲之所从,总五十九章。(见文献通考。)
陈诗庭云,书录解题,琴操一卷,不著撰人,引中兴书目云,晋广陵守孔衍,以琴调周诗五篇,古操引共五十篇,今周诗篇同,而操引财二十一篇,盖陈伯玉所见非全书,此作三卷,疑即五十篇本也,然云总五十九章,则又小异。
琴谱三均手诀一卷原释宋谢庄撰,叙唐虞至宋世善琴者姓名,及古典名言,琴通三均谓黄钟仲吕无射。(见文献通考。)
〔东垣按:通考不著卷数。〕
琴手势谱一卷原释唐道士赵邦利撰,记古琴指法为左右手图二十一种。(见文献通考。)
〔东垣按:通考,势作世,邦利作邪利,俱误,今校改。〕
金风乐一卷原释唐元宗撰,盖琴曲名,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
琴书三卷原释唐翰林待诏赵惟暕撰,略述琴制,叙古诸典及善琴人姓名。(见文献通考。)
琴谱十三卷原释唐陈康士撰,按康士作琴曲一百章,谱十三卷,宫调二十章,商调十章,角调五章,征调七章,琴调五章,黄中十章,离忧七章,沈湘七章,侧蜀七章,缦角七章,玉女五章,其谱散亡,今书旧目有琴调六章,琴谱一卷,残缺无首尾,所载乃楚角宫黄钟侧蜀琴调数篇,馀皆亡,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考三十卷,旧本题陈士康三字误倒,今校正。〕
琴谱叙一卷原释陈康士等撰,康士字安道,以善琴知名,尝撰琴曲百篇,谱十三卷,进士姜阮、皮日休皆为叙以述其能,康士谱今别行。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目,无叙字。〕
琴调四卷原释陈康士撰,楚调五章,黄钟调二十章,侧蜀琴调皆一章,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志,三卷。〕
琴调谱一卷陈康士撰。
离骚谱一卷原释陈康士撰,依离骚以次声,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
大唐正声新拉琴谱十卷原释唐陈拙纂,集琴家之说,不专声谱,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:旧本拉讹作祉,今校改,唐志作新址,玉海引崇文目及通志略作新征,并误。〕
广陵止息谱一卷原释唐吕渭撰,晋中散大夫嵇康作琴调广陵散,说者以魏氏散亡自广陵始,晋虽暴兴,中止息于此,康避魏晋之祸,托之于鬼神,河东司户参军李良辅云,袁孝已窃听而写其声,后绝其传,良辅传之于洛阳僧思古,思古传于长安张老,遂著此谱,总三十三拍,至渭又增为三十六拍,(见献通文考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志作吕谓,注云渭一作滨。〕
无射商九调谱一卷原释唐萧祐撰,祐因胡笳推无射商,自创为九调,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考两祐字并作帖,误,今校改,宋志亦作祐,注云一作祜。〕
东杓引谱一卷原释唐协律郎李约〔东垣按:陜西通志引崇文总目有小注勉子二字。〕撰约患琴家无角声,乃造东杓引七拍,有麟声绎声,以备五音,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:宋志作琴曲东杓谱叙。〕
琴声律图一卷原释唐恭陵署令王大力承诏撰,图琴制度,以六十律旋宫之法次其上,前叙历引诸家律吕相生之术,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,一本大力作大方。〕
琴雅略一卷原释唐殿中侍郎齐嵩撰,概言创制音器之略,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考原作齐■〈木嵩〉误,今校改。〕
琴德谱一卷原释唐因寺僧道英撰,述吴蜀异音及辨析指法,道英与赵邦利同时,盖从邦利所授,(见献通文考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:邦利、通考亦讹作邪利,今校改,下琴式图原释同。〕
沈氏琴书一卷原释沈氏撰,不著名,首载嵇中散四弄,题赵师法撰,次有悲风三峡流泉渌水昭君下舞间弦,并胡笳四弄,题盛通师撰,盖诸家曲谱,沈氏集之,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
张淡正琴谱一卷原释茅仙逸人张淡正撰,不详何代人,解琴指法。(见文献通考。)
琴谱一卷原释梁开平中王邈撰。(见文献通考。)
小胡笳十九拍一卷原释伪唐蔡翼撰,琴曲有大小胡笳,大胡笳十八拍,沈辽集,世名沈家声,小胡笳又有契声一拍,共十九拍,谓之祝家声,祝氏不详何人,所载乃小胡笳子,(见文献,通考。)阙。(见天一阁钞本。)
琴调一卷原释伪唐蔡翼撰,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
琴杂说一卷原释不著撰人名氏,盖琴家杂集器图声诀之略。(见文献通考。)
琴调三卷原释不著撰人名氏,无射商角诸谱皆亡其曲名,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
琴谱四卷原释不著撰人名氏,凡四大曲,一曰别鹤林,其三皆失其名而谱存,今留以待知琴者,(见文考献通。)阙。(见天一阁钞本。)
陈诗庭云,按旧唐志有琴谱四卷,注云刘氏周氏等撰,未知即此书否。
琴略一卷原释不著撰人名氏,叙有七例,颇钞历代善琴者,各为门类,又载拍法及杂曲名,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
琴式图一卷原释不著撰人名氏,以琴制度为图,杂载赵邦利指诀,又有白云先生三诀,(见文献通考。)阙。(见一阁钞天本。)
三乐谱一琴原释不著撰人名氏,载商调三乐谱。(见文献通考。)
琴谱纂要五卷原释不著撰人名氏,图琴制度及载古曲谱曲名。(见文献通考。)
琴书正声九卷原释不著撰人名氏,集游春、绿水、幽居、坐愁思、秋思、楚明光、易水、凤归林、接舆、白云凡十四谱,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:宋志,十卷。〕
琴谱调三卷原释不著撰人名氏,杂录琴谱大小数曲,其前一大曲亡其名,旧本或云李翺,用指注与诸琴法无异,而云翺者,岂其所传欤,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
阮咸调弄二卷原释不著撰人名氏,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
阮咸金羽调一卷原释不著撰人名氏,载降圣引一篇,谱一首,不详何代之曲。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
降圣引谱一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:原释亦附见上书。〕
阮咸谱二十卷原释阮咸谱,阮咸曲谱,不著撰人名氏,有宫商角征,无射宫,无射商,金羽碧玉凄凉黄钟调,凡十篇,总十二卷,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
阮咸曲谱一卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同,原释附见上书。〕
原叙三代礼乐,自周之末,其失已多,又经秦世灭学之暴,然书及论语、孝经得藏孔氏之家,易以卜筮不焚,而诗本讽诵,不专在于竹帛,人得口以传之,故独礼之于六经,其亡最甚,而乐又有声器,尤易为坏失,及汉兴,考求典籍,而乐最缺绝,学者不能自立,遂并其说于礼家书为五经,流别为六艺,夫乐所以达天地之和而饬化万物,要之感格人神,象见功德,记曰,五帝殊时,不相沿乐,所以王者有因时制作之盛,何必区区求古遗缺,至于律吕钟石,圣人之法,虽更万世,可以考也,自汉以来,乐之沿革,惟见史官之志,其书不备,隋唐所录,今著其存者云。(见欧阳文忠公集。)
〔东垣按:以上原卷四。〕
〇春秋类
共三十三部,计三百九十六卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同,今核计实三百九十七卷。〕
春秋经传集解三十卷杜预撰。
春秋公羊经传解诂二十二卷何休撰。
〔东垣按:隋志十一卷,唐志十三卷,通考十二卷。〕
春秋谷梁传十二卷范宁注。
春秋外传国语二十一卷原释左邱明撰,吴侍中领左国史亭陵侯韦昭解,昭参引郑众、贾逵、虞翻、唐固,(原注二人皆吴臣。)合凡五家为注,自所发正者,三百十事。(见文献通考。)
〔东垣按:隋志,二十二卷。〕
春秋繁露十七卷董仲舒撰,原释其书尽八十二篇,义引宏博,非出近世,然其间篇第亡舛,无以是正,又即用玉杯竹林题篇,疑后人取而附著云。(见玉海艺文类凡两引,及文献通考书录解题引首句。)
〔东垣按:欧阳永叔书春秋繁露后云,汉书董仲舒传载仲舒所著书百馀篇,第云清明竹林玉杯繁露之书,盖略举其篇名,今其书才四十篇,又总名春秋繁露者,失其真也,予在馆中校勘群书,见有八十馀篇,然多错乱重复,又有民间应募献书者,献三十馀篇,其间数篇在八十篇外,乃知董生之书,流散而不全矣,方俟校勘,而予得罪夷陵。〕
春秋决事比十卷原释汉董仲舒撰,丁氏平,黄氏正,初仲舒既老病致仕,朝廷每有政议,武帝数遣廷尉张汤问其得失,于是作春秋决疑二百三十二事,动以经对,至吴太史令吴汝南丁季江夏黄复平正得失,今颇残逸,止有七十八事。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,汉志作公羊治狱十六篇,隋志宋志并作春秋决事,旧唐志、唐志并作春秋决狱,通考不著卷数,陈诗庭云,七录又作春秋断狱。〕
左氏膏肓九卷原释汉司空掾何休始撰,答贾逵事,因记左氏所短,遂颇流布,学者称之,后更删补为定,今每事左方,辄附郑康成之学,因引郑说窜寄何书云,书今残逸,第七卷亡。(见文献通考。)
〔东垣按:隋志,十卷。〕
春秋释例十五卷杜预撰原释凡五十三例。(见文献通考。)
〔东垣按:旧本释讹作式,今校改。〕
春秋述议一卷原释隋在京太学博士刘炫撰,本四十篇,唐孔颖达正义盖据以为说而增损之,今三十九篇亡。(见文献通考。)
〔东垣按:旧本议讹作义今校改,通考作述议传,唐志三十七卷。〕
春秋正义三十六卷原释唐国子祭酒孔颖达撰,按汉张苍、贾谊、尹咸、郑众、贾逵皆为诂训,然参用公谷二家,至晋杜预专治左氏,其后有沈文阿、苏宽、刘炫皆据杜说,贞观中,颖达据刘学而损益之,长孙无忌等又复损益,其书乃定,皇朝孔维等奉诏是正。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
春秋谷梁疏三十卷原释唐国子四门助教杨士勋撰,皇朝邢昺等奉诏是正,令太学传授。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,今本二十卷,通考原作杨勋撰,脱士字,今校增。〕
春秋公羊疏三十卷原释不著撰人名氏,援证浅局,出于近世,或云徐彦撰,皇朝邢昺等奉诏是正,始令太学传授,以备春秋三家之旨。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,今本二十八卷。〕
春秋左氏传叙一卷原释阴洪道注,阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:唐志,洪作宏。〕
集传春秋微旨二卷陆淳撰。
〔东垣按:原释附见下书,宋志作集注三卷,今本亦三卷,无集传二字,陈诗庭云,陆淳乃其原名,后避唐宪宗嫌讳,改名质,字伯淳,故诸家书目或题作质,通志略以春秋纂例为质撰,以微旨为淳撰,竟似两人,陋矣。〕
集传春秋辨疑七卷原释唐给事中陆淳纂,初淳以三家之传不同,故采获善者,参以啖助、赵匡之说,为集传春秋,又本褒贬之意,更为微旨,条别三家,以朱墨记其胜否,又摭三家得失与经戾者,以啖赵之说订正之,为辨疑。(见文献通考。)
〔东垣按:柳子厚撰陆淳墓表云,为春秋集注十篇,辨疑七篇,微旨二篇,与此正合,今本十卷,当是后人所析,上微旨同。〕
非国语二卷原释柳宗元撰。(见天一阁钞本。)
春秋加减一卷原释唐元和时国子监承诏修定,以此经字文多少不同,故志其增损,以防差驳。(见文考献通。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
春秋指掌十五卷原释唐试左武卫兵曹李瑾撰,瑾集诸家之说为序义凡例各一篇,抄孔颖达正义为五篇,采摭余条为碎玉一篇,集先儒异同,辨正得失为三篇,取刘炫规过,申证其义为三篇,大抵专依杜氏之学以为说云。(见玉海艺文类及文献通考。)
〔东垣按:通考不著卷数,引巽岩李氏曰,春秋指掌,其第一卷新编目录。多取杜氏释例及陆氏纂例瑾所自著无几,而叙义以下十四卷,但分门钞录孔颖达左氏正义,皆非瑾所自著也,本朝王尧臣崇文总目及李淑图书志,皆以先儒异同,规过、序例等篇为瑾笔削,误矣。〕
春秋通例三卷原释唐陆希声撰,因三家之例,裁正其冗,以通春秋之旨。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目卷同,通考不著卷数。〕
折衷春秋三十卷原释唐陈岳撰,以三家异同三百馀条,参求其长,以通春秋之义。(见文献通考。)
诸仁勋云,诸家书目皆作春秋折衷论。
春秋图五卷原释唐张杰撰以春秋所载车服器用都城井邑之制,缋而表之。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考不著卷数。〕
春秋指元十卷原释唐张杰撰,摘左氏传文,申释其义,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考不著卷数,引此条原释本在指元下,经义考亦同四库新定本无春秋图,原释以此释系于其下,宋志作指掌图二卷。〕
春秋精义三十卷原释不著撰人名氏,汇事于上,分钞杜氏孔颖达言,数家之说,参以释文。(见文献通考。)
〔东垣按:通考不著卷数。〕
演左传谥族图五卷原释不著撰人名氏,以左氏学世谱增广之,贯穿系叙,差无遗略。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海艺文类两引崇文目并同,通考左传作左氏传,宋志作春秋谥族图,无演字。〕
春秋名号归一图二卷原释伪蜀冯继先撰,以春秋官谥名字裒附初名之左。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志一卷。〕
左氏传引帖断义十卷原释伪蜀进士蹇遵品撰,拟唐礼部试进士帖经旧式,敫经具对,(见文献通考。)阙。(见一阁钞天本。)
〔东垣按:通考,断义作新义,旧本帖讹为古,今校正。〕
春秋论一卷原释皇朝秘书监胡旦撰,多摭杜氏之失,有裨经旨,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考不著卷数,经义考作春秋演圣通论十卷。〕
春秋龟鉴一卷原释不著撰人名氏,述春秋周及诸侯世次,齐鲁大国公子公孙,初不详备,其后传写又失其次叙,今存以备讨阅。(见文献通考。)
〔东垣按:通考不著卷数。〕
春秋世谱七卷原释不著撰人名氏,凡七卷,起黄帝至周,见于春秋诸国,世系传久,稍失其次矣,按隋唐书目,春秋大夫世族谱十三卷,顾启期撰,而杜预释例自有世族谱一卷,今书与释例所载不同,而本或题云杜预撰者,非也,疑此乃启期所撰云。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海艺文类两引崇文目并同,唐志十一卷,通考一卷。〕
帝王历纪谱二卷原释不著撰人名氏,其叙言周所封诸侯子孙,散于他国,孔子修春秋而谱其世系,上采帝王历纪而条次之,盖学春秋所录,今本题云荀卿撰者,非也。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海艺文类两引崇文目并同,通考三卷,引巽岩李氏曰,其载帝王历纪殊少,叙诸侯卿大夫之世颇详,而崇文总目止名帝王历纪谱,今从之,宋志作公子姓谱,旧本纪讹为记,今校改。〕
春秋纂要十卷原释伪唐人姜虔嗣撰,以春秋左氏公谷三家之传,学者钞集之文,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考作纂例不著卷数,宋志作三传纂要二十卷。〕
春秋集传十五卷原释皇朝王沿纂,沿患学者自私其家学,而是非多异,失圣人之意,乃集三传之说,删为一书,又见秘书目有先儒春秋之学颇多,因启求之,得董仲舒等十馀家,沿自以先儒犹为未尽者,复以己意笺之。(见文献通考。)
〔东垣按:唐志作樊宗师撰。〕
春秋宗族名谥谱五卷原释不著撰人名氏,略采春秋三传诸国公卿大夫姓名谥号,(见文献通考。)阙。(见天钞本一阁。)
〔东垣按:玉海艺文类两引崇文目并同,通考不著撰人。〕
原叙昔周法坏而诸侯乱,平王以后不复雅而下同列国,吴楚徐夷并僣称王,天下之人不禀周命久矣,孔子生其末世,欲推明王道以扶周,乃聘诸侯,极陈君臣之理,诸侯无能用诸,退而归鲁,即其旧史考诸行事,加以王法,正其是非,凡其所书,一用周礼,为春秋十二篇,以示后世,后世学者传习既久,其说遂殊,公羊高、谷梁赤、左邱明、邹氏、夹氏分为五家,邹夹最微,自汉世已废,而三家盛行,当汉之时,易与论语分为三,诗分为四,礼分为二,及学者散亡,仅存其一,而余家皆废,独春秋三传并行至今,初,孔子大修六经之文,独于春秋欲以礼法绳诸侯,故其辞尤谨约而义微隐,学者不能极其说,故三家之传,于圣人之旨,各有得焉,太史公曰,为人君者不可不知春秋,岂非王者之法具在乎。(见欧阳文忠公集。)
〔东垣按:以上原卷五。〕
〇孝经类
共五部,计九卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
古文孝经一卷原释汉侍中孔安国注,班固艺文志有孝经古文孔氏一篇二十二章,本出屋壁中,前世与郑康成注并行,今孔注不存,而隶古文与章数存焉。(见文献通考。)
孝经一卷原释郑康成注,先儒多疑其书,唯晋孙■〈日上永下〉集解以此注为优,请与孔注并行,诏可,今太学所立陆德明释文,与此相应,五代兵兴,中原久逸其书,咸平中,日本僧以此书来献,议藏秘府。(见文献通考。)
〔东垣按:书录解题云,孝经注,崇文总目以为咸平中日本国僧奝然所献。〕
孝经一卷原释唐明皇注,取王肃、刘劭、虞翻、韦昭、刘炫、陆澄六家之说,参仿孔郑旧义,今行于太学。(见献通文考。)
〔东垣按:唐志作孝经制旨。〕
孝经疏三卷原释元行冲撰,明皇既作注,故行冲奉诏作疏。(见文献通考。)
〔东垣按:唐志二卷,通考不著卷数。〕
孝经正义三卷原释皇朝翰林侍讲学士邢昺等撰,初,世传行冲疏外,余家尚多,皆猥俗褊陋,不足行远,咸平诏昺及杜岛镐等,集诸儒之说而增损焉。(见文献通考。)
陈诗庭云,经义考引崇文总目云,咸平中,昺等奉诏据元氏本而增损焉,与通考所引末句异,诗庭谓叔明仅据行冲疏为本,未尝参采诸儒,故今本犹止题邢昺校、当以朱锡鬯所引为正。
〇论语类
〔东垣按:白虎通德论以下七书,当另是经总一门,非论语类也,然隋志论语类后叙云,并五经总。〕
义附于此篇,故白虎通、五经钩沈诸书并入论语类,此书盖沿其例,郑渔仲所讥刊谬正俗只看帙前数行,率意释之者,不知此例,凭臆驳诎,谬甚。
共一十三部,计二百一十卷。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
论语十卷何晏集解。
论语义疏十卷皇侃撰。
〔东垣按:旧本脱义字,今校增,侃、梁书本传作品,读书志作王侃,注云一作皇甫侃,并误。〕
论语正义十卷邢昺撰。
〔东垣按:今本二十卷。〕
论语井田义图一卷原释不著撰人名氏,述周井田之法,其曰论语者,盖为论语学者引用云,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考不著卷数。〕
孔子家语十卷
〔东垣按:孔子二十二世孙猛所传,王肃注,即肃所依托也,今本二十一卷。〕
白虎通德论十卷原释后汉班固撰,章帝建初四年诏诸儒会白虎观,讲议五经同异,诏集其事,凡十四篇。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,考是书始名通德论,后诏固撰集成书,定称为通义,今仍作通德论,从其朔也,或称白虎通者,省文。〕
五经钩沈五卷原释晋杨芳撰,答难申畅,自谓钩取五经之沈义,篇第亡缺,今缺五篇。(见文献通考,末二玉海艺文类引句。)
〔东垣按:旧唐志作钩深,通考不著卷数,杨芳原讹作王芳,今校改。〕
刊谬正俗八卷原释唐秘书监颜师古撰,采先儒及当世之言,参质讹谬而矫正之,未终篇而师古殁,其子始上之,诏录藏秘阁。(见文献通考。)
