资源简介
中小学教育资源及组卷应用平台《卖油翁》对比阅读(一)阅读选文,完成下面小题。【甲】陈康肃公善射,当世无双,公亦以此自矜。尝射于家圃,有卖油翁释担而立,睨之,久而不去。见其发矢十中八九,但微颔之。康肃问曰:“汝亦知射乎?吾射不亦精乎?”翁曰:“无他,但手熟尔。"康肃忿然曰:“尔安敢轻吾射!”翁曰:“以我酌油知之。”乃取一葫芦置于地,以钱覆其口,徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿。因曰:“(1)我亦无他,惟手熟尔。”康肃笑而遣之。【乙】宣王好射,说人之谓己能用强弓也,其实所用不过三石①。以示左右,左右皆引试之,中关而止。皆曰:“此不下九石,(2)非大王孰能用是?”宣王说之然则所用不过三石而终身自以为九石。岂不悲哉?三石实也,九石名也。宣王说其名而丧其实。【注释】①石:重量单位,一石为一百二十斤。1.下列句中加点词意思或用法相同的一组是()A.公亦以此自矜蒙辞以军中多务(《孙权劝学》)B.因曰 未若柳絮因风起(《咏雪》)C.说人之谓己能用强弓也 不亦说乎(《〈论语〉十二章》)D.中关而止止有剩骨(《狼》)2.请给用“/”给下面的句子断句。(断两处)宣 王 说 之 然 则 所 用 不 过 三 石 而 终 身 自 以 为 九 石3.请用现代汉语翻译文中画直线的句子。(1)我亦无他,惟手熟尔。(2)非大王孰能用是?4.“当局者迷,旁观者清。”陈康肃公与宣王这两个“当局者”有什么相似的地方?作为“旁观者”的卖油翁和宣王左右近臣面对“当局者”有何不同的表现?【答案】1.C2.宣王说之/然则所用不过三石/而终身自以为九石3.(1)我也没有别的奥妙,只是手法技艺熟练罢了。(2)除了大王,谁能使用这样的弓呢?4.(1)他们都认为自己的射箭技术高超,并以此为傲。(2)①卖油翁敢于质疑,并用自己的酌油技术教育了陈尧咨;②左右阿谀奉承,欺瞒宣王。【解析】1.本题考查一词多义。解答时注意根据语境确定词义。A.介词,因为/介词,用;B.连词,于是,就/介词,乘,趁;C.都是同“悦”,高兴,愉快;D.动词,停止/副词,同“只”,仅;故选C。2.本题考查文言断句。解答时先梳理句子大意,然后结合语法,最后断句。句意:齐宣王听了非常高兴,其实齐宣王使用的弓不过三石,可是他却一辈子以为自己能拉九石的弓。“宣王说之”是叙述,“然则所用不过三石而终身自以为九石”是评论,因此“宣王说之”后应该断句;“而”是转折,表示是从另一方面进行评论,因此可在“而”前面断句。故断句为:宣王说之/然则所用不过三石/而终身自以为九石。3.本题考查文言语句的翻译。重点词语有:(1)亦,也;无他,没有别的奥妙;惟,只是,只不过;尔,罢了;(2)非,不是;孰,谁;是,这,指这张弓。4.本题考查人物形象的分析。解答时注意结合人物的言行举止和主要事件进行分析。第一问:由“陈康肃公善射,当世无双,公亦以此自矜”和“宣王好射,说人之谓己能用强弓也”可以看出陈康肃和宣王都认为自己的射箭技术高超,并以此为傲;第二问:当陈康肃问卖油翁“汝亦知射乎?吾射不亦精乎?”翁曰:“无他,但手熟尔。”这是对陈康肃的质疑;然后卖油翁说“以我酌油知之”并“乃取一葫芦置于地,以钱覆其口,徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿”,这是卖油翁用自己的酌油技术教育了陈康肃;当宣王“以示左右”,左右“皆引试之,中关而止”,并曰:“此不下九石,非大王孰能用是?”这是左右的人在欺骗宣王,以达到阿谀奉承的目的。