〔东垣按:通志校雠略云,刊谬正俗乃杂记经史,惟第一篇起论语,而崇文总目以为论语类,应知崇文所释,不看全书,多只看帙前数行,率意以释之耳,刊谬正俗当入经解类,东垣谓其论非是,说已见前,是书本作匡谬,此避太祖讳,宋志作纠缪正俗,书录解题、毛诗补音下亦引作糺缪,又有郑樵刊谬正俗跋八卷,遂初堂书目亦作刊缪,皆避讳也。〕
六说五卷原释唐右补阙刘迅作六书以继六经,故标概作书之谊而著其目,惟易阙而不叙,故止五卷。(见经义考拟经类,通考引无末句。)
〔东垣按:唐志六卷。〕
经史释题二卷原释唐李肇撰,起九经,下至唐氏实录,列篇帙之凡,概释其题,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:唐志一卷,通考不著卷数。〕
授经图三卷原释不著撰人名氏,叙易诗书礼春秋三家论语孝经之学,师承相第,系而为图,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考不著卷数。〕
九经余义一百卷原释皇朝处士黄敏求撰,摭诸家之说,是非者裁正之,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,通考不著卷数,敏求原作敏,脱求字,今校增,通志略亦作黄敏。〕
演圣通论三十六卷原释皇朝秘书监致仕胡旦撰,以易诗书论语先儒传注得失参糅,故作论而辨正之,易百篇,书五十六篇,诗七十八篇,论语十八篇,凡二百五十二,天圣中献之。(见文献通考。)
〔东垣按:通考,宋志并六十卷。〕
原叙,论语者,盖孔子相与弟子时人讲问应答之言也,孔子卒,群弟子论次其言而撰之,汉兴,传者三家,鲁人传之,谓之鲁论,齐人传之,谓之齐论,而齐论增问王、知道二篇,今文无之,出于孔子壁中者,则曰古论,有两子张,是三家者,篇第先后,皆所不同,考今之次,即所谓鲁论者也。(见欧阳文忠公集。)
〔东垣按:以上原卷六。〕
〇小学类上
〔东垣按:旧本无类字,今据欧阳文忠公集校增,后同。〕
共二十八部,计三百卷。
〔东垣按:玉海引崇文目作五十七部,五百十九卷,盖统小学上下总计之。〕
尔雅三卷
小尔雅一卷孔鲋撰。
陈诗庭云,文选注引皆作小雅。
尔雅音训二卷原释不著撰人名氏,以孙炎、郭璞二家音训为尚狭,颇益增之。(见文献通考。)
〔东垣按:通考一卷。〕
尔雅正义十卷邢昺撰。
方言十三卷原释汉扬雄子云撰,晋郭璞注,今世所传,文或缪缺,与先儒所引,时有差云。(见文献通考。)
释名八卷原释刘熙,即物名以释义,凡二十七目。(见玉海艺文类,及陈道人刻释名跋。)
〔东垣按:今本四卷。〕
辨释名一卷韦昭撰。
〔东垣按:旧本释讹作杂,今校改。〕
广雅音一卷曹宪撰。
〔东垣按:隋志四卷。〕
博雅十卷张揖撰。
〔东垣按:本名广雅,避隋炀帝讳,改广为博,隋志三卷。〕
义训十卷窦俨撰。
经典释文三十卷原释唐陆德明撰,德明为国子博士,以先儒作经典音训,不列注传,全录文颇乖详,略又南北异区,音读罕同,乃集诸家之读九经、论语、老、庄、尔雅者,皆注其翻语以增益之。(见文献通考。)
五经文字三卷原释初张参拜诏与儒官校正经典,乃取汉蔡邕石经、许慎说文、吕忱字林、陆德明释文,命孝廉生颜传钞撮疑互取,定儒师部为一百六十,非缘经见者,皆略而不集。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
九经字样一卷原释唐翰林待制唐元度撰,开成中,元度奉诏覆定太学石经字文以来,补张参之阙,更作九经字样为七十六。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
经典分毫正字一卷原释唐太学博士欧阳融撰,辨正继典字文,使不得相乱,篇帙今阙全篇,止春秋中帙,余篇悉亡。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
说文二十卷许慎撰,李阳冰刊定
说文字原一卷原释唐李腾集,初李阳冰为滑州节度使李勉篆新驿记,贾耽镇滑,州见阳冰书,欢其精绝,因命阳冰侄腾,集许慎说文目录五百馀字,刊于石以为世法云。(见文献通考毛扆说文附录引字,侄腾集下多,李腾集下多李阳冰篆书五其篆书以四字。)
说文解字韵谱十卷徐锴撰。
说字解字系传三十八卷原释徐锴,(见天一阁钞本。)锴以许氏学废,推源析流,演究其文,作四十篇,近世言小学,惟锴名家。(见玉海艺文类。)
东垣接通考四十卷。
急就章一卷史游撰。
〔东垣按:今本四卷。〕
说文解字十五卷原释徐铉。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:即铉等校定本。〕
玉篇三十卷顾野王撰。
像文玉篇二十卷原释唐释慧力撰,据顾野王之书,裒益众说,皆标文示象,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通志略,三十卷。〕
玉篇解疑三十卷原释道士赵利贞撰,删略野王之说,以解字文,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:通考原作谢利贞撰,误,今校改,宋志亦作谢。〕
重修玉篇三十卷原释皇朝诏翰林学士陈彭年与史馆校勘吴锐、直贤院邱雍等重加刊定。(见文献通考。)
〔东垣按:玉海云,祥符新定玉篇三十卷,崇文目曰重修,通考作三卷,误脱十字。〕
正俗音字四卷原释齐黄门侍郎颜之推撰,正时俗文字之谬,援诸书为据,凡三十五目。(见文献通考。)
〔东垣按:正应作证,遂初堂书目亦误作正。〕
干禄字书一卷颜元孙撰。
〔东垣按:玉海引崇文目同,遂初堂书目无字字。〕
字源偏旁小说三卷东林生解。
佩觿三卷原释郭忠恕,上卷列三科,一曰造字,二曰四声,三曰传写,中下以四声分十条。(见玉海艺文类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,忠恕原讹作宗恕,今校改。〕
〔又按:以上原卷七。〕
〇小学类下
共二十九部,计二百一十九卷。
〔东垣按:今核计除图书会不得卷数,实二百二十二卷。〕
唐广韵五卷张参撰。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
韵铨十五卷武元之撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,旧本铨讹作注,今校改。〕
唐韵五卷孙愐撰。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
韵海鉴源十六卷,颜真卿撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,困学纪闻云,颜鲁公在湖州,为韵海镜源三百六十卷,崇文总目仅存十六卷,今不传,唐志、通志略并三百六十卷,宋志亦作十六卷,是书本名镜源,此避嫌讳,说见前。〕
切韵十卷李舟撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
辨体补修加字切韵五卷僧猷智撰,原释。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,宋志作智猷撰。〕
切韵五卷陆慈撰。
雍熙广韵一百卷句中正等详定,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
大宋重修广韵五卷陈彭年等撰。
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
韵略五卷邱雍撰,原释略取切韵要字,备礼部科试。(见玉海艺文类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
集韵十卷丁度等撰。
〔东垣按:玉海云,景祐集韵十卷,崇文目有之。〕
声韵图一卷夏辣撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
评书十卷唐太宗撰。
千字文一卷周兴嗣撰。
书品一卷庾肩吾撰。
〔东垣按:书录解题,七卷。〕
书后品一卷原释李嗣真因庾肩吾之品,更分十等,各为评赞。(见玉海艺文类。)
〔东垣按:玉海引崇文目同。〕
法书要录十卷张彦远撰
书谱一卷徐浩撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
书断论三卷张怀瓘撰,原释采古人以书名家,差为三品,(见玉海艺文类。)阙。(见天一阁钞本。)
〔东垣按:玉海引崇文目同,诸家书目及今本皆无论字。〕
书指论一卷褚长文撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
图书会
〔东垣按:此书卷数原缺。〕
翰林禁经一卷李阳冰撰。
〔东垣按:书录解题,二卷,经作书,云无名氏,通考八卷,宋志三卷,亦不著撰人。〕
书录一卷,宋志不著撰人,阙。(见天一阁钞本。)
蔡氏口诀一卷宋志注云名亡。
墨薮五卷
〔东垣按:书录解题,一卷,通考十卷,并不著撰人,陈诗庭云,今本二卷,题唐韦续撰。〕
古迹记一卷徐浩撰。
书隐法一卷通志略、宋志并不著撰人。
笔势图一卷
临书关要一卷
原叙古者教学之法,八岁而入小学,以习六甲四方,书数之艺,至于成童,而后授经,儒者究极天地人神事物之理,无所不通,故其学有次第,而后大成焉,尔雅出于汉世,正名命物,讲说者资之,于是有训诂之学,文字之兴,随世转易,务趋便省,久后乃或亡其本,三苍之说,始志字法,而许慎作说文,于是有偏旁之学,五声异律,清浊相生,而孙炎始作字音于是有音韵之学,篆隶古文,为体各略,秦汉以来,学者务极其能,于是有字书之学,先儒之立学,其初为法未始不详而明,而后世犹或讹失,故虽小学,不可阙焉。(见欧忠公集,玉海艺文类两引尔雅出于汉阳文世,至于是有字书之学,词句稍节。)
〔东垣按:以上原卷八。〕
●崇文总目卷二
〇正史类
共三十部,计二千一百六十二卷。
〔绎按:玉海引崇文目二千作一千,误,今核计实二十九部,二千一百三十二卷。〕
史记一百三十卷司马迁撰,裴骃集解。
史记八十七卷原释,唐陈伯宣注,因裴骃说有所未悉,颇增损焉,然多取司马氏索隐以为己说,今篇残缺。(见文献通考。)
〔绎按:此书本一百三十卷。〕
史记音义十九卷徐广撰。
〔绎按:隋志、通志略并十二卷,宋志、通考并二十卷,唐志、刘伯庄撰,书录解题、宋志亦同。〕
史记索隐三十卷司马贞撰。
史记正义三十卷张守节撰,原释,为汉书学者,此最精博。(见文献通考。)
〔绎按:通考、二十卷,引原释列是书之下,然审其文乃释汉书中语,不应在此,今姑仍之,今本散附史记中,亦作一百三十卷,无单行本。〕
汉书一百卷班固撰。
〔绎按:今本一百二十卷。〕
汉书问答五卷原释、沈遵行撰,采诸儒为汉书说者,申释其义,有博闻之益,然篇第颇差,讨求未获,阙列传以下诸篇。(见文献通考。)
〔绎按:通志略作沈遵撰。〕
后汉书九十卷范蔚宗撰。
〔绎按:隋志、唐志、通志略并九十七卷,今本一百二十卷。〕
志三十卷司马彪撰。
〔绎按:即彪撰续汉书诸志也,书录解题作后汉志。〕
新校史记一百三十卷原释,余靖等校正。(见天一阁钞本。)
〔绎按:以下三书,原释亦见三史刊误条下。〕
新校汉书一百卷原释,余靖等。(见天一阁钞本。)
新校后汉书九十卷原释,余靖等。(见天一阁钞本。)
三史刊误四十五卷原释,皇朝张观等校定,初秘书丞余靖上言,国子监所收史记汉书误,请行校正,诏翰林学士张观、知制诰李淑、宋祁、与靖、洎直讲王洙,於崇文院仇对,靖等悉取三馆诸本,及先儒注解、训传、六经、小说、字林、说文之类数百家之书,以相参校,凡所是正增损数千言,尤为精备,逾年而上之,靖等又自录其雠校之说,别为刊误四十五卷,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
三国志六十五卷陈寿撰。
陈诗庭云,读书志作十五卷,误,脱六字。
晋书一百三十卷房乔等撰。
晋书音义三卷何超撰。
宋书一百卷沈约撰,原释,其书虽诸志失于限断,然有博洽多闻之益,今世虽所传,文多舛失,参补未获,赵伦之传一卷,今阙,谢灵运传,文注讹驳。(见文献通考。)
齐书五十九卷萧子显撰。
梁书五十六卷姚察等撰。
陈书三十六卷姚思廉撰。
后魏书一百三十卷魏收撰,原释,齐天保中始诏收撰,魏史收博采诸家旧文,随条甄举,缀属后事,成一代大典,追叙魏先祖二十八帝,下终孝静,作十二纪、九十二列传、十志析之,凡一百三十篇,而史有三十五例、二十五叙、九十四论、前后二表、一启,然收谄于齐氏,言魏室多所不平,至隋开皇中,敕魏淡更作魏史,唐李延寿作北史,并行于世,与收史相乱,因而卷第殊舛,今所存仅九十馀篇。(见文献通考。)
后魏纪一卷原释,隋魏淡撰,(见天一阁钞本。)初高祖以魏收书,褒贬失实,平绘中兴事,叙事不伦,诏淡别成魏史,淡断自道武,下迄恭帝,为十二帝纪、七十八列传、史论及例、目录一篇,合九十二篇,退东魏孝静帝称传,矫正收绘之失,收天子名则书,太子名则讳,淡讳皇帝名书太子,自收讳太武献文之杀,使同善终天年,淡显书之以惩逆,收书敌国皆曰死,淡曰卒,体裁简正,帝甚善之,然世以收史为主,故淡书亡阙,今才纪一卷存。(见文献通考。)
〔绎按:淡书隋志一百卷,旧唐志、唐志并一百七卷,北史本传九十二卷,盖九十二篇,每篇为卷也其后以太宗纪补收书之缺,全书旋亡故今惟存此一卷。〕
后周书五十卷令狐德棻撰。
北齐书四十九卷李百药撰。
〔绎按:唐志、读书志、书录解题、宋志及今本并五十卷。〕
魏书天文志二卷原释,唐张太素撰,魏书凡百篇,今悉散亡,唯此二篇存焉。(见文献通考。)
〔绎按:旧本二讹作一,今校改,宋志作后魏天文志四卷,误,今本亦二卷,补后魏书之阙。〕
隋书八十五卷魏征等撰。
唐书一百三十卷原释,唐韦述撰,初吴克撰,唐史自创业讫于开元,凡一百一十卷,述因克旧本更加笔削,刊去酷吏传为纪志列传一百一十二卷,至德乾元以后,史官于休烈又增肃宗纪二卷,而史官令狐峘等复于纪志传后隋篇增缉,而不加卷帙,今书一百三十卷,其十六卷未详撰人名氏。(见文献通考。)
唐书二百卷刘煦等撰。
五代史一百五十卷薛居正等撰。
原叙,昔孔子删书,上断尧典,下迄秦誓,著为百篇,观其尧舜之际,君臣相与,吁俞和谐于朝,而天下治,三代以下,约束赏罚,而民莫敢违,考其典诰誓命之文,纯深简质,丁宁委曲,为体不同,周衰史废,春秋所书,尤谨密矣,非惟史有详略,抑由时君功德薄厚异世而殊文哉,自司马氏上采黄帝、迄于汉武,始成史记之一家,由汉以来千有馀岁,其君臣善恶之迹,史氏详焉,虽其文质不同,要其治乱兴废之本,可以考焉。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷九。〕
〇编年类
共三十八部,计五百七十九卷。
〔绎按:玉海引崇文目同,今核计实六百六卷。〕
前汉纪三十卷荀悦撰。
后汉纪三十卷袁彦伯撰。
汉春秋一百卷胡旦撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
汉春秋问答一卷胡旦与门人撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
三十国春秋三十卷萧方等撰。
晋春秋略二十卷杜延业撰。
〔绎按:书录解题引中兴书目作杜光业。〕
太清纪十卷原释,梁王韵撰,起太清元年尽六年,初侯景破建邺,韵四奔江陵,士人多问城内事,韵不能人人为说,乃疏为一篇,问者即示之,元帝闻而取读曰,昔王韵之为隆安记,言晋末之乱离,今亦可以为太清纪矣,韵因为之,然其议论皆谢之矣,又韵希帝旨,撰述多非实录。(见文献通考。)
释按,太清上应有梁字,隋志纪作录八卷。
魏典三十卷原释,唐太常少卿元行冲撰,起道武帝,终宇文革命,凡三十篇,孝武入关,则书东魏为东帝,并载两国事为凡例,微用编年之法,文约事详,学者宗之,行冲以族出于魏,克意论著,引魏明帝时西柳谷瑞石,有牛继马后之象,旧史谓元帝本出牛氏,行冲以为非,因言道武名犍,继晋受命,此其应也,特为论载于篇。(见文献通考。)
〔绎按:宋志作后魏典略。〕
三国典略三十卷原释,唐汾州司户参军邱悦撰,以关中、邺都、江南为三国,起西魏,终后周,而东包魏、北齐、南总梁东,凡三十篇,今卷第多遗,自二十一以下,卷阙。(见玉海艺文类,及文献通考。)
〔绎按:通志略、宋志并二十卷。〕
五运录二十卷原释,唐曹圭撰,起三皇迄隋,年世之略,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志十二卷,宋志作曹元圭五运图十二卷,注云一作录,通志略亦作十二卷,曹元圭撰,唐历四十卷柳芳撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
绎按:玉海引崇文目同。〕
唐统纪一百卷陈岳撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,书录解题,四十卷〕
古今通要四卷苗台符撰。
唐历目录一卷崔令撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
通历十卷马总撰。
五代通录六十五卷范质撰,原释,初梁末帝无实录,质自以闻见补成之,其赞次时叙,最有条理。(见海艺文玉类。)
〔绎按:旧本上脱五代二字,今校增,陈诗庭云,玉海作建隆五代通录,下开皇纪、玉海亦有五代二字。〕
开皇纪三十卷原释,郑向,(见天一阁钞本。)五代乱亡,史册多漏失,向摭拾遗事,颇有补焉。(见玉海艺文类。)
唐朝年代纪十卷焦璐撰,原释,阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志作圣朝年代记,注云一作纪,通志略、璐作潞。〕
正闰位历三卷柳璨撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
释按,宋志、上有补注二字。
建元历二卷张敦素撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
古今年号录七卷封演撰。
〔绎按:唐志、宋志并一卷。〕
嘉号录一卷韦美撰。
释按,宋志作韦光美。
元类一卷沈汾撰。
〔绎按:通志略,不著撰人。〕
王氏五位图三卷王起撰,原释,自开辟至唐,以五运为叙。(见玉海艺文类。)
〔绎按:玉海引崇文目同,隋志、唐志、通志略并十卷,宋志作五运图一卷。〕
帝王历数歌一卷刘轲撰。
历代年号一卷李昉撰。
西汉至唐年纪一卷李匡乂撰。
〔绎按:唐志、西汉作两汉,通志略、二卷,不著撰人,避太祖讳也,匡乂或作匡文或作匡义,皆传写之讹,或又作正文,亦避讳。〕
古今年代历一卷贾钦文撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
年历图八卷龚颖撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
帝皇兴废年代录二卷武密撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、废作衰。〕
帝皇年代图一卷郑伯邕撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
古今类聚年号图一卷杜光庭撰。
〔绎按:旧本号讹作貌,今校改。〕
年号历一卷通志略,不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
历代帝王正闰五运图一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本脱王字,今校增。〕
年纪录一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
年号历一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:此书与前重出。〕
唐至五代纪年记五卷通志略,不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
历代君臣图三卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志二卷〕
原叙,昔春秋之后,继以战国,诸侯交乱,而史官(绎按,一本作氏。)废失,策书所载纪次不完,司马迁始为纪传表志之体,纲罗千载,驰骋其文,其后史官悉用其法,春秋之义,书元最谨,一时无事,犹空书其首月,以谓四时不具,则不足成年,所以上尊天纪,下正人事,自晋荀悦为汉纪,始复编年之体,学徒称之后世作者,皆与正史并行云。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十。〕
〇实录类
共三十三部,计八百四十一卷。
〔绎按:玉海引崇文目同,云唐高祖至周世宗,今核计实八百一卷。〕
唐高祖实录二十卷敬播撰,房元龄监修,许敬宗删改。
正观实录四十卷长孙无忌等撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:贞作正,避仁宗嫌名。〕
唐高宗后修实录三十卷令狐德棻撰,唐知几、吴克续成。
〔绎按:玉海引志云,许敬宗皇帝实录三十卷,高宗后修实录三十卷,崇文目书目止有后修,书录解题作十九卷,云本三十卷,今阙十一卷。〕
唐则天实录二十卷魏元忠等撰,刘知几、吴克删正,陈诗庭云,则天下应依唐志增皇后二字,书录解题云,今惟题克撰。
唐中宗实录二十卷吴克撰。
太上皇实录十卷刘知几撰。
睿宗实录五卷吴克撰。
〔绎按:读书后志、通考并十卷,书录解题同,云馆阁书目亦别有五卷者,读书志、宋志、并作刘知几、吴克撰。〕
明皇实录一百卷令狐峘撰,元载监修。
肃宗实录三十卷元载监修。
〔绎按:通考二十卷。〕
代宗实录四十卷令狐峘撰。
建中实录十卷原释,唐史馆修撰沈既济撰,起大历十四年德宗即位,尽建中二年十月,既济罢史官之日,自作五例,所以异于常者,举终必见始,善恶必评,月必举朔,史官虽卑,出入必书,太子曰薨,自谓辞虽不足,而书法无隐云。(见文献通考。)
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、十五卷。〕
德宗实录五十卷
〔绎按:玉海云,德宗实录五十卷,蒋乂、樊绅、林宝、韦处厚、独孤郁撰,裴垍监修、崇文目同。〕
顺宗实录五卷韩愈等撰,李吉甫监修。
〔绎按:玉海云,景祐中编次崇文总目,顺宗实录有七本,皆五卷,五本略,而二本详。〕
宪宗实录四十卷沈传师等撰,杜元颖等监修。
敬宗实录十卷陈商、郑亚撰,李让夷监修。
穆宗实录二十卷苏景允等撰,路隋监修。
诸仁煦云,穆宗实录应在敬宗实录之前。
文宗实录四十卷原释,起宝历二年,尽开成五年,凡十四年。(见玉海艺文类。)
〔绎按:玉海云,文宗实录四十卷,蒋偕、王沨、卢告、牛丛撰,魏謩监修,崇文目同。〕
武宗实录一卷韦保衡监修。
〔绎按:玉海引崇文目同,诸家书目并三十卷,宋志、二十卷。
又按:通志、校雠略云,实录自出于当代,崇文总目有唐实录十八部,既谓唐实录,得非出于唐人之手,何须一一释云唐人撰,释考总目所录实录,其原释今可考见者,惟沈既济建中实录一部,然其馀自可概见,知原本并不仅释唐人撰三字,若题明某人撰,则郑渔仲自撰艺文略,亦已如此,且总目之例,某人上皆冠朝代,故此处亦尔,渔仲不考前后,以意非驳,误也。〕
唐年补录六十五卷贾纬撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
梁太祖实录一卷郗象等撰。
〔绎按:旧本太祖讹作太宗,今校改,诸家书目并三十卷。〕
后唐懿祖纪年录一卷赵凤等撰。
后唐献祖纪年录一卷赵凤等撰。
〔绎按:通志二卷。〕
后唐太祖纪年录十七卷赵凤等撰。
后唐庄宗实录二十卷赵凤等撰。
〔绎按:书录解题、通志略、宋志并三十卷。〕
后唐明宗实录三十卷姚𫖮等撰。
后唐废帝实录十七卷张昭等撰。
〔绎按:东都事略本传,昭书名昭远,避汉帝讳、止称昭。〕
后唐湣帝实录三卷姚𫖮等撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:湣帝实录应在废帝实录之前。〕
晋高祖实录三十卷窦贞固等撰。
晋少帝实录二十卷窦贞固等撰。
汉高祖实录二十卷苏逢吉等撰。
〔绎按:旧本高祖讹作高帝,今校改,书录解题十七卷,云书本二十卷,今阙末三卷,中兴书目作十卷,通考亦作十七卷,宋志十卷。〕
汉隐帝实录十五卷张昭等撰。
周太祖实录三十卷张昭等撰。
周世宗实录四十卷王溥等撰。
原叙,实录起于唐世,自高祖至于武宗,其后兵盗相交,史不暇录,而贾纬始作补录,十或得其二三五代之际,尤多故矣天下乖隔,号令并出,传记之士,〔绎按:一本作事。〕讹谬尤多,幸而中国之君,实录粗备,其盛衰善恶之迹较然,而著者不可泯矣。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十一。〕
〇杂史类上
共六十八部,计六百七十一卷。
〔绎按:今核计实六百六十一卷。〕
周书十卷孔晁注。
越绝书十五卷原释,子贡撰,或曰子胥,旧有内纪八,外传十七,今文题阙舛,才二十篇,又载春申君,疑后人窜定,世或传二十篇者,非是。(见文献通考,玉海艺文类引前五句。)
陈诗庭曰,读书附志云,越绝书、隋经籍志、十六卷、崇文总目十五卷,绎按,书录解题亦作十六卷,战国策二十二卷。
〔绎按:隋志、通志略并二十一卷,唐志、三十二卷,书录解题、三十卷,宋志、三十三卷,又兵书类重出亦同,今本三十三卷。〕
战国策八卷原释,汉护左都水使者光禄大夫刘向录,书号或曰国策,或曰国事,或曰短长,或曰事语,或曰长书,或曰修书,向以战国时游士辅所用之国为之策谋,宜为战国策,凡十二国,三十三篇,继春秋以后、记楚汉之兴,总二百五十年事,今篇卷亡阙,第二至十、三十一至三阙,又有后汉高诱注,本二十卷,今阙第一、第五、十一至二十,止存八卷。(见文献通考。)
〔绎按:曾子固重校战国策叙云,刘向所定者二十三篇,崇文总目称十一篇者阙,臣访之士大夫家,始尽得其书,又云,此书有高诱注者二十一篇,或曰三十二篇,崇文总目存者八篇,今存者十篇云,姚令声战国策跋、姚令威后叙、并云崇文总目高诱注八篇。〕
〔又按:通考作十三卷,引原释第五下有第十二字,与止存八卷句不合,盖衍文也,今据陜西通志引崇文总目校删。〕
吴越春秋十卷
〔绎按:隋志、唐志、读书志、并十二卷。〕
吴越春秋传十卷原释,唐皇甫遵注,初赵晔为吴越春秋十卷,其后有杨方者,以晔所撰为繁,又刊削之为五卷,遵乃合二家之书,考定而注之。(见文献通考。)
汉武故事五卷原释,班固撰,本题二篇,今世误析为五篇。(见玉海艺文类。)
〔绎按:诸家书目并作二卷,张柬之书洞冥记后云,汉武故事王俭造。〕
九州春秋九卷司马彪撰。
〔绎按:宋志、十卷,又重出一部,卷同。〕
春秋后语十卷孔衍撰。
〔绎按:《唐志》作《春秋后图语》。〕
高氏小史一百十卷高峻及子迥撰。
〔绎按:唐志、读书后志、并一百二十卷,录书解题一百三十卷,引国史志凡一百九卷,目录一卷,中兴书目一百二十卷,今本多十卷,东观余论校正崇文总目云,高氏小史名峻,一作崚。〕
南史八十卷李延寿撰。
北史一百卷李延寿撰,原释,南史、北史、唐高宗善其书,自为之叙,叙今阙。(《郡斋读书志》引,见《文献通考》。)
〔绎按:读书志、今本无此文,书录解题、通考、并八十卷。
又按:通志校雠略云,李延寿南北史,崇文类于杂史,非,绎考宋志,亦入别史类。〕
五代新说二卷张绚古撰。
〔绎按:唐志,通志略、说并作记,读书志、通考、宋志,绚古并作询古。〕
建康实录二十卷许嵩撰。
金陵枢要一卷王豹撰。
吴书实录三卷李清臣撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
六朝采要十卷赵氏(失名)撰,通志略,不著撰人。
史隽十卷郑𬀩撰。
〔绎按:困学纪闻考史云,崇文总目、史隽十卷,汉隽之名本于此。〕
十三代史选五十卷
〔绎按:宋志、不知作者,又重出一部三十卷,亦不著撰人。〕
隋平陈记一卷称臣悦撰,(姓阙。)宋志、不著撰人。
大业拾遗十卷杜宝撰。
〔绎按:读书志作大业杂记,通志略一卷。〕
大业略记三卷赵毅撰。
大业拾遗一卷颜师古撰。
〔绎按:通志略作拾遗录,不著撰人,读书志作南部烟花录云,一名大业拾遗记。〕
隋季革命记五卷杜儒童撰。
刘氏行年记十卷刘仁轨撰。
〔绎按:唐、志二十卷。〕
大唐创业起居注三卷温大雅撰。
〔绎按:书录解题、通考、并五卷。〕
唐太宗勋史一卷吴克撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
贞观政要十卷吴克撰。
唐书备阙记十卷吴克撰。
明皇政录十卷李康撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
明皇杂录二卷原释赵元。(见天一阁钞本。)
〔绎按:书录解题、一卷,通考、三卷,诸家书目及今本并题郑处晦撰。〕
天宝乱杂西幸记一卷温畬撰。
〔绎按:宋志、无西幸二字,温龠撰,注云,龠一作畬。〕
幸蜀记一卷宋巨周撰。
〔绎按:诸家书目上并有明皇二字,唐志作宋巨撰,宋志、有明皇幸蜀录,注云、一作宗拒,陈诗庭云,读书志幸蜀录三卷,李匡文、宋巨周、宋居白撰,又重出明皇幸蜀记两卷,宋巨纂,实一书也,诸仁勋曰,通考亦无明皇二字,三卷。〕
开天传信记一卷郑棨撰。
〔绎按:遂初堂书目,读书志、开天并作开元,误。〕
河洛春秋二卷包谞撰。
安禄山事迹三卷姚汝能撰。
〔绎按:书录解题作汝龙。〕
邠志一卷凌准撰。
〔绎按:唐志、宋志、并二卷,书录解题、通考、并三卷。〕
大唐新语十三卷刘肃撰。
奉天记一卷原释徐岱,阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志作贺楚撰。〕
德宗幸奉天录一卷原释,崔光廷。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志作光庭,宋志作庭光。〕
奉天录四卷赵元一撰。
兴元圣功录三卷袁皓撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、不著卷数。〕
燕南记三卷谷况撰。
唐故事稽疑十卷崔立撰。原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、上无唐字。〕
平蔡录一卷郑澥撰。
〔绎按:唐志、宋志、上并有凉国公三字。〕
平淮西记一卷路隋撰。
河南记一卷薛图存撰。
〔绎按:宋志二卷,薛国存撰。〕
太和辨谤录三卷原释,李德裕等撰,宪宗时命傅师楚等撰,元和辨访录十卷,太和中德裕以其文繁,删为三卷。(见玉海艺文类。)
〔绎按:旧本太和讹作元和,今据玉海所引及宋志校改,书录解题、录作略,傅师楚作令狐楚,读书志亦作略。〕
太和摧凶记一卷诸家书目并不著撰人。
〔绎按:书录解题、太和野史三卷云,不著名氏,又太和摧凶记一卷云,文与上同,而不分卷。〕
乙卯记一卷李潜用撰。
甘露记二卷诸家书目并不著撰人。
〔绎按:唐志、读书志、书录解题、通考、上并有野史二字,遂初堂书目作甘露野史,宋志作野史甘露新记一卷。〕
开成纪事三卷诸家书目、不著撰人,宋志、杨时撰。
开成承诏录二卷李石撰。
文武两朝献替记三卷李德裕撰。
〔绎按:读书志、书录解题、通考、宋志、并无文武二字。〕
唐录备阙十五卷欧阳炳撰。
〔绎按:宋志作欧阳迥,注云、一作炳。〕
会昌伐叛记一卷李德裕撰。
正陵遗事二卷令狐澄撰,通志略、不著撰人。
〔绎按:本作贞陵,此避嫌名,说见前,下书同。〕
续正陵遗事一卷柳玭撰。
平剡录一卷郑言撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
东观奏记三卷裴庭裕撰。
〔绎按:通志略作廷裕。〕
彭门纪乱三卷郑樵撰。
严昉云,此郑樵唐人,非宋右迪功郎郑樵也。
咸通解园录一卷张云撰。
〔绎按:书录解题、通考、宋志、咸通下并有庚寅二字。〕
唐录政要十二卷林璠撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
广陵妖乱志三卷郭廷诲撰。
〔绎按:宋志、无广陵二字,书录解题、郭廷诲作郑延诲。〕
中朝故事三卷尉迟枢撰。
〔绎按:宋志二卷,枢作握,读书志、书录解题作偓。〕
云南事状一卷诸家书目、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
金銮密记一卷韩偓撰。
〔绎按:唐志五卷〕
会稽录一卷诸家书目、并不著撰人。
〔绎按:唐志、上有乾宁二字,宋志作乾明会稽录,注云、明一作宁又按以上原卷十二〕
〇杂史类下
共三十四部,计三百三十五卷
〔绎按:今核计实三十三部,三百三十一卷。〕
汴水滔天录一卷王振撰。
〔绎按:通考作王搌,传写之讹。〕
汴州记一卷通志略不著撰人,宋志王权撰。
梁列传十五卷张昭撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
梁太祖编遗录三十卷敬翔撰。
〔绎按:书录解题作朱梁兴创遗编二十卷。〕
后唐列传三十卷张昭撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
庄宗召祸记一卷黄彬撰。
〔绎按:通考、上有后唐二字。〕
晋朝陷番记四卷范质等撰。
〔绎按:遂初堂书目、读书后志、并作石晋陷番记,宋志一卷云,不知作者,书录解题云,质本传不载,故馆阁书目云,不知作者。〕
陷虏记三卷胡峤撰。
周世宗征淮录一卷通志略,不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
三朝革命录三卷徐廙撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
入洛私记十卷江文秉撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
补国史六卷林恩撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
唐补记三卷程匡柔撰。
〔绎按:玉海引崇文目、记作纪,卷同,书录解题,马令南唐书并作程匡柔,宋志作唐补注记,十三卷,程光荣撰,注云、荣一作柔,盖因避讳、改匡为光。〕
史系二十卷贾纬撰。
唐朝纲领图一卷南卓撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、五卷。〕
唐圣运图二卷薛珰撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
国史补三卷李肇撰。
〔绎按:读书志、通考并二卷。〕
逸史三卷唐大中时人撰。
〔绎按:宋志、一卷。〕
阙史三卷高彦休撰。
〔绎按:遂初堂书目、上有唐字、今本同。〕
功臣录三十卷袁皓撰。
后史补三卷原释,高若拙。(见玉海艺文类。)
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、二卷。〕
贾纬备史六卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
文行史五十卷韩保升撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、史作录。〕
续皇王宝运录十卷韦昭度撰。
〔绎按:玉海引崇文目同、陈诗庭云,玉海作杨涉撰,韦庄笺。〕
史略三卷杜僖撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志三十卷。〕
十六国春秋略二卷通志略、不著撰人。
十二国史四卷孙昱撰。
〔绎按:宋志十二卷。〕
三史菁英三十卷周护撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
晋书金穴钞十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
史通二十卷刘知几撰。
史通析微十卷柳灿撰。
史例三卷刘𫗧撰。
正史杂论十卷。
原叙,周礼、天子诸侯皆有史官,晋之乘,楚之梼杌,考其纪事,为法不同,至于周衰,七国交侵,各尊其主,是非多异,寻亦磨(释按,一作本靡。)灭,其存无几,若乃史官失职,畏怯回隐,则游谈处士,亦必各记其说,以伸所怀,然自司马迁之多间,当其作史记,必上采帝系世本、旁及战国荀卿所录、以成其书,则诸家之说,可不备存乎。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十三。〕
〇伪史类
共二十七部,计三百二十六卷。
〔绎按:今核计实三百一十九卷。〕
华阳国志十五卷常琚撰。
〔绎按:旧唐志、三卷,唐志十三卷,通考、宋志并十二卷。
又按:玉海云,华阳国志、隋志、霸史、崇文目同。〕
家王故事一卷钱惟演撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
吴越备史十五卷范坰、林禹撰。
〔绎按:通考九卷。〕
前蜀王氏纪事二卷毛文锡撰。
〔绎按:书录解题、无王氏二字。〕
前蜀书四十卷李昊等撰。
〔绎按:旧本脱书字,今校增。〕
后蜀孟氏后主实录八十卷李昊等撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本脱后字,今校增。〕
伪蜀孟氏先主实录三十卷李昊撰。
淝上英雄小录二卷信都镐撰。
〔绎按:宋志三卷。〕
邗沟要略九卷通志略、不著撰人。
吴录二十卷徐铉等撰。
〔绎按:唐志作三十卷,张勃撰。〕
吴将佐录一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
江南录十卷徐铉、汤悦等撰。
〔绎按:书录解题云,悦即殷崇义,避宣祖讳及太宗旧名,并姓改焉。〕
高皇帝过江事实一卷通志略、不著撰人。
〔绎按:宋志作高宗皇帝,亦不著撰人。〕
湖湘马氏故事二十卷曹衍撰。
闽中实录十卷蒋文怿撰。
闽王审知传一卷陈致雍撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
后蜀孟氏纪事三卷董淳撰。
〔绎按:通志略、二卷。〕
南纪国图一卷
文场内举人仪则一卷通志略、不著撰人。
伪吴杨氏本纪六卷陈濬撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
刘氏兴亡论一卷胡宾王撰。
〔绎按:旧本亡讹作王,今校改,宋志、论作录,通志略亦作录,不著撰人。〕
坤仪令一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
广政杂录三卷何光远撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
蜀桂堂编事二十卷杨九龄撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
戊由英政录一卷钱俨撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
广政杂记十五卷浦仁裕撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、上有蜀字,蒲仁裕撰。〕
烈祖开基录十卷王颜撰。
原作,周室之季,吴楚可谓彊矣,而仲尼修春秋,书荆以狄之,虽其屡进,不过子爵,所以抑黜僣乱,而使后世知惧,三代之弊也、乱极于七雄并主,汉之弊也、乱极于三国,魏晋之弊也、乱极于永嘉以来,隋唐之弊也、乱极于五代(绎按,一本又有五代二字。)之际,天下分为十三四,而私窃名号者七国,及大宋受命,王师四征,其系累负质,请死不暇,九服遂归于有德,历考前世僣窃之邦,虽〔绎按:一本有甚字。〕因时茍偷,自彊一方,然卒归于祸败,故录于篇,以为贼乱之戒云。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十四。〕
〇职官类
共三十四部,计二百二卷
〔绎按:今核计实二百二十五卷。〕
汉官仪一卷应劭撰。
〔绎按:隋志、唐志、通志略、并十卷,书录解题与此同云,今惟存此一卷。〕
苏绰六条一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海艺文类两引崇文目并同,通志略作后魏六条。〕
官职训一卷通志略,不著撰人。
唐六典三十卷元宗撰,李林甫等注。
具员事迹七卷梁载言撰。
〔绎按:书录解题云,具员故事十卷,崇文总目又作具员事迹,中兴书目惟有七卷,三卷缺,玉海云,书目具员故事七卷,崇文目、十卷,三卷今缺,据王伯厚说,似总目本作具员故事十卷,以陈伯玉说考之,则又非是,所未详也,旧本员讹作官,今据玉海所引校改,陈诗庭云,唐志、有梁载言具员故事十卷,又具员事迹十卷,本是二书,伯玉误合为一。〕
集贤注记三卷韦述撰。
〔绎按:玉海引崇文目作十卷,读书志、一卷,宋志、二卷。〕
御史台记十二卷韩琬撰。
〔绎按:遂初堂书目记下有事字。〕
御史台故事三卷李构撰。
〔绎按:书录解题作李结撰,随齐批注云,结本名构,避光尧御讳。〕
唐年小录八卷马总撰。
元和百司举要一卷李吉甫撰。
〔绎按:宋志无元和二字,书录解题、通考并二卷。〕
官品纂要十卷任戬撰。
凤池录五卷马宇撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,书录解题、录作历,二卷,唐志五十卷。〕
相国事状七卷韦琯撰。
〔绎按:通志略、相国作国相。〕
翰林志一卷李肇撰。
翰林旧规一卷杨钜撰。
〔绎按:唐志、通志略、通考、翰林下并有学士院三字。〕
文昌损益二卷张之绪攒,原释阙。(见天一阁钞本。)
职官该一卷杜英师撰。
〔绎按:通志略无官字,二卷,宋志、一卷,遂初堂书目作职核,误也。〕