参考译文:【甲】陈康肃公擅长射箭,当时世上没有人能和他相比,他也以此自夸。他曾在自家的园圃里射箭,有个卖油的老翁放下挑着的担子,站在园圃外,斜着眼睛看着他,很久不离开。这个老翁见到陈尧咨射出的箭十支能中八九支,也不过是微微地点点头。康肃公问道:“你也懂得射箭吗?我射箭的技术难道不精湛吗?”老翁说:“没有别的(奥妙),只不过是手法熟练罢了。”康肃公听后十分生气地说:“你怎么敢轻视我射箭的技术?”老翁说:“凭我倒油的经验知道(你射箭也是凭手熟的)这个道理。”于是老翁取出一个葫芦放在地上,用一枚铜钱盖住葫芦的口,慢慢地用勺子倒油(通过铜钱方孔)注到葫芦里,油从铜钱的孔中注进去,却不沾湿铜钱。接着老翁说:“我也没有别的(奥妙),只不过是手法熟练罢了。”陈肃公笑着将老翁送走了。【乙】齐宣王爱好射箭,喜欢别人夸耀他能够拉开强弓,但其实他使的弓只用三石的力气就能够拉开了。他把这张弓交给左右的人传看,身边的人都试着拉,但只把弓拉到一半,就装着拉不动的样子,恭维地说:“这张弓没有九石的力气拉不开。除了大王以外,谁还能够使用这张弓呢?”齐宣王听了非常高兴,其实齐宣王使用的弓不过三石,可是他却一辈子以为自己能拉九石的弓。这难道不是悲哀吗?三石是真实的,九石是徒有其名。齐宣王喜欢的是徒有虚名,却失去了真实的水平。(二)阅读下面的文言文,完成后面问题。【甲】卖油翁陈康肃公善射,当世无双,公亦以此自矜。尝射于家圃,有卖油翁释担而立,睨之久而不去。见其发矢十中八九,但微颔之。康肃问曰:“汝亦知射乎?吾射不亦精乎?”翁曰:“无他,但手熟尔。”康肃忿然曰:“尔安敢轻吾射!”翁曰:“以我酌油知之。”乃取一葫芦置于地,以钱覆其口,徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿。因曰:“我亦无他,惟手熟尔。”康肃笑而遣之。【乙】碎金鱼陈尧咨善射,百发百中,世以为神,常自号曰“小由基”①。及守荆南回,其母冯夫人问:“汝典郡②有何异政?”尧咨云:“荆南当要冲,日有宴集,尧咨每以弓矢为乐,坐客罔不③叹服。”母曰:“汝父教汝以忠孝辅国家,今汝不务行仁化而专一夫之伎④,岂汝先人志邪?”杖之,碎其金鱼⑤。【注释】①由基:养由基,战国时楚国神箭手。②典郡:掌管郡务。③罔不:无。④伎:同“技”。⑤金鱼:古人的一种佩饰。5.解释下列加点的词。(1)公亦以此自矜矜(2)尔安敢轻吾射 轻(3)子乃曰可教射 子(4)而不以善息息6.用现代汉语翻译下列句子。(1)见其发矢十中八九,但微颔之。(2)今汝不务行仁化而专一夫之伎,岂汝先人志邪?7.下列句子中加点词意思相同的一项是()A.以钱覆其口世以为神 B.睨之,久而不去 太丘舍去C.公亦以此自矜 自钱孔入 D.坐客罔不叹服 学而不思则罔8.乙文中,陈尧咨的母亲为什么“杖之”?9.结合甲文,谈谈现实生活中你应该如何看待自己和别人的长处?【答案】5.(1)自夸 (2)轻视 (3)你 (4)休息(或调养气息)6.(1)(卖油翁)看见他射出的箭十支有八九支中的,只是对此微微点头。(2)而今你不致于施行仁化之政却专注于个人的射箭技艺,难道是你死去的父亲的心意吗?7.B8.陈尧咨的母亲认为陈尧咨只图自己享受而荒废政事,辜负了父母对他忠君报国的期盼。9.开放题。示例:我们要把自己的长处当作我们工作学习中的一种资源优势,不应像陈尧咨那样进行炫耀宣扬,要像卖油翁那样谦逊。对待别人的长处,我们应学会取长补短,而不应对别人进行诋毁嫉妒。【解析】5.本题考查文言词语的翻译。