唐循资格一卷原释,天宝中修,阙。(见天一阁钞本。)
唐循资格一卷原释,唐王涯修定,阙。(见天一阁钞本。)
梁循资格一卷后唐清泰中修定,原释阙。(见天一阁钞本。)
职官要录三十卷陶藻撰。
〔绎按:隋志作陶藻,古字同,唐志作陶彦藻,宋志同,作七卷。〕
史馆故事录三十卷
〔绎按:通志略云,五代周史官所录,通考、二卷。〕
职官品服三十一卷梁勖撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志三十三卷。〕
续翰林志二卷苏易简撰。
次续翰林志二卷胡苏耆撰。
〔绎按:宋志、一卷,苏耆撰,无胡字。〕
史馆懋官志五卷赵邻几撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
职官要录钞三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
历代官号十卷宋志、不知作者。
循资历一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
叙官朝仪五卷
〔绎按:通志略、一卷,不著撰人。〕
翰林内志一卷通志略、不著撰人。
〔绎按:宋志作李肇撰,疑即前翰林志重出也。〕
唐宰辅图二卷通志略、不著撰人,原释,起高祖迄昭宗,宰相名氏,拜免年月。(见玉海艺文类。)
唐中书则例一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
百司考选敕格五卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志敕格作格敕,不著撰人。〕
原叙,尧舜三代,建官名数不同,而周之六官备矣,然汉唐之兴,皆因秦隋官号而损益之,足以致治兴化,由此而言,在乎举职勤、事代公、治物一而已,至于车服印绶,爵秩俸廪,因时为制,著于有司,(绎按,一本有焉字。)书曰,无旷庶官,又曰,允釐百工,夫百官象物,奉职恭位,此虞舜所以端拱无为,而化成天下,可不重哉。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十五。〕
〇仪注类
共二十八部,计一百一十卷
绎垵,玉海引崇文目同,云始于正辞录,终于卤簿图记,今核计实二十九部,一百二十卷。
正辞录三卷李至撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
释按,玉海云,淳化二年七月戊申秘书监李至以新撰正辞录三卷上,崇文目同。
崇祀录二十卷孙奭撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
汉旧仪三卷卫宏撰。
〔绎按:隋志、唐志并四卷,玉海礼仪类引中兴书目云,汉旧仪四卷,今存者三卷,非宏全书,崇文目同。〕
诸州县祭社稷仪一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
独断二卷蔡邕撰。
汉官典则仪式选用一卷蔡质撰。
〔绎按:隋志、二卷。〕
大唐郊祀录十卷王泾撰。
〔绎按:宋志作王经。〕
礼阁新仪三十卷韦公肃撰。
〔绎按:唐志、二十卷,玉海云,礼阁新仪,三十卷,崇文目、二十卷,艺文志、三十卷,则此条宜作二十卷,旧本作三十卷,疑误。〕
唐葬王播仪一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志上无唐字,不著撰人,宋志、贾氏(名失)撰,亦无唐字。〕
唐礼纂要六卷柳逞撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志作柳珵。〕
二仪实录一卷刘孝孙撰。
内外亲族五服仪二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
书仪三卷原释,裴■〈氵茝〉阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、宋志、茝作同。〕
书仪二卷原释,郑余庆撰,阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本、余庆作余度,传写之讹,今校改。〕
家祭仪一卷原释,徐闰。(见天一阁钞本。)
家祭礼一卷原释,孟诜。(见天一阁钞本。)
寝堂时飨仪一卷范传式撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
祠飨仪一卷郑正则撰。
祭录一卷周元阳撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
家荐一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
陈诗庭云,唐志有贾琐家荐仪一卷,当即此书。
孙氏仲亨仪一卷孙日用撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、日用作曰用。〕
书仪二卷原释,杜有晋,阙(见天一阁钞本。)
使范一卷原释,王晋撰,记开元以后使者所用章奏文牒之式,凡十二篇。(见玉海礼仪类。)
〔绎按:玉海引崇文目作二卷,宋志、凡两见并作一卷,又有李商隐撰一卷。〕
中礼仪注八卷王悫撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
梁南郊仪注一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、梁上有朱字,不著撰人。〕
新定书仪二卷原释,刘岳,阙。(见天一阁钞本。)
四季祠祭文一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
汾阴后土故事三卷宋志注不知作者。
卤簿图记十卷宋绶撰。
〔绎按:宋志、上有天圣二字。〕
原叙,昔汉诸儒得古礼十七篇,以为仪礼,而大射之篇独曰仪,仪盖射主于容,升降揖让不可以失,记曰、礼之末节,有司掌之,凡为天下国家者,莫不讲乎三代之制,其采章文物,邦国之典,存乎礼官,秦汉以来,世有损益,至于车旗服器,有司所记遗文故事,凡可录者,附于史官云。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十六。〕
〇刑法类
共五十一部,计七百一十六卷
〔绎按:玉海引崇文目同,今核计实七百五卷。〕
律十二卷宋志、不著撰人。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
律疏三十卷长孙无忌等撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,通志略、三十卷,不著撰人,今本题唐律疏义。〕
律音义一卷孙奭撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
开宝刑统三十卷窦俨与法官苏晓等撰。
大中刑律统类十二卷张戣撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本脱律字,今校增,宋志、无刑律二字,又重出一部,大中作大小,误。〕
显德刑统二十卷张昭撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
江南刑律统类十卷姜虔嗣撰。
唐令三十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,旧唐志、宋志、并不著撰人,书录解题云,宋璟等删定。〕
梁令三十卷诸家书目,并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略又有梁令三十卷云,朱梁时修。〕
开元格十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略有开元前格、后格、新格三书,并十卷,不著撰人,唐志、前格姚崇等撰,后格新格并不著撰人。〕
开成详定格十卷狄兼謩撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
绎按玉海引崇文目同,通志略作狄兼纂撰,误。
梁格十卷宋志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
后唐长定格三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
新长定格三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
傍通开元格一卷宋璟撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、不著撰人,宋志、误作宋景,又重出一部,误。〕
唐开元格令科要一卷裴光庭撰。
判格三卷张伾撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
式二十卷姚崇等撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
梁式二十卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
式苑四卷元泳撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
大和格后敕四十卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,又引艺文志、敕一作初。〕
大中刑法总要格后敕六十卷原释,刑部侍郎刘瑑等纂,(见玉海诏令类。)阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、不著撰人,宋志、此书凡两见,并无格后敕三字,亦不著撰人。〕
度支长行旨五卷李林甫撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
杂敕三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
天成杂敕三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略云,后唐诏敕伪蜀人编。〕
天福编敕三十卷诸家书目、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、此书凡两见,并三十一卷,不著撰人。〕
建隆编敕三卷窦仪与法官编,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、四卷,宋志同,不著撰人。〕
太平兴国编敕十五卷诸家书目、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本脱敕字,今据玉海引崇文目校增。〕
景德农田编敕五卷丁谓等编,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海艺文类、食货类、引崇文目并作编敕,旧本脱编字,今校增,陈诗庭云,通志略无编字,宋志作田农敕,无景德二字,亦无编字。〕
仪制赦书德音十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
诸路转运司编敕三十卷陈彭年编,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志无诸路二字。〕
大中祥符编敕二十卷陈彭年编,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、三十卷,宋志、二十卷。〕
诸路宣敕十二卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
礼部考试进士敕一卷晁迥等撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
天圣编敕十二卷吕夷简等修。
〔绎按:玉海引崇文目作天圣编敕十三卷,目一卷,读书后志、三十卷云,天圣中宋庠庞籍改修,一司一务敕三十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
绎按:通志略、不著撰人,宋志作吕夷简撰。〕
杂制敕三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志有蜀杂制敕三卷两见,并不著撰人。〕
江南删定条三十卷伪唐李氏撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
唐律令事类四十卷李林甫撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
刑法要录十卷卢纾撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
律令手鉴二卷王行先撰。
〔绎按:旧本脱卷数,玉海云,王行先律令手鉴二卷,崇文目同,则此书乃二卷也,通志略作一卷,宋志作王行先令律手鉴,注云,先一作仙,又重出一部,手鉴作守鉴,误。〕
五刑纂经三卷黄克昇撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志作五刑纂要录,又重出一部,与此同,克昇作克升。〕
法鉴八卷李崇撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,通志略作李崇绍撰,宋志凡两见,并张员撰,今从唐志及玉海,刑律总要十二卷原释阙。(见天一阁钞本。)〕
伪吴删定格令五十卷杨行密时太修,原释阙。(见天一阁钞本。)
疑狱集三卷和凝及子■〈山蒙〉撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
金科易览一卷原释、赵绰。(见郡斋读书后志。)
〔绎按:读书后志、玉海引崇文目并同,通考、三卷,通志略作赵绪撰。〕
律鉴一卷原释、无撰人,(见玉海诏令类。)阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志作赵绰撰,又重出一部作赵编。〕
法要一卷赵绰撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:此书宋志凡两见,一作赵编撰。〕
断狱立成三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、此书凡两见,断狱一作断岳误。〕
外台秘要一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、此书凡两见,并不著撰人。〕
原叙,刑者圣人所以爱民之具也,其禁暴止杀之意,必本乎至仁,然而执梃刃刑人而不疑者,审得其当也,故法家之说,务原人情,极其真伪,必使有司不得铢寸轻重出入,则其为书,不得不备,历世之治,因时制法,缘民之情,损益不常,故凡法令之要,皆著于篇。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十七。〕
〇地理类
共八十三部,计六百四十七卷。
〔绎按:玉海引此,六百作八百,误,云始于山海经,终于云南风俗记。〕
山海经十八卷原释,郭璞注,(见天一阁钞本。)侍中秀领校。(见东观余论。)
〔绎按:玉海引崇文目同,汉志、十三篇,隋志、唐志并二十三卷,黄长睿校正,崇文总目云,秀即刘歆也。〕
山海经图十卷原释,舒雅修。(见玉海地理类。)
〔绎按:读书后志云,皇朝舒雅等撰,闽中刊行本,或题曰张僧繇画,妄也。〕
山海经图赞二卷郭璞撰。
〔绎按:宋志无图字。〕
神异经二卷东方朔撰,张华注。
〔绎按:玉海引崇文目同,隋志、书录解题、通考并一卷。〕
十洲记一卷东方朔撰。
〔绎按:四库书目作海内十洲记。〕
水经四十卷桑钦撰。
〔绎按:水经本二卷,此作四十卷,当是郦道元注也,经下应增注字。〕
襄阳耆旧传三卷习鉴齿撰。
〔绎按:旧唐志、五卷。〕
南越志七卷沈怀远撰。
〔绎按:诸家书目并五卷。〕
吴地记一卷。
〔绎按:顾夷、王隐、王僧虔、董遇、陆广微、张勃、并有吴地记,卷数各异,今本一卷,陆广微撰,当即此书,职贡图一卷梁元帝撰。〕
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志作贡职图。〕
青溪山记一卷僧法琳撰。
三齐记一卷李朏撰。
释按,遂初堂书目作张朏。
十道志十三卷梁载言撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,旧唐志、通志略并十六卷,书录解题、宋志并作十道四蕃志十五卷,皇华四达记十卷贾耽撰。
绎按:玉海引崇文目同,宋志无记字。〕
唐国要图五卷贾耽撰,褚璆重修,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海艺文类云,大唐国要图五卷,崇文目地理类、又玉海地理类、引崇文目亦同。〕
诸道行程血脉图一卷马敬实撰。
大唐西域记十三卷僧元奘撰。
〔绎按:诸家书目并十二卷,读书后志作西域志,书录解题作元奘译,辨机撰,宋志亦作辨机。〕
天宝军防录一卷郑虔撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海艺文类、兵制类、两引并同,唐志注云,卷亡,陈诗庭云,唐书郑虔传,虔长于地理、山川、险易、方隅、物产、兵戍众寡无不详,尝为天宝军防录,故是书类于地理,唐志列诸兵书,误也,当以此为正。〕
西南备边录一卷李德裕撰。
〔绎按:通志略、十三卷。〕
黠戛斯朝贡图传一卷李德裕撰。
〔绎按:旧本黠讹作点,今校改,通志略无图字,十卷,吕述撰,宋志与此同,亦无图字。〕
四夷朝贡录十卷高少逸撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
职贡图三卷
〔绎按:玉海引崇文目同,通志略,不著撰人。〕
襄沔记三卷吴从政撰。
〔绎按:宋志记上有杂字。〕
渚宫故事十卷余知古撰。
〔绎按:左传正义、渚宫在郢都之南,此书采摭荆楚故事,故以命名旧本讹作诸宫,今校改,书录解题、五卷,云本十卷,今缺后五卷,今本故事作旧事,亦五卷。〕
投荒录一卷房千里撰。
〔绎按:诸家书目、并作杂录。〕
南方异物志一卷房千里撰。
桂林风土记三卷莫休符撰。
〔绎按:今本一卷阙。〕
北户杂录三卷段公路撰。
〔绎按:今本无杂字,宋志、陆希声撰,三卷,别出段公路一卷,学海类编、公路作公璐,传写之误。〕
闽中记十卷林谞撰,林世程重修。
〔绎按:通志略、宋志并云林谞闽中记一卷,林世程重修,闽中记十卷是谞书,本一卷,后世程续修合成十卷,唐志仅题林谞撰,非是,今从书录解题,林世程、宋志作程世程,误。〕
云南别录一卷窦滂撰。
南诏录三卷徐云虔撰。
渤海国记三卷张建章撰。
新罗国记一卷顾愔撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
诸番行记一卷达奚通撰。
〔绎按:唐志、通志略、上并有海南二字,唐志又有戴斗诸蕃记一卷,宋志同,云张建章撰。〕
文括九州要略三卷刘之推撰。
〔绎按:宋志、九州作九工,注云,工一作州。〕
蛮书十卷樊绰撰。
诸道山河地名要略九卷韦澳撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、此书下注云,一名处分语,一名新集地理书考,后别有新集地理志九卷,卷数与此正同,疑是一书,抑宋志误也。〕
九江新旧录三卷张容撰。
玉笥山记一卷道士令狐见尧撰。
华阳风俗录一卷张周封撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
庐山杂记一卷张密撰。
元和国计图一卷曹璠撰。
〔绎按:玉海食货类云,崇文目地理类有元和国计图一卷,旧本计讹作记,今校改,宋志、十卷。〕
成都记五卷卢求撰。
〔绎按:旧本成讹作城,今校改。〕
南行录一卷
大唐国照图一卷孙结撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
炖煌新录一卷
〔绎按:书录解题云,有叙称天成四年沙州传舍集,而不著名氏,通志略作李延范撰。〕
于国图行程记一卷平居诲撰。
〔绎按:宋志、记作录。〕
晋安海物异名记二卷陈致雍撰。
邕管杂记一卷范旻撰。
〔绎按:宋志三卷。〕
太平寰宇记二百卷乐史撰。
〔绎按:读书后志、通考、记并作志,今本一百九十三卷。〕
历代宫殿名一卷李昉撰。
九域图三卷王曾撰。
〔绎按:玉海引崇文目作二卷。〕
华夷列国入贡图二十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海朝贡类云,崇文目地理类有华夷列国入贡图二十卷。〕
景德会计录六卷丁谓撰。
〔绎按:旧本计讹作记,今据宋志校改。〕
青城山记一卷通志略不著撰人。
武夷山记一卷杜光庭撰。
〔绎按:通志略、宋志、并别有刘夔撰一卷。〕
方舆记一百三十卷原释,徐锴。(见玉海地理类。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
湘州记一卷郭仲彦撰。
〔绎按:旧唐志有湘州图记,不著撰人,唐志、湘州记四卷,亦不著撰人,通志略作罗含撰,此从隋志,旧本湘误作相,今校改。〕
金陵地记一卷黄元之撰。
〔绎按:宋志作元黄之,传写之误。〕
西域行记一卷
十道记一卷
〔绎按:通志略、不著撰人,宋志、赵珣撰。〕
郡国志十卷
开元分野图一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海天文类艺文类,两引崇文目并同,通志略、不著撰人,宋志、赵珣撰。〕
云南行记□卷
〔绎按:旧本原阙卷数,通志略作一卷,不著撰人,读书后志、通考并二卷,韦齐休撰,考地理类下总数共六百四十七卷,今除此书不得卷数,核计共六百四十六卷,似宜从通考作一卷,然前九域图原本三卷,玉海引作二卷,总计止得六百四十五卷,则此书原作二卷,亦未可知,无本可证,姑阙疑焉。〕
两京道里记三卷
〔绎按:唐志、韦述撰,通志略、宋志、并不著撰人。〕
关中记一卷潘岳撰。
〔绎按:书录解题,宋志、并葛洪撰。〕
冀州图二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
陈诗庭云,隋志、通志略、并有冀州图经一卷,不著撰人。
南朝宫苑记二卷通志略、不著撰人。
历代宫名一卷通志略、不著撰人。
湘中记一卷宋志、不著撰人。
豫章记三卷徐廙撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
华山记一卷诸家书目、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
湘中山水记三卷罗含撰,卢拯注。
〔绎按:通志略、作卢拯撰,误。〕
茅山记一卷陈倩撰。
〔绎按:通志略、此书凡两见,并不著撰人。〕
诸山记一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
释按,通志略、不著撰人,宋志、元结撰。
三代地理志七卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本理讹作里,今校改,通志略、宋志并六卷,不著撰人。〕
洞庭谱一卷通志略、不著撰人。
岳渎福地图一卷宋志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
元中记一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
平都山仙都观记一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、二卷,不著撰人。〕
新集地理志九卷通志略,不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,旧本理讹作里,今校改。〕
南岳衡山记一卷
绎作,通志略、不著撰人,又有宋居士撰,一部,宋志、亦不著撰人,又一部无南岳二字,同。
云南风俗记一卷
〔绎按:玉海引崇文目同宋志、十卷,记作录。〕
原叙,昔禹去水害、定民居,而别九州之名,记之禹贡,及周之兴,画为九畿而宅,其中内建五等之封,外抚四荒之表,职方之述备矣,及其衰也,诸侯并争,并吞削夺,秦汉以来,郡国州县,废兴治乱,割裂分属,更易不常,至于日月所照,要荒附叛,山川风俗,五方不同,行师用兵,顺民施政,考于图牒可以览焉。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十八。〕
〇氏族类
共四十一部,计一百一十二卷
〔绎按:玉海引崇文目同,今核计实一百九卷。〕
姓苑十卷何承天撰。
〔绎按:隋志、一卷,何氏撰,不著名。〕
唐皇室维城录一卷李衢等撰。
〔绎按:玉海两引崇文目并同,唐志、不著撰人。〕
天潢源派一卷李匡乂撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志作天演源派图,宋志作天潢源派谱说,注云,说一作统,李匡乂或作匡文,或作匡义,皆传写之误,或又作正文,则避讳也。
唐偕日谱一卷李匡乂撰。
〔绎按:宋志无唐字,旧本偕讹作皆,今校改,通志略作偕目,误。〕
元和县主谱一卷李匡乂撰,原释阙。(见天一阁钞本。)〕
〔绎按:宋志、谱上有昭穆二字。〕
皇孙郡王谱一卷李匡乂撰。
蒋王恽家谱一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
李用休家谱一卷
〔绎按:诸家书目并二卷。〕
唐李匡乂家谱二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本脱匡字,乂作文,今据诸家书目增改。〕
唐新定诸家谱录一卷李林甫撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
宰相甲族一卷原释,韦述、萧颖士撰,记相门甲族王方庆、李义炎、崔元𬀩以下凡,十四家。(见玉海艺文类。)
〔绎按:玉海引崇文目同,旧本上有国朝二字,与通志略同,今据王伯厚所引校删,遂初堂书目、宋志、亦并无国朝二字,书录解题作唐宰相甲族。〕
姓林五卷陈湘撰。
百家类例一卷韦述撰。
〔绎按:诸家书目并三卷。〕
元和姓纂十卷林宝撰。
〔绎按:读书志、通考、并十一卷,今本十八卷,通志略作李林宝撰,误。〕
系纂七卷窦从一撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、从一作从则。〕
姓氏韵略六卷柳璨撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
王氏谱一卷王方庆撰。
〔绎按:通志略、不著撰人。〕
窦氏家谱一卷窦澄之撰。
〔绎按:唐志、澄之作登之。〕
吴郡陆氏宗系谱一卷陆景献撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
玉牒行楼二卷李匡乂撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,唐志、宋志、并一卷。〕
姓苑略一卷崔日用撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
类例三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
新定徐氏谱图四卷徐商撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
姓氏杂录一卷孔全撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、全作至。〕
周氏大宗血脉谱一卷通志略、不著撰人。
编古命氏三卷李利涉撰。
〔绎按:玉海云,编古命氏三卷,其末又载诸氏族谱一卷,云梁天监七年中丞王僧孺所撰,崇文目同,遂初堂书目下有录字。〕
姓源韵谱五卷
〔绎按:曹大宗、张九龄、并有此书,曹书、通志略作四卷,宋志、一卷,张书、书录解题、通考、并作一卷,通志略、三卷,并与此不合,未知孰是。〕
刘氏大宗血脉一卷刘复礼撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、下有谱字。〕
圣朝臣寮家谱一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略云,宋朝人撰,不著名氏。〕
杨氏家谱一卷杨侃撰。
〔绎按:旧唐志、不著撰人。〕
帝系图一卷通志略、不著撰人。
赵郡东祖李氏家谱一卷
〔绎按:通志略、二卷,不著撰人。〕
姓氏谱一卷许敬宗撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
释按,旧唐志、二卷,唐志作二百卷,疑别是一书。
姓史四卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、不著撰人,宋志、林宝撰。〕
大唐皇室新谱一卷李衢撰。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
氏族谱一卷通志略、不著撰人。
唐氏谱略一卷
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
又一部
〔绎按:旧本此条作三小字,附注唐氏谱略下,非是书例也,应自为一行。〕
唐书总记帝系三卷宋志、不著撰人。
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
五姓征氏二十卷林宝宗撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、征字作证事。〕
尚书血脉一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
原叙,昔黄帝之子二十五人,得姓命氏,由其德之薄厚,自尧舜夏商周之先,皆同出于黄帝,而姓氏不同,其后世封为诸侯者,或以国为姓,至于公子、公孙、官邑、谥族,遂因而命氏,其源流次序帝系,世本言之甚详,秦汉以来,官邑谥族,不自别而为姓,又无赐族之礼,至于近世迁徙不常,则其得姓之因,与夫祖宗世次人伦之纪,尤不可以不考焉。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷十九。〕
〇岁时类
共十五部,计四十二卷
国朝时令一卷贾昌朝撰。
陈诗庭云,读书后志、通考、并作十二卷,盖益以昌朝注也。
荆楚岁时记二卷宗懔撰。
〔绎按:旧唐志、十卷,唐志、读书后志、宋志并一卷,书录解题、六卷,旧唐志、唐志,又有杜公瞻撰二卷。〕
孙氏千金月令三卷孙思邈撰。
保生月录一卷韦行规撰。
〔绎按:书录解题作韦氏月录,无保生二字,宋志注、不知作者。〕
金谷园记一卷李邕撰。
时鉴新书五卷刘安靖撰。
〔绎按:宋志又有刘靖时鉴杂书四卷,注云,杂一作新,即是书重出也。〕
四时纂要五卷韩鄂撰。
〔绎按:宋志十卷。〕
岁华纪丽二卷韩鄂撰。
〔绎按:通考、宋志并四卷,读书志、书录解题并七卷,今本亦四卷。〕
四序总要十二卷
四时录四卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧唐志、十二卷,王氏撰,宋志注,不知作者。〕
秦中岁时记一卷李绰撰。
〔绎按:宋志注云,一名成镐记。〕
周书月令一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
月令小疏二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
十二月纂要一卷宋志注、不知作者。
齐人月令一卷孙思邈撰。
〔绎按:宋志、三卷。〕
原叙,诗曰、民生在勤,勤则不匮,故尧舜南面而治,考星之中,以授人时,秋成春作,教民无失,周礼六官,亦因天地四时分其典职,然则天时者,圣人之所重也,自夏有小正,周公始作时训、日星、气节、七十二候,凡国家之政,生民之业,皆取则焉,孔子曰,吾不如老圃,至于山翁野夫,耕桑榭艺,四时之说,其可遗哉。(见欧忠公阳文集。)
〔绎按:以上原卷二十。〕
〇传记类上
共七十八部,计三百七十卷。
〔绎按:今核计实六十八部,疑旧本讹六为七。〕
穆天子传六卷,郭璞注。
汉武帝列国洞冥记一卷
列女传十五卷原释,曹大家注,(见南丰文集。)陈婴母等十六传,后人所附,(郡斋读书志引见文献通考。)王回,曾巩皆叙之。(见郡刘读书志。)
〔绎按:书录解题作古列女传九卷云,隋唐志及崇文总目皆十五卷,盖以七篇分为上下并颂为十五卷,读书府志云,古列女传八卷,又一卷莫知其为谁续,然亦载於崇文总目,今本八卷,与读书志、通考同。〕
王子年拾遗记十卷
广轩辕本纪三卷王瓘撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:旧本、广讹作唐,今校改。〕
孔子系叶传三卷黄恭之撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,唐志、通志略并二卷。〕
高士传十卷皇甫谧撰。
〔绎按:隋志、六卷,今本三卷。〕
正始名士传三卷袁氏撰,原释,其中卷竹林名士三逸,上卷增荀粲,下卷增阮修。(见玉海艺文类。)
〔绎按:旧本作二卷,考诸家书目皆作三卷,玉海引崇文目亦同,惟宋志作二卷,兹据王伯厚所引校改。〕
文士传十卷张隐撰。
〔绎按:隋志、通志略、宋志并五十卷,玉海引书目云,文士传五卷,载六国以来文人,起楚芊原,终魏阮瑀,崇文目十卷,终宋谢灵运,已疑其不全,今又缺其半,通志略张隐作张骘,又有裴朏续文士传十卷。〕
闽川名士传一卷黄璞撰。
〔绎按:旧本川讹作中,今据诸家书目及玉海引崇文目校改,读书志注云,一本作皇甫璞撰。临川圣贤名迹传三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)〕
圣贤事迹三十卷
高僧传十三卷僧惠皎撰。
〔绎按:旧唐志、唐志、读书后志并十四卷,隋志亦十四卷,僧僧佑撰。〕
续高僧传三十一卷僧道宣撰。
〔绎按:唐志、三十二卷,道宣作道宗,旧唐志、读书后志并三十卷。〕
同姓名传一卷梁元帝撰。
〔绎按:隋志、旧唐志、唐志、通志略、读书后志、传并作录,遂初堂书目作古今人同姓名录,书录解题、通考、宋志及今本,并作古今同姓名录,陈诗庭云,梁书本纪又作同姓名人录,宋志、二卷。〕
同姓名谱六卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
历代鸿名录八卷
〔绎按:通志略作李远撰,宋志、钱信撰。〕
四公记一卷
〔绎按:唐志、卢诜撰,一作梁载言,宋志、梁载言、梁四公记,遂初堂书目、通考、上并有梁字,书录解题云,张说撰,亦作梁四公记。〕
小名录五卷陆龟蒙撰。
〔绎按:宋志、上有古今二字。〕
名贤姓氏相同录一卷邱光庭撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:遂初堂书目作古贤姓名相同录,宋志、不著撰人。〕
陶宏景传一卷通志略不著撰人。
陶潜传一卷梁昭明太子统撰。
李密传三卷贾闰甫撰。
虬须客传一卷
〔绎按:通志略不、著撰人,云纪李卫公事,宋志作杜光庭撰。〕
李靖行状一卷
文正公事录一卷王方庆撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:本作贞,此避嫌名,说见前,下书同。〕
文正公故事三卷刘祎之撰。
〔绎按:唐志、六卷。〕
狄仁杰传三卷李邕撰。
〔绎按:宋志作狄梁公家传。〕
远祖越公行状一卷
〔绎按:通志略越公作越国公,宋志无远祖二字,注云,唐钟绍京事迹。〕
张九龄事迹一卷唐志、不著撰人。
高氐外传一卷郭湜撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
郭公家传八卷陈翊撰。
〔绎按:读书志、汾阳王家传十卷,陈翊作陈雄,误,宋志作郭令公家传,通考亦十卷,通志略作陈氏,不著名。〕
颜氏行状二卷殷仲容撰。
〔绎按:唐志一卷。〕
颜公传二卷殷亮撰。
相国邺侯家传十卷李繁撰。
段公别传二卷马宇撰。
〔绎按:遂初堂书目作段太尉列传,宋志传作集。〕
河东张氏家传三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
尚书故实一卷李绰撰,原释,尚书即张延赏也,绰记延赏所谈,故又题曰尚书谈录。(见郡斋读书志。)
〔绎按:宋志、上有张字,又重出一部与此同,注云,实一作事,绰一作纬。〕
李德裕南行录四卷
〔绎按:通志略、南行作南迁。〕
杜悰事迹一卷唐志、宋志、并不著撰人。
彭城公故事一卷
柳玭训叙一卷
〔绎按:读书志、宋志、并作柳氏叙训。〕
魏公家传三卷范质撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
皇献录一卷
皇家亲故事二卷
国朝传记三卷刘𫗧撰。
〔绎按:宋志作刘谏撰,注云,谏一作练,并误,今从唐志。〕
国朝旧事四十卷唐志、通志略、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
封禅故事五卷
集说一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
景龙文馆记十卷武平一撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,书录解题、通考并八卷,通志略,题李峤宗、楚客等二十四学士撰。〕
异域归忠传二卷李德裕撰。
〔绎按:玉海引崇文目同,通志略,三卷。〕
晋武平吴记一卷张昭撰。
〔绎按:宋志作太康平吴记二卷。〕
传载一卷宋志、不著撰人。
成都理乱记八卷句延庆撰。
天祚永归记一卷萧叔和撰。
〔绎按:通志略、永归作承归,叔和作时和,并误。〕
惊听录一卷宋志、沈氏(不知名。)撰。
遣使录一卷陆贽撰。
武成王庙配享事迹三十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、二十卷,注云,不知作者。〕
北荒君长录三卷李繁撰。
〔绎按:通志略、一卷,李繁作李繁。〕
益州理乱记三卷郑𬀩撰。
平蜀记一卷通志略、不著撰人。
西京杂记二卷葛洪撰。
〔绎按:玉海云,西京杂记二卷,崇文目传记类、旧唐志、一卷,书录解题、宋志、并六卷,通考亦云一作六卷,读书志云,江左人,皆以为吴均依托为之,陈诗庭云,今本六卷,或题刘歆撰,或题葛洪撰。〕
两京新记五卷韦述撰。
〔绎按:唐志、遂初堂书目、通志略、并作两京,旧本两作西,疑因上西京杂记而讹也,今校改。〕
豫章古今志三卷雷次宗撰。
〔绎按:遂初堂书目、志作记,宋志亦作记,又重出一部,与此同。〕
锦里耆旧传十卷张绪撰。
〔绎按:书录解题、锦里耆旧传八卷,续传十卷,句延庆撰,开宝三年刘蔚得此传,请延庆修之,改曰成都理乱记,续传张绪所撰,今考延庆成都理乱记,已见于前,作八卷,与陈伯玉说合,则此十卷乃续传也,疑旧本脱续字,通志略、张绪作张青彡。〕
太原事迹十四卷李璋撰。
〔绎按:唐志、事迹下有记字,宋志作太原事迹杂记十三卷,又重出一部,与此同。〕
成都幕府石幢录二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、录作记,不著撰人。〕
潭州刺史大厅壁记原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:此书原阙卷数,无本可证。〕
蜀记三卷郑𬀩撰。
嵩岳记一卷
〔绎按:唐志有卢鸺嵩山记一卷,宋志作卢鸿,又有张景俭嵩岳记三卷,未知孰是。〕
零陵录一卷韦宙撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志注云,宙一作寅。〕
杜阳杂编三卷苏鹗撰。
〔绎按:宋志、二卷。〕
甘泽谣一卷袁郊撰。
南楚新闻三卷尉迟枢撰。
吴兴杂录七卷张文规撰。
邺城新记三卷刘公锐撰。
〔绎按:宋志、公锐作公衒。〕
西蕃会盟记三卷唐志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
西戎记二卷唐志、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:以上原卷二十一。〕
〇传记类下
共七十六部,计四百七十六卷。
〔绎按:今核计实七十四部,四百二十八卷。〕
远举志十卷沈既济撰。
〔绎按:通志校雠略云,崇文总目以选举人传记,非,宋志、三卷。〕
科第录十六卷姚康撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
唐显庆登科记五卷崔氏(名失)撰。
唐登科记二卷李奕撰。
〔绎按:读书志、通考、并三十卷,宋志、一卷。〕
重定科第录十卷乐史撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
讳行录一卷诸家书目、并不著撰人。
〔绎按:唐志、录作略。〕
皇宋登科录一卷
圣朝登科记三卷乐史撰。
〔绎按:读书后志、上无圣朝二字。〕
贡举事迹二十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
重修登科记三卷乐史撰。
〔绎按:通志略、三十卷,宋志、无重修二字,亦三十卷。〕
江南登科记一卷乐史撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
文场盛事一卷诸家书目并、不著撰人。
〔绎按:通志略上有唐字。〕
唐孝悌录十五卷乐史撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
孝悌录二十卷乐史撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
广孝□新书五十卷乐史撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:孝下阙一字,旧本如此,宋志作广孝悌,新书空处应是悌字,然玉海引崇文目止作广孝新书五十卷,则宋时悌字已阙矣,今故仍之,通志略、广作唐,盖因上唐孝悌录而误,旧本亦讹为唐,今校改。〕
孝子拾遗七卷危皋撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、十卷,危高撰。〕
六氏英贤征记三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
吴湘事迹录一卷
〔绎按:唐志、通志略、宋志、并无录字,不著撰人,旧本湘讹作相,今校改。〕
李渤事迹一卷唐志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)〕
宾佐记一卷杜佑撰。
〔绎按:通志略二卷。〕
常侍言旨一卷柳珵撰。
〔绎按:书录解题上有柳字,通考旨作指,通志略、不著撰人。〕
先公谈录一卷
嘉话录一卷韦绚撰。
〔绎按:唐志、读书志、上并有刘公二字,书录解题、通考、宋志、并作刘公嘉话今本上有刘宾客三字。〕
辅弼召对四十卷刘颜撰。
〔绎按:读书后志、书录解题、通志略、召对并作名对,通考与此同,又重出一部,亦作名。〕
玉泉子见闻真录五卷
唐末见闻录八卷
〔绎按:通志略不著撰人,宋志、王仁裕撰。〕
封氏闻见记五卷封演撰。
〔绎按:遂初堂书目、记作志,书录解题、二卷,今本十卷。〕
王氏见闻集三卷王仁裕撰。
〔绎按:通志略见闻作闻见,宋志、集作录。〕
次柳氏旧闻一卷李德裕撰。
〔绎按:旧本脱次字,今校增。〕
文宗朝备问一卷唐志、书录解题并不著撰人。
金华子杂编三卷刘崇远撰。
〔绎按:通志略、崇远作荣远。〕
三楚新录三卷周羽冲撰。
皮氏见闻录十三卷皮光业撰。
〔绎按:通考、五卷。〕
许国公勤王录三卷
〔绎按:宋志又有李巨川勤王录二卷。〕
李氏朝陵记一卷李遵勖撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
符瑞图十卷顾野王撰。
〔绎按:宋志、二卷。〕
祥瑞录十卷魏征撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
瑞应图十卷顾野王撰。
〔绎按:宋志、不著撰人。〕
符瑞故实一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
稽瑞一卷刘赓撰。
二十二国祥异记三卷张观撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
湖湘灵怪录二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
六贤图赞一卷李渤撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
仙隐传十卷孙夷中撰。
江积八仙传一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
江淮异人录三卷吴淑撰。
传仙神宗行记一卷阴日用撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略无神字,旧本有之,疑衍。〕
中台志十卷李筌撰。
宰辅名鉴十卷张辅撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
翰林盛事一卷原释,唐张著撰,记唐朝儒臣美事,凡三十八。(见玉海艺文类。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
阃外春秋十卷李筌撰。
汉书隐义一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
入洛记十卷王仁裕撰。
释按,读书志、宋志、并一卷。
王氏东南行记一卷通志略、不著名,原释阙。(见天一阁钞本。)
南行记一卷原释,王仁裕。(见天一阁钞本。)
〔绎按:读书志、通考、并三卷,旧本仁裕讹作仁格,今校改。〕
南行记一卷原释李昉,阙。(见天一阁钞本。)
蜀程记一卷韦庄撰。
峡程记一卷韦庄撰。
游蜀记一卷李用和撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
张氏燕吴行役记一卷
〔绎按:张氏失其名,旧本脱役字,今校增。〕
谭宾录十卷胡璩撰。
〔绎按:宋志、五卷,胡■〈王蒙〉撰,传写讹也。〕
玉堂闲话十卷王仁裕撰。
北梦琐言三十卷孙光宪撰。
芝田录一卷唐志、读书志、并不著撰人。
壶关录三卷韩昱撰。
桂苑丛谈一卷
陈诗庭云,唐志作冯子休撰,读书后志题云,冯翊子子休撰,引李邯郸云,姓严,绎按,通志略、宋志、并不著撰人。
三水小牍二卷皇甫牧撰。
〔绎按:书录解题、通考、并三卷。〕
太平杂编二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
松窗录一卷李濬撰。
〔绎按:宋志作松窗小录,今本作杂录,唐志、通志略、并不著撰人,读书志题韦叡撰,或又作章濬,并与李叡字形相近而讹。〕
英雄录一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、不著撰人,通志略、有两部,并不著。〕
国宝传一卷唐志、书录解题、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
玉玺正录一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、有徐景、徐令言二书,旧唐志、令言一卷。〕
秦传玉玺谱一卷。
〔绎按:旧唐志上无秦传二字,僧约贞撰,唐志亦无二字,纪僧贞撰,书录解题则云,博陵崔逢修协律郎严士元重修,河中少尹魏德谟润色。〕
玉玺杂记一卷
〔绎按:书录解题云,唐志有徐景玉玺正录,即此书也,今考总目杂记与正录自是二书,陈伯玉盖未及深考耳。〕
原叙,古者史官其书有法,大事书之策,小事载之简牍,至于风俗之旧,耆老所传遗言逸行,史不及书,则传记之说,或有取焉,然自六经之文,诸家异学,说或不同,况乎幽人处士,闻见各异,或详一时之所得,或发史官之所讳,参求考质,可以备多闻焉。(见欧阳文忠公集。)
〔绎按:以上原卷二十二。〕
〇目录类
共一十九部,计一百七十九卷。
〔绎按:玉海引崇文目同,云始于符瑞图目一卷,终于学士院杂撰目一卷,今核计实一百八十六卷。〕
符瑞图目一卷顾野王撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同。〕
乐府诗目录一卷沈建撰。
文选著作人名目三卷韦宝鼎撰。
〔绎按:读书后志、无目字,常宝鼎撰。〕
十三代史目十卷宗谏撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:唐志、宋志、并作宗谏注,读书后志三卷,殷仲茂撰。〕
十九代史目二卷舒雅等撰。
〔绎按:宋志、作杜镐撰。〕
文枢秘要录七卷尹直撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,唐志录作目十卷,通志略亦作目,宋志作田镐尹直文枢密要目。〕
四库搜访图书目一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:通志略、宋志、上并有唐字,不著撰人。〕
开元四库书目四十卷通志略不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
唐秘阁书目四卷通志略、不著撰人。
〔绎按:玉海两引崇文目,并作唐秘阁书目,旧本脱阁字,今校增。〕
集贤书目一卷韦述撰。
〔绎按:玉海云,韦术集贤书目一卷,崇文目有之,通志略、上有唐字,不著撰人,宋志亦作唐集贤书目。〕
唐列圣实录目五十卷孙玉汝撰。
〔绎按:玉海引崇文目作五十□卷,通志略、宋志、并二十五卷。〕
后唐统类目一卷宋志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
群书丽藻自录五十卷宋遵度撰。
吴氏西齐书目一卷吴克撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,宋志、目下有录字。〕
河南东斋史目录三卷诸家书目、并不著撰人。
〔绎按:玉海引崇文目同,唐志、通志略、并无录字,宋志作河南东斋史书目,注云,斋一作齐。〕
唐书叙例目录一卷唐志、通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
新集书目一卷蒋彧撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:宋志、无新集二字。〕
天下郡县书目一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
学士院杂撰目一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔绎按:玉海引崇文目同,通志略、杂撰作新撰,陈诗庭云,宋初改军镇及宫殿名,诏学士院撰,又按:以上原卷二十三。〕
卷三[编辑]〇儒家类
共四十四部,计三百二十卷。
〔侗按:今核计实三百三十卷。〕
晏子春秋十二卷晏婴撰,原释,晏子八篇今亡,此书后人采婴行事为之,以为婴撰则非也。(见文献通考。)
〔侗按:玉海引崇文目同,隋志、旧唐志、唐志并七卷,今本八卷。〕
曾子二卷
〔侗按:即从大戴礼中录出别行者,原本一卷,宋汪晫所编。〕
孟子十四卷原释,赵岐注。(观天一阁钞本。)
孟子七卷原释,陆善经注,善经唐人,以轲书初为七篇,因删去赵岐章旨与其注之繁重者,复为七篇云,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:孟子题辞正义云,皇朝崇文总目,孟子独存赵岐注十四卷,唐陆善经注孟子七卷,凡二家,二十一卷。〕
续孟子二卷原释,林慎思撰,慎思以为孟子七篇非轲自著书,而弟子共记其言,不能尽轲意,因传其说演而续之。(见文献通考。)
〔侗按:玉海引崇文目云,唐咸通中林谨思撰,又林永伸蒙子家传云,欧阳文忠公上崇文总目,卷续孟子二卷,程钜夫续孟子叙云,续孟子二卷,其书列于唐艺文志,宋崇文目同。〕
荀子二十卷荀况撰,杨倞注。
荀卿子十二卷
〔侗按:唐以前著录家惟汉志孙卿子三十二篇,余并作十二卷,至杨倞为注,始分为二十卷,则此书乃原本也,应列于前。〕
鲁仲连子五卷
〔侗按:汉志、十四篇。〕
贾子十九卷原释,汉贾谊撰,本七十二篇,刘向删定为五十八篇,隋唐皆九卷,今别本或为十卷,(见文考献通。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海云,唐志贾谊新书十卷,崇文目、九卷,书录解题、十一卷,今本新书十卷,陈诗庭云,隋志亦作十卷,原释云,隋唐皆九卷,误矣。〕
太元经十卷扬雄撰,蔡文邵注。
〔侗按:通志校雠略云,太元经以讳故,崇文改为太真,困学纪闻杂识类亦云崇文总目,谓太元经曰太真经,旧本作太元,盖后人窜改,今仍之。〕
法言十三卷扬雄撰,原释,李轨注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:陈志、通志略并十五卷,唐志、三卷。〕
法言十三卷原释,柳宗元注。(见天一阁钞本。)
说苑五卷原释,汉刘向撰,向、成帝时典秘书,采传记百家之言,撰其正辞美义可为劝戒者,以类相从,为说苑二十篇,今存者五卷。(见文献通考南丰文集,书录解题并引末句。)
〔侗按:读书志云,曾子固校书,自谓得十五篇于士大夫家,与崇文旧书五卷合为二十篇而叙之,汉艺文志考证云,崇文总目存者五篇,曾巩复得十五篇,与旧为二十篇,诸仁煦曰,书唐志又作三十卷。〕
续说苑十卷原释,唐刘贶撰,以刘向著说苑二十篇,时汉史未行,故汉事颇阙,贶因采其所遗亡凡十篇云。(见文献通考。)
〔侗按:宋志、刘𫗧撰。〕
新序十卷原释,汉刘向撰,成帝时典校秘书,因采载战国秦汉间事,为三十卷上之,其二十卷今亡。(见献通文考。)
〔侗按:通志略、一十卷。〕
盐铁论十卷桓宽撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
潜夫论十卷玉符撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
中论六卷徐斡撰,原释,不知何人合之。(郡斋读书志引,见文献通考。)
〔侗按:玉海引崇文目同,读书志、二卷,引此作七卷,书录解题、二卷,宋志十卷,今本二卷。〕
中说十卷王通撰,原释十卷,王道、天地、事君、周公、问易、礼乐、述史、魏相、立命、关子明。(明玉海艺文类。)
〔侗按:玉海引崇文目十卷,与读书志、书录解题同,考原释中分十门,当是每门一卷耳,旧本讹作六卷,今校改,旧唐志、唐志、通志略并五卷。〕
帝范一卷唐太宗撰,原释,述修身治国之要言。(见玉海圣文类。)
〔侗按:玉海艺文类、官制类两引崇文目并同,旧唐志、唐志并四卷,贾行注,此本盖无注者,今本亦四卷。〕
青宫要记十卷唐武后撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海艺文类、官制类两引崇文目并同,旧唐志、要记作记要,三十卷,唐志作纪要,卷亦同,臣轨二卷唐武后撰。〕
修身要览十卷唐章怀太子贤撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧唐志、要览作要录,宋志别有李贤修书要览,即此书而重出也。〕
百行章一卷杜正伦撰。
君臣政理论三卷杨相如撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
圣典三卷杨浚撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
伸蒙子三卷林慎思撰。
〔侗按:林元复伸蒙子跋云,先伸蒙之书,一志于唐艺文,再纪于皇朝崇文总目,刘希仁后叙云,伸蒙子虽见于唐艺文志及本朝崇文总目,而犹未广其传。〕
康教论一卷邱光庭撰。
贞礼一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
元子二十卷元结撰。
〔侗按:唐志、通志略、宋志并十卷。〕
理源二卷牛希齐撰。
〔侗按:遂初堂书目,希齐作希济。〕
皇王大政论一卷李琪撰。
〔侗按:宋志、十卷。〕
鲰子一卷赵邻几撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
前朝君臣正论二十五卷赵莹撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、无上二字。〕
资理论三卷朱昂撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
本说十卷刁衎撰。
素履子一卷张宏撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、张弧撰。〕
里训十卷张涉撰。
东莞子十卷通志略、宋志并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
儒门诫节忠经三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
中庸论一卷赵澡撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
商子新书三卷商子逸撰。
〔侗按:宋志作商孝逸。〕
李子正辞十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、正辞作正辨,不著撰人名。〕
尹子五卷宋志、不著撰人名。
原叙,仲尼之业,垂之六经,其道闳博,君人治物,百王之用,微是无以为法,故自孟轲、扬雄、荀况(侗按,一本作卿。)之徒,又驾其说,扶而大(侗按,一本作本。)之,历世诸子,转相祖述,自名一家,异端其言,或破碎于大道,然计其作者之意,要之孔氏(侗按,一本作子。)不有殊焉。(见欧阳文忠公集,及玉海艺文类。)
〔侗按:以上原卷二十四。〕
道家类
共三十五部,计一百七十卷
〔侗按:今核计实一百六十八卷。〕
鬻子一卷鬻熊撰,原释,艺文志二十六篇,其八篇亡,特存此十四篇耳。(巽岩李氏引,见文献通考。)
〔侗按:汉志、二十二篇。〕
老子道德经二卷李耳撰,原释,河上公注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、一卷。〕
道德经二卷原释,不著姓氏阙。(见天一阁钞本。)
道德经一卷原释,王弼注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:诸家书目及今本并二卷,陈诗庭云,唐志作王弼注,新记元言道德。〕
道德经二卷原释,唐明皇注。(见天一阁钞本。)
道德疏六卷唐元宗撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:读书志、作老子疏,宋志、作道德音疏。〕
道德经传四卷原释,唐陆希声撰,传疏道德二经义。(见文献通考。)
〔侗按:宋志作陆氏撰,不著名。〕
道德经疏二卷原释,不著撰人名氏,集河上公、葛仙翁、郑思远、唐睿宗、明皇诸家注,叙其自疏。(见文献通考。)
〔侗按:宋志、有赵至坚道德经疏三卷,疑即是书。〕
老子道德经开题序诀义疏七卷成元英撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
道德经广圣义三十卷原释,唐杜光庭撰,以明皇注疏演其义,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、义下有疏字。〕
道德经谱二卷原释,道士扶少明撰,不详何代人,以道德经章句略为义训,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
道德经疏义节解上下各二卷原释,伪蜀乔讽撰,讽仕蜀为谏议大夫、知制诰,奉诏以唐明皇注疏、杜光庭义掇其要,附以己意解释之,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、无上下二字。〕
道德经小解二卷原释,不著撰人名氏,注解道德经义,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
列子冲虚至德真经八卷列制寇撰,张湛注。
〔侗按:汉志、御寇作圄寇。〕
又子十一卷原释,徐灵府注阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:史记货殖传集解云,徐广曰,计然者,范蠡之师,名研,骃按范子曰,计然者,葵邱濮上人,姓辛氏,字文子,其先晋国亡公子也,意林云,姓辛,名文子,未知孰是,汉志九篇,诸家书目及今道藏本并十二卷,书录解题、通考并作默希子注,即灵府自号也。〕
文子十二卷原释,李暹注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:诸家书目并作文子训注,宋志作子暹训文子注,旧本暹讹作进,今校改。〕
亢仓子三卷王士元补亡,原释,凡九篇。(书录解题引,见文献通考。)
〔侗按:唐志、读书志、通考并二卷,今本一卷。〕
庄子十卷庄周撰,郭象注。
补注庄子十卷张昭撰。
南华真经篇目义三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:诸家书目、并不著撰人,通志略无义字。〕
鹖冠子三卷原释,今书十五篇,述三才变通古今治乱之道,唐世尝辨此书后出,非古所谓鹖冠子者。(见文献通考。)
〔侗按:鹖冠子,佚其名氏,汉志、一篇,通考、八卷。〕
集注阴符经一卷唐志、不著撰人,原释,自太公而下,注传尤多,今集诸家之说合为一书,若太公、范蠡、鬼谷子、诸葛亮、张良、李淳风、李筌、李合、李鉴、李锐、杨晟凡十一家,自淳风以下皆唐人,又有传曰者,不详何代人,太公之书,世远不传,张良本传不云著书,二说疑后人假托云,又有阴符经叙一卷,不详何代人叙,集太公以后为阴符经注者凡六家,并以惠光嗣等传附之,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
阴符经一卷黄帝撰。
阴符机一卷原释,唐李靖撰,以为阴符者,应机制变之书,破演其说为阴符机,又有势滋及论合三篇,(见文献通考。)
阴符经太无传一卷
〔侗按:唐张果得是书于道藏,不详作者,宋志、蔡望撰。〕
骊山母传阴符元气一卷李筌撰。
〔侗按:通志略、元气作妙义。〕
阴符经要义一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
阴符经正义一卷原释,唐韦洪撰,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、正义作疏诀。〕
黄帝阴符经辨命论一卷原释,唐张果传,或曰果于道藏得此传,不详何代人所作,因编次而正之,今别为古字,盖当时道书所得之本也,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通考、辨命作辨合,引此释与前太无传共之,考二书皆张果所得,不知原本究隶何书,今附于此,下小解、原释、通考引,亦与前要义共之。〕
阴符经小解一卷原释,元解先生撰,不详何代人,(见文献通考。)阙。(见汪氏钞本。)
〔侗按:通志略、宋志并不著撰人。〕
阴符天机经一卷原释,唐李筌撰,自号少室山达观子,筌好神仙,尝于嵩山虎口岩石壁得黄石阴符本,题云魏道士寇谦之传诸名山,筌虽略钞记,而未晓其义,后入秦骊山,逢老母传授,(见文献通考。)阙。(见天钞本一阁。)
〔侗按:通考作阴符元机,宋志无阴符二字,不著撰人。〕
抱朴子内外篇二十卷葛洪撰。
〔侗按:后杂家类,别有外篇五十卷,考内篇言神仙黄白变化之事,故列道家,外篇驳难通释,故列杂家,隋志之例如此,此有外字疑衍,然遂初堂亦合内外篇为一书,盖当时已有并合之本矣,陈诗庭云,隋志内篇二十一卷,旧唐志、宋志与此卷数并同,无外字,唐志、内篇十卷。〕
孙子十卷孙绰撰。
〔侗按:隋志、旧唐志、唐志并十二卷。〕
无能子三卷
〔侗按:读书后志云,无能子三卷,不著撰人,总目录之于道家,通志略云,唐光启中隐者,不著名氏,阴符九经元谭二卷元解先生撰。〕
〔侗按:通志略无九字。〕
原叙道家者流,本清虚,去健羡,泊然自守,故曰我无为而民自化,我好静而民自正,虽圣人南面之术,不可易也,至或不究其本,弃夫(侗按,一本作去。)仁义而归之自然,以因循为用,则儒者病之。(见欧阳文忠公集。)
〔侗按:以上原卷二十五。〕
〇法家类
共六部,六十五卷
管子十八卷管夷吾撰,原释,刘向录校。(见天一阁钞本。)
〔侗按:隋志、十九卷,书录解题、通考、宋志及今本并二十四卷。〕
管子十九卷原释,唐国子博士尹知章注,按吴克书目凡三十卷,今存十九卷自列势解篇而下十一卷亡。(见文献通考。)
管氏指略二卷原释,唐杜佑撰,采管氏章句之要为十篇。(见文献通考。)
商子五卷商鞅撰。
〔侗按:汉志、商君二十九篇,隋志、唐志、通志略亦作商君书。〕
慎子一卷慎到撰,原释,三十七篇。(见直斋书录解题。)
〔侗按:隋志、旧唐志、唐志并十卷。〕
韩子二十卷韩非撰。
〔侗按:汉志五十五卷。〕
原叙法家者流,以法绳天下,使一本于其术,商君申韩之徒,乃推而大之,挟其说以干世主,收取功名,至其尊君抑臣,辨职分,辅补制,于王治不为无益,然或狃细苛,持深刻,(侗按,一本作刻深。)不可不察者也。(见欧阳文忠公集。)
〇名家类
共五部,计一十卷。
尹文子二卷
〔侗按:唐志、宋志并一卷,读书志、书录解题并三卷。〕
邓析子一卷原释,邓析子,战国时人,汉志、二篇,初析著书四篇,刘歆有目一篇,凡五,歆复校为二篇。(见献通文考。)
〔侗按:诸家书目并二卷。〕
公孙龙子一卷
〔侗按:汉志、十四卷,诸家书目及今本并三卷。〕
人物志三卷刘劭撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
广人物志三卷杜周士撰。
〔侗按:玉海引崇文目作一卷,书录解题、通考并十卷,宋志、二卷。〕
原叙,名家者流,所以辨核名实,流别等威,使上下之分不相逾也,仲尼有云,必也正名乎,言为政之大本,不可不正者也。(见欧阳文忠公集。)
〇墨家类
共二部,计十六卷。
墨子十五卷墨翟撰。
〔侗按:读书志、五十卷,书录解题、三卷。〕
董子一卷董无心撰。
〔侗按:旧唐志、二卷。〕
原叙,墨家者流,其言贵俭,兼爱,尊贤,右鬼,非命,上同,此墨家之所行也,孟子之时,墨与杨其道塞路,轲以墨子之术俭而难遵,兼爱而不知亲疏,故辞而辟之,然其彊本啬用之说,有足取焉。(见欧阳文忠公集。)
〇纵横家类
一部三卷
鬼谷子三卷鬼谷先生撰。
〔侗按:书录解题云,隋志有皇甫谧、乐壹二家,今本称陶宏景注,考通志略作乐台撰,误也,今隋志乐台作乐一,则台字亦误,诸仁煦曰,唐志又有尹知章注三卷。〕
原叙,春秋之际,王政不明,而诸侯交乱,谈说之士出于其间,各挟其术以干时君,而因时适变,当权事而制宜,有足取焉。(见欧阳文忠公集。)
〇杂家类
共三十九部,计四百二十二卷。
〔侗按:今核计实四百二十卷。〕
吕氏春秋三十六卷吕不韦撰,高诱注。
〔侗按:诸家书目及今本并二十六卷。〕
孔丛子三卷
新语二卷陆贾撰。
淮南子二十一卷原释,许慎注。(见天一阁钞本。)
淮南子二十一卷原释,高诱注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧唐志作淮南子注解,宋志、十三卷。〕
仲长子昌言二卷原释,汉仲长统撰,按本传,统论说古今及时俗行事,著论名昌言,凡三十四篇,十馀万言,隋唐书目十卷,今所存十五篇,分为二卷,馀皆亡。(见文献通考。)
〔侗按:玉海引崇文目同,今隋志十二卷。〕
论衡三十卷王充撰。
〔侗按:隋志、二十九卷。〕
傅子五卷原释,晋傅休奕撰,集经史治国之说,评断得失,各为区例,本传载内外中篇凡四篇,亡录合一百四十篇,今亡一百一十七。(见文献通考。)
〔侗按:玉海引崇文目同,陈诗庭云,旧唐志唐志、尚存一百二十卷,今本十二篇,又佚十一篇。〕
抱朴子外篇二十卷葛洪撰。
〔侗按:隋志、通志略并三十卷旧唐志及书录解题引馆阁书目并五十卷,读书志、通考并十卷,古今注三卷崔豹撰。〕
〔侗按:旧唐志五卷,唐志一卷。〕
续古今注三卷周蒙撰。
〔侗按:玉海云,周蒙续古今注三卷,崇文目有之。〕
古今善言二十卷范泰撰。
〔侗按:宋志、三十卷。〕
金楼子十卷梁湘东王绎撰。
〔侗按:隋志、二十卷,今本六卷,元帝为湘东王时,自号金楼子,是书成于其时,故以命名,诸家书目竟题为元帝撰,失其实矣,宋志题湘东王绎,是也,今从之。〕
子钞三十卷庾仲容撰。
〔侗按:旧唐志、唐志仲容、并作子容,又有沈约一书,卷同。〕
竟林三卷马总撰。
〔侗按:唐志一卷,今本五卷。〕
刘子三卷
侗扫,旧唐志、唐志并十卷,刘勰撰,书录解题、五卷,刘画撰,读书附志云,刘画之书,或云刘勰所撰,或曰刘歆之制,或谓刘孝标之作,袁孝政为叙之际,已不能明辨之矣。
理道集十卷李文博撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、理作治,疑本作治道,唐人避高宗讳改尔。〕
帝王略论五卷虞世南撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
理道要诀十卷杜佑撰。
十代兴亡论十卷朱敬则撰。
古今精义十五卷薛洪撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
致理书十卷朱朴撰。
致书十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:此条疑有脱字,唐志有郭昭度治书十卷,与致理书并列,或即是与。〕
牧宰政术二卷萧佚撰。
检志三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
两回书二卷原释,唐罗隐撰,采孔老之书,著为内外十篇,以老子修身之说为内,孔子治世之道为外。
会其旨而同元。(见文献通考。)
〔侗按:书录解题作祝融子两同书二卷云,不著名氏,中兴书目云,唐吴筠撰,唐书艺文志同。又按:崇文总目以为罗隐撰,未详,侗考吴筠所撰,唐志作一卷,与后小说类上所录卷数正同,是别为一书,陈氏盖未深考耳,陜西通志云,两同书一卷,唐宋艺文志皆称筠撰,惟崇文总目云,罗隐撰,亦误合二书为一。〕
治乱集三卷苏源撰。原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略作苏源明。〕
子书要略一卷卢藏用撰。
〔侗按:宋志、三卷。〕
法语二十卷刘鄂撰。
古今语要十二卷
格言五卷韩熙载撰。
〔侗按:宋志、此书两见,卷并同。〕
帝道书十卷高举撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
公侯政术十卷原释,鲁人初撰,盖鲁人名,初不著其姓氏,未详何代人,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本政讹作正,今校改,宋志作鲁大公撰。〕
帝王旨要一卷崔融撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、旨作指,三卷。〕
五书一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
正训十卷原释,不著撰人名氏,按唐志有正训二十卷,辛德源撰,而此题云陆机撰,又止十卷,据隋以前书录皆无陆机正训之目,晋史机传亦不言尝有此书,而德源所著,今世已亡,疑是其遗书,(见文献通考。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略亦作陆机撰。〕
历代纪要五十卷原释,开宝五年四月癸卯,参知政事刘熙古进五十卷,诏褒之,(见玉海艺文类。)阙。(见天一阁钞本。)
导言略三卷
正性论一卷李直方撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本题作正性论一书,疑字之误,今据宋志校改。〕
原叙,杂家者流,取儒墨名法合而兼之,其言贯穿众说,无所不通,然亦有补于治理,不可废焉。(见欧阳文忠公集。)
〇农家类
共八部,计二十四卷。
〔侗按:玉海引崇文目同云,始于齐民要术。〕
齐民要术十卷贾思勰撰,原释,记民俗岁时治生种莳之事,凡九十二篇。(见玉海食货类。)
〔侗按:玉海引崇文目同,旧唐书、齐民作齐人,避太宗讳也,下书同。〕
兆人本业三卷唐武后撰。
〔侗按:旧唐志、通志略并作兆民。〕
山居要术三卷王旼撰。
大农孝经一卷原释,贾道元撰,道元开宝中人。(见玉海食货类。)
〔侗按:玉海艺文类、食货类两引崇文目并同。〕
农家切要一卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
农子一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
淮南王蚕经三卷刘安撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海艺文类、祥瑞类两引崇文目并同,宋志作养蚕经一卷。〕
孙氏蚕书二卷孙光宪撰。
〔侗按:玉海艺文类、祥瑞类两引崇文目并同,宋志、三卷。〕
原叙,农家者流,衣食之本原也,四民之业,其次曰农稷播百谷,勤劳天下,功炳后世,著见书史,(侗按,一本作史书。)孟子聘列国,陈王道,未始不究耕桑之劝,汉兴劭农勉人为之著令,今集其树艺之说,庶取法焉。(见欧阳文忠公集。)
〔侗按:以上原卷二十六。〕
〇小说类上
共七十一部,计二百九十九卷。
〔侗按:今核计实七十部,二百八十七卷。〕
世说十卷宋临川王义庆撰。
〔侗按:玉海云,世说新语八卷,崇文目十卷,读书志云,唐艺文志、刘义庆世说八卷,刘孝标续十卷,而崇文总目止载十卷,当是孝标续义庆本八卷,通成十卷耳。〕
小说十卷殷芸撰。
〔侗按:书录解题引邯郸书目云,或题刘𫗧,非也,又云,或称商芸者,宣庙未祧时避讳也,考读书志作刘𫗧撰,旧唐志、唐志、通志略又有刘义庆撰,亦十卷。〕
〔又按:经部有殷价丧礼极义通考引原释亦作商价,陈诗庭云,宋时殷字多避作商,故改殷城县曰商城,溵水曰商水。〕
辨疑志三卷陆长源撰。
〔侗按:宋志作疑辨志。〕
两同书一卷吴筠撰。
干子三卷温庭筠撰。
〔侗按:旧本讹作巽,今据诸家书目校改,通志略、遂初堂书目并一卷。〕
演义十卷苏鹗撰。
〔侗按:今本二卷。〕
刊误二卷李涪撰。
〔侗按:通志略作李滂撰,一卷,非是,通考作刊语,亦误。〕
炙谷杂录五卷王叡撰。
〔侗按:唐志、读书志、通志略并作炙谷子杂录注解,通考作炙谷子语录注解,宋志作炙谷子杂录,书录解题、玉海并作炙谷子。〕
忠烈图一卷徐温客撰。
〔侗按:宋志、徐氏撰,不著名。〕
唐说纂四卷
〔侗按:通志略无唐子,李繁撰,宋志不著撰人。〕
五经评刊六卷周明辨撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
刍荛论三卷
〔侗按:旧唐志,钟会撰,五卷,宋志、刘严撰,卷与此同,考会书,通志略亦作刍荛语论,疑非此。〕
续论衡三十卷边谊撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海云,崇文目有续论衡二十卷,当考,宋志亦作二十卷,疑三字误也。〕
通论五卷刘鹗撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
本书三卷原释阙(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、何亮撰,又有皇甫选注何氏本书三卷。〕
杂记六卷
三教论一卷宋志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
颜氏家训七卷颜之推撰。
〔侗按:今本二卷。〕
家范一卷狄仁杰撰。
开元御集戒子书一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
六诫一卷姚元崇撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海云,姚元崇六诫一卷,崇文目同,宋志作姚崇。〕
卢公家范一卷卢杰撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本脱家字,今校增,通志略、不著撰人。〕
诫子拮遗四卷李恕撰。
〔侗按:宋志作李恕己,又有柳玢撰十卷。〕
家学要录二卷柳珵撰。
先贤诫子书二卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
古今家诫一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志二卷,不著撰人,又四卷同。〕
诫文书一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:文字疑女字传写之讹,宋志有李大夫诫女书一卷,即此矣。〕
正顺孝经一卷宋志、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
孝感义闻录三卷曹希达撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
家诫一卷黄讷撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
谈薮八卷杨松玠撰。
〔侗按:宋志二卷,上有八代二字。〕
中枢龟鉴一卷苏环撰。
〔侗按:唐志作苏怀。〕
酉阳杂俎三十卷段成式撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,是书本二十卷,续集十卷,诸家书目及今本并同,此作三十卷,殆合正续为一。〕
卢陵官下记二卷段成式撰。
摭言十五卷王定保撰。
卢言杂说一卷
〔侗按:旧本作一段,非此书之例,今据唐志校改卷字。〕
云溪友议三卷范摅撰。
〔侗按:书录解题、十二卷,宋志、十一卷。〕
剧谈录二卷康軿撰。
〔侗按:唐志、通志略、读书志、通考并三卷,康軿或作唐骈,误也。〕
幽闲鼓吹一卷张固撰。
〔侗按:旧本闲讹作雅,今校改。〕
戎幕闲谈一卷韦绚撰。
〔侗按:诸家书目并六卷。〕
资暇录三卷李匡乂撰。
〔侗按:唐志、读书志无录字,通考录作集,又重出一部无集字,今本亦作资暇集。〕
玉溪编事三卷金利用撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
耳目记二卷刘氏(名失)撰。
〔侗按:通考、一卷,书录解题、无名氏撰。〕
郑氏谈绮一卷郑余庆撰。
〔侗按:通志略、不著名。〕
释常谈一卷
〔侗按:宋志、三卷,注不知作者,通志略亦不著撰人。〕
初举子一卷卢光启撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志三卷。〕
野人闲话五卷景焕撰。
洛阳缙绅旧闻记五卷张齐贤撰。
〔侗按:通考、十卷。〕
事始三卷
〔侗按:旧唐书、读书志并作刘孝孙撰,唐志、刘孝孙、房德懋同撰,遂初堂书目有刘存、刘冯二书,书录解题、宋志并刘存撰,今本一卷,不著名氏。〕
续事始五卷原释,冯鉴。(见天一阁钞本。)
燕丹子三卷燕太子丹撰。
〔侗按:旧本丹讹作山,今校改,唐志、一卷。〕
博物志十卷张华撰。
猗犴子一卷元结撰。
〔侗按:通考猗犴作琦玗,新唐书纠缪云,艺文志有猗犴子,今按元结传云,入琦玗洞,始称琦玗子,字皆从玉,此乃从犬,未知孰是。〕
平泉山居草木记一卷李德裕撰。
〔侗按:通考无山居二字。〕
通微子十物志一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通微子,诸家书目并佚其名氏。〕
化书六卷谭峭撰。
〔侗按:今本亦题峭撰,宋齐邱攘为己作,故通志略诸书并题齐邱撰,误也。〕
感应类从谱一卷狐刚子撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
感应经三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
陈诗庭云,宋志有东方朔、李淳风二书,未知孰是。
灵图感应歌一卷狐刚子撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
造化权舆六卷赵自勔撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,唐志造化作迎化,传写误也。〕
前定录一卷钟辂撰。
定命录二卷吕道生撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、赵自勤撰。〕
报应录三卷王谷撰。
〔侗按:宋志作王谷撰,注云一作谷。〕
广前定录七卷冯鉴撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
儆诫录五卷原释阙。(见天一阁钞本。)
奇应录三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、夏侯六玨撰,宋志、作夏大玨。注云一作侯太玨。
续前定录一卷钟辂撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、续作广,卷同。〕
科名定分录七卷张君房撰。
〔侗按:宋志、定分作分定。〕
续定命录一卷温畬撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本缺续字,今据唐志、宋志校补。〕
〔又按:以上原卷二十七。〕
〇小说类下
共八十一部,计二百八十九卷。
〔侗按:今核实七十九部,二百九十卷。〕
神异经二卷东方朔撰,张华注。
〔侗按:玉海引崇文目同,史部地理类先有此书,重出也。〕
述异记二卷任昉撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,隋志、唐志、通志略并十卷,祖冲之撰。〕
续齐谐记三卷吴均撰。
〔侗按:诸家书目及今本并一卷。〕
还冤志三卷颜之推撰。
〔侗按:书录解题、通考并上有北齐二字,二卷。〕
元怪录十卷牛僧孺撰。
续元怪录十卷李复言撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:唐志、宋志并五卷,今本四卷。〕
宣室志十卷张读撰。
岭表录异三卷刘恂撰。
〔侗按:宋志岭表作岭外,刘昶撰,通考、录异作异录,通志略、一卷。〕
潇湘录十卷柳祥撰。
异闻集十卷陈翰撰。
洽闻集一卷原释,郑遂。(见玉海艺文类。)
〔侗按:玉海引崇文目,集作记,考诸家书目亦并作洽闻记,疑集字误也,通考三卷,宋志二卷,读书后志亦作三卷,郑常撰。〕
集异记三卷薛用弱撰。
〔侗按:宋志及今本并一卷。〕
纪■〈米上耳下〉十卷牛肃撰。
异物志三卷沈如筠撰。
岭南异物志一卷孟琯撰。
穷神秘苑十卷焦璐撰。
〔侗按:通志略作焦潞。〕
穷神记十卷宋志、不著撰人。
通幽记三卷陈劭撰。
〔侗按:宋志作陈劭,注云一作召,四库馆新定本谨按永乐大典云,新唐书陈劭通幽记一卷,宋志作三卷,崇文总目阙。〕
独异志十卷李元撰。
〔侗按:唐志作李孝元,宋志作李亢。〕
续卓异志一卷裴紫芝撰。
〔侗按:诸家书目志并作记。〕
传奇三卷裴铏撰。
〔侗按:书录解题六卷。〕
大唐奇事记十卷李隐撰。
〔侗按:旧本脱事字,今据唐志,通志略校增。〕
纂异记一卷李政撰。
〔侗按:宋志作李攻,注云一作政。〕
周子良冥通录三卷
〔侗按:宋志录作记,四卷,通志略、不著撰人,云纪梁隐士周子良与刘仙感应事。〕
补江总白猿传一卷原释,唐人恶欧阳询者为之。(见郡斋读书后志。)
〔侗按:询状貌不飏,长孙无忌尝嘲之云,谁令麟阁上画此一狝猴,好事者逐造白猿之说,以为欧阳纥妻为猿所窃,后生子、询恶之者,因为此书,诸家书目并不著撰人,宋志上有集字。〕
贯怪图二卷
通籍录异二十卷刘振撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本籍讹作集,今校改。〕
湖湘神仙显异二卷曹衍撰。
〔侗按:遂初堂书目无神仙二字,通志略显异作类异,三卷。〕
闻奇录三卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通考一卷。〕
博异志三卷
〔侗按:书录解题、读书志、通考及今本并一卷,不著撰人,宋志、谷神子纂,注云不知姓。〕
搜神总记十卷原释,不著撰人名氏,或题干宝撰,非也。(见玉海艺文类,天一阁钞本有首句。)
录异记十卷杜光庭撰。
异僧记一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、不著撰人,宋志、吴淑撰。〕
离魂记一卷陈元祐撰。
妖怪录五卷皮光业撰。
冥洪录一卷诸家书目、并不著撰人。
〔侗按:宋志、二卷。〕
稽神录十卷徐铉撰。
〔侗按:书录解题,十一卷,今本、六卷。〕
广唐卓异记三卷乐史撰,原释雍熙三年正月上。(见玉海艺文志。)
〔侗按:玉海引崇文目同,宋志、上有续字,又一部无续字,二十卷,今本亦同,诸家书目并无唐字。〕
洛中记异十卷秦再思撰。
教坊记一卷崔令钦撰。
开元平一卷
〔侗按:唐志、小说家类有陈鸿开元升平源一卷,当即此书,陈诗庭云,书录解题杂史类又有吴克开元升平源一卷,云叙姚崇十事,疑与鸿书异。〕
八骏图一卷史道规画。
〔侗按:诸家书目并上标周穆王三字。〕
古今刀剑录一卷陶宏景撰。
古今鼎录一卷虞荔撰。
〔侗按:玉海引中兴书目,无古今二字,荔即世南之父,南史本传不载,隋志亦不著录。〕
古鉴记一卷王勔撰。
〔侗按:鉴本作镜,见读书后志,此避嫌讳,说见前,后志又云,未详撰人。〕
铜剑赞一卷
〔侗按:通志略、不著撰人,宋志、江淹撰。〕
欹器图一卷通志略、宋志、并不著撰人。
〔侗按:玉海器用类云,崇文目小说类有欹器图一卷。〕
异鱼图五卷通志略、宋志、并不著撰人。
竹谱一卷戴凯之撰。
〔侗按:宋志三卷。〕
笋谱一卷释赞宁撰。
〔侗按:今本亦题赞宁撰,读书后志、三卷,通考、二卷,并释惠崇撰,非此书。〕
竹经三卷
茶记二卷陆羽撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、三卷,宋志、一卷,今本作茶经三卷。〕
煎茶水记一卷张又新撰。
〔侗按:通志略作张新误。〕
采茶录一卷温庭筠撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、三卷,宋志、一卷。〕
茶谱一卷毛文锡撰。
北苑茶录三卷丁谓撰。
花木录七卷张宗诲撰。
〔侗按:通志略木作目。〕
花品一卷释仲休撰。
〔侗按:宋志作花品记,又重出一部无记字。〕
漆经三卷朱遵撰。
〔侗按:旧本讹作漆红,今校改。〕
钱神论一卷鲁褒撰。
钱谱一卷顾烜撰。
〔侗按:遂初堂书目作顾煜泉志,宋志作顾协,并误。〕
续钱谱一卷封演撰。
〔侗按:遂初堂书目作泉志。〕
铸钱故事一卷杜镐撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。
又按:通志校雠略云,货泉之书,农家类也,崇文、四库并以货泉为小说家,侗谓唐志封演续钱谱,已入小说家,则此非创例,宋志、小说类亦有顾协、董回、李孝美三谱,及陶岳货泉录。〕
海潮记一卷邱光庭撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
海潮论一卷邱光庭撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
海潮会最三卷原释,张君房,(见玉海地理类。)阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同作潮说会最。〕
正元饮略三卷宝常撰。
〔侗按:本作贞元,此避嫌名,说见前,旧本略为作异,今校改,通志略、不著撰人。〕
醉乡日月三卷皇甫松撰。
醉乡小略五卷胡节还撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、一卷。〕
令圃芝兰集一卷杨鲁龟撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
庭萱谱一卷同尘先生撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本萱讹作宣,今校改。〕
笑林三卷原释,何自然撰。(见天一阁钞本。)
笑林三卷原释,路氏撰。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、路氏亦不著名。〕
会昌解颐四卷诸家书目并不著撰人。
〔侗按:旧本脱解字,今校增,唐志、四卷,通志略、一卷。〕
开颜集三卷周文规撰。
〔侗按:宋志、二卷,文规作文玘。〕
武孝经一卷郭良辅撰。
〔侗按:玉海云,武孝经一卷,崇文目小说。〕
女孝经一卷陈邈妻郑氏撰。
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
忠经一卷
〔侗按:玉海云,马融撰,郑元注,崇文目小说,通志略、宋志又有海鹏撰一卷,今本亦题融撰,元注皆依托也。〕
酒孝经一卷刘炫撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,宋志、皇甫松撰。〕
原叙,书曰,狂夫之言,圣人择马,又曰,询于刍荛,是小说之不可废也,古者惧下情之壅于上闻,故每岁孟春以木铎徇于路,采其风谣而观之,至于俚言巷语,亦足取也,今特列而存之。(见欧阳文忠公集。)
〔侗按:以上原卷二十八。〕
〇兵家类
共六十部,计一百十六卷。
〔侗按:今核计实五十九部,二百四十二卷。〕
司马兵法三卷司马穰苴撰。
〔侗按:诸家书目并无兵字,今本一卷,唐志作田穰苴撰。〕
尉缭子五卷尉缭撰。
〔侗按:随志、一卷,旧唐志、唐志并六卷,通志校雠略云,尉缭子、兵书也,班固以为诸子类,寘于杂家,此之谓见名不见书,隋唐因之,崇文目始入兵书类,侗考汉志兵形势家,自有尉缭子三十一篇,与杂家内二十九篇各别,郑渔仲讥之,非是。〕
孙子一卷孙武撰,原释,魏武帝注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:汉志十六篇,旧唐志十三卷,唐志、宋志并三卷。〕
孙子一卷原释,萧吉注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志注云,或题曹萧注,旧本萧吉作萧古,误,今校改。〕
孙子一卷原释,陈皞注,阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:读书后志、通考并三卷。〕
孙子一卷原释,贾林注,阙。(见天一阁钞本。)
孙子二卷原释,何延锡注。(见天一阁钞本。)
〔侗按:读书后志、孙子三卷,云何氏注,不题姓氏,近代人也。〕
吴子一卷吴起撰。
〔侗按:通志略作兵法,书录解题、读书后志、宋志并三卷。〕
六韬六卷齐太公撰。
〔侗按:隋志、通志略并五卷,宋志注、不知作者。〕
黄石公三略三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:此书相传即圮上老人以授张良者,汉光武诏常引之,然按其文义,不类秦汉,疑原书已佚,后人依托尔。〕
真人水鉴十二卷陶宏景撰。
〔侗按:隋志、唐志并作真人水镜十卷,玉海车服类作真人水镜经,宋志作真人水照十三卷,此亦改镜为鉴,并避嫌讳,说见前,陈诗庭云,遂初堂书目作水镜人镜,传写之讹。〕
军谋前鉴十卷李峤撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、不著撰人。〕
兵家正史九卷吴克撰原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、正史作正书,不著撰人。〕
统军临辖秘策一卷李光弼撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:唐志注云,一作武记。〕
裴子新令二卷裴绪撰。
新集兵书要诀三卷杜希全撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、不著撰人,又一部无新集二字,亦不著。〕
长庆人事军律三卷释利正撰。
〔侗按:宋志、长庆作长度,误。〕
行师类要七卷王公亮撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
神机武略兵要望江南词一卷原释,武安军左押衙易静撰。(见郡斋读书后志。)
〔侗按:读书后志、无神机武略四字云,题云黄石公以授张良者,旧本江南讹作南江,今校改,□见管十卷余。〕
〔侗按:此条疑有脱误,无本可证。〕
李筌青囊括一卷
太白阴经二卷李筌撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:唐志、通志略、宋志并十卷,今本八卷。〕
清边前要五十卷
〔侗按:通志略、前要作备要,五十二卷,不著撰人,宋志、十卷,曾致尧撰。〕
韬珠秘诀十卷卢元撰。
〔侗按:宋志、一卷。〕
韬钤秘录一部五卷庄廷范撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:此书多出一部二字,无本可证,疑衍字也,宋志、不著撰人。〕
卫国公手记一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:诸家书目并不著撰人,通志略无国字。〕
鉴川渔子冷风诗一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
军诫三卷裴守一撰原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志重出一部,不著撰人。〕
决胜孤虚集一卷通志略、宋志、并不著撰人。
周易占兵一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
行军月令一卷
〔侗按:通志略、不著撰人,宋志、刘元之撰,又四卷,亦不著。〕
五行阵图十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、一卷,不著撰人,又一卷,符彦卿撰。〕
战胜歌一百首一卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
诸葛亮兵机法五卷
〔侗按:玉海引崇文目同,宋志作行兵法,通志略一卷。〕
武侯十六策一卷诸葛亮撰。
军轨兵钤秘诀三卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
神兵苑三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
兵论十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:唐志、一卷,张道古撰,宋志与此卷同,不著撰人。〕
六十甲子行军法一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:诸家书目并不著撰人,通志略无行字。〕
兵机将略论十卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志作将略兵机论,通志略、一卷,并不著撰人。〕
彭门玉帐一卷李靖撰。
〔侗按:玉海兵制类引崇文目同,通志略、不著撰人。〕
出军秘略一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略作秘诀,不著撰人。〕
会稽兵家术日月占一卷通志略、宋志并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
兵书万胜诀二卷通志略、不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本阙载卷数,今据通志略校补二卷二字。〕
至德元宝玉函经十卷董承祖撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
契神经一卷刘可久撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
兵书论语三卷符彦卿撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同,通志略、宋志并不著撰人。〕
统戎式鉴三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:本作式镜,此避嫌讳,说见前,下握鉴方同,通志略、一卷,宋志、二卷,并不著撰人。〕
握鉴方三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略作握镜方,不著撰人。〕
定远安边策三卷郭元振撰。
〔侗按:读书后志、通考并无定远二字,通志略作定边安远策。〕
白起神妙行兵法三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略行兵作行军,云李靖叙,宋志亦作行军。〕
六甲五行用军法一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略、五行作五神,用军作用兵,宋志亦作五神,并不著撰人。〕
要诀兵法立成歌一卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
六甲破城攻敌法一卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
马前秘诀兵书一卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
灵开诀二卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略作灵关诀,不著撰人,宋志、李洿撰,注云一名灵关集益智。〕
预知歌一卷诸家书目、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、三卷。〕
太乙行军六甲禳厌诗一卷通志略、不著撰人。
〔侗按:旧本禳讹作穰,今校改,下书同。〕
太乙厌禳法一卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
原叙,周礼夏官司马掌军戎,以九伐之法正邦国,书之洪范,八曰师,易之系辞,取诸睽,此兵之所由始也,汤武之时,胜以仁义,春秋战国,出奇狃变,其术无穷,自田齐始著司马之法,汉兴,张韩之徒,叙次其书,武帝之世,杨仆又捃摭之,谓之纪奏,孝成命任宏,乃以权谋、形势、阴阳、技巧析为四种,繇是兵家之文既修列矣,然而司马之法,本之礼让,后世莫行焉,惟孙武之书,法术大详,考今之列,非特四种,又杂以卜筮刑政之说,存诸篇云。(见欧阳文忠公集。)
〔侗按:以上原卷二十九。〕
〇类书类上
共四十六部,计四千六百五十卷。
〔侗按:玉海引崇文目类书,数与此同,云始于太平御览,旧本四千讹作一千,今校改,核计实四十四部,四千三百一十卷。〕
太平御览一千卷李昉等撰。
广记五百卷李昉等撰,原释,博采群书,以类分门。(见通志校雠略。)
〔侗按:广记上应增太平二字,校雠略云,古之编书,但标类而已,未尝注解其著注者人之姓名耳,盖经入经类,何必更言经,史入史类,何必更言史,但隋其凡目,则其书自显,惟隋志于疑晦者则释之,无疑晦者则以类举,今崇文总目出新意,每书之下,必著说焉,据标类自见,何用更为之说,且为之说也,已自繁矣,何用一一说焉,至于无说者,或后书与前书不殊者,则强为之说,使人意怠,且太平广记者,乃太平御览别出广记一书,专纪异事,奈何崇文之目所说不及此意,但以谓博采群书,以类分门,不知御览之与广记又何异,崇文所释,大概如此,举此一条,□□可见其他。
侗谓此论谬甚,朱锡鬯尝辨之,说详附录。〕
册府元龟一千卷王钦若等撰。
天和殿御览四十卷晏殊等撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,旧本脱殿字,今校增,遂初堂书目作天平殿,误也。〕
彤管懿范七十卷王钦若等撰。
〔侗按:玉海礼仪类引崇文目同,通志略无范字,宋志又有目十卷。〕
修文殿御览三百六十卷祖珽等撰。
〔侗按:玉海引崇文目同,旧本脱修文二字,今校增,隋志作圣寿殿御览,陈诗庭云,诸家书目或题祖孝征撰即珽字也。〕
玉府新书三卷原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:通志略云,梁齐逸人撰,不著名氏。〕
麟角抄十二卷通志略、宋志、并不著撰人,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:旧本脱麟角二字,作□抄十二卷,今校增。〕
麟角一百二十卷
〔侗按:通志略、不著撰人,宋志、欧阳询撰。〕
书抄一百七十三卷虞世南撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同,是书成于隋世,故隋志已著录,作一百七十四卷,书录解题、宋志及今本并一百六十卷,读书后志、一百二十卷,诸家书目多有北堂二字,惟隋志、旧唐志与此同。〕
通典二百卷杜佑撰。
会要三十卷王溥撰。
〔侗按:诸家书目并作五代会要。〕
会要四十卷苏冕撰。
集类一百卷刘绮庄撰。
唐会要一百卷王溥撰。
集类略三十卷高邱词撰。
事鉴五十卷郭道规撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
类林十卷于立政撰。
〔侗按:宋志作于政立。〕
唐书类苑二卷邵思撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同。〕
十九书语类十卷是光乂撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:唐志十九下有部字,注云,光乂后赐姓齐,宋志、语类作类语,晁光乂撰误。〕
新修唐朝事类十卷郭廷诲撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:玉海引崇文目同,宋志无新修二字,通志略,唐朝作唐书。〕
群书致类一卷原释阙。(见天一阁钞本。)
九经类义二十卷刘济撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志作九经类议,注云一作义。〕
艺文类聚一百卷欧阳询撰。
初学记三十卷徐坚等撰。
六帖三十卷白居易撰。
〔侗按:醉吟先生墓志云,又著事类集要三十部,诗人目为白氏六帖,唐志又作白氏经史事类,注云一名六帖。〕
王氏千门四十卷王洛宾撰,原释阙。(见天一阁钞本。)
〔侗按:宋志、王氏不著名。〕
编珠五卷杜公瞻撰。
〔侗按:宋志、四卷。〕
鹿门家钞九十卷皮日休撰。
备举文言二十卷陆贽撰。
〔侗按:读书后志、玉海引崇文目并同,旧