解答此类题目,一定要先翻译句子,知道句意然后再解释词语,并要注意通假字、古今异义、词类活用等特殊情况,平时要注意积累并识记一些常见的实词。①句意:他也就凭着这种本领而自夸。矜,自夸;②句意:你怎么能够轻视我射箭的本领。轻,轻视;③句意:你却说可以教我如何射箭。子,你;④句意:不善于在获得好成绩的时候停息下来。息,停止。6.本题考查文言语句的翻译。答题时先要理解重点词语的意思,然后初步翻译,再根据现代汉语的习惯进行调整,做到文从字顺。直译为主,意译为辅。①重点词:发矢,射箭;但,只;颔,点头。②重点词:汝,你;岂,难道;先人,指已去世的人;志,心意。7.本题考查一词多义。解答此类题目,一定要先翻译句子,知道句意然后再解释词语。A.以:用/认为;B.去:离开/离开;C.自:自己/从;D.罔:无/疑惑。故选B。8.本题考查对文言文内容的理解和分析能力。根据陈尧咨母亲的话语,“汝父教汝以忠孝辅国家,今汝不务行仁化而专一夫之伎,岂汝先人志邪?”可以看出她之所以会“杖”陈尧咨,是因为陈尧咨只顾自己的玩乐,辜负了父亲对他的期盼。9.本题考查对内容的分析概括能力。解答此题,需要疏通文意,反复阅读,整体感知文本,在此基础上,按照题目要求,结合选文来分析。从卖油翁“徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿”“我亦无他,惟手熟尔”等描写中,可以看出他是一个身怀绝技,谦虚的人。“尔安敢轻吾射”陈康肃仗着剑术高超而自负。结合选文内容,选择恰当的角度,表达自己的看法,可从“取长补短”的角度谈论,言之有理即可。参考译文:【乙】陈尧咨擅长于射箭,百发百中,世人把他当作神射手,(陈尧咨)常常自称为“小由基”。等到驻守荆南回到家中,他的母亲冯夫人问他:“你掌管郡务有什么新政 " 陈尧咨说:“荆南位处要冲,白天有宴会,每次我用射箭来取乐,在坐的人没有不叹服的。”他的母亲说:“你的父亲教你要以忠孝来报效国家,而今你不致于施行仁化之政却专注于个人的射箭技艺,难道是你死去的父亲的心意吗?”。用棒子打他,摔碎了他的金鱼配饰。(三)阅读下面的文言文,完成下面小题。[甲]陈康肃公善射,当世无双,公亦以此自矜。尝射于家圃,有卖油翁释担而立,睨之,久而不去。见其发矢十中八九,但微颔之。康肃问曰:“汝亦知射乎?吾射不亦精乎?”翁曰:“无他,但手熟尔。”康肃忿然曰:“尔安敢轻吾射!”翁曰:“以吾酌油知之。”乃取一葫芦置于地,以钱覆其口,徐以杓酌油沥之,自钱孔入,而钱不湿。因曰:“吾亦无他,惟手熟尔。”康肃笑而遣之。(欧阳修《卖油翁》)[乙]南方多没人①,日与水居也,七岁而能涉,十岁而能浮,十五而能没矣。夫没者岂苟然哉?必将有得于水之道者。日与水居,则十五而得其道;生不识水则虽壮见舟而畏之。故北方之勇者,问于没人,而求其所以没,以其言试之河,未有不溺者。故凡不学而务求其道,皆北方之学没者也。节选自苏轼《日喻》)注释:①没人:能潜水的人。10.解释下列句中加点词(1)公亦以此自矜(2)但手熟尔(3)尔安敢轻吾射 (4)见舟而畏之11.用现代汉语翻译下面的句子。(1)以吾酌油知之。(2)日与水居,则十五而得其道。12.给文中下划线的句子断句(限断两处)生 不 识 水 则 虽 壮 见 舟 而 畏 之13.甲乙两文阐述的相同道理是()A.有本领不应自矜自傲 B.凡事只要熟,就能巧,没有什么值得骄傲的C.天外有天,人外有人 D.教育他人应以身示范14.甲乙两文分别告诉人们什么道理?【答案】10.(1)自夸(2)同“耳”相当于“罢了(3)怎么(4)害怕11.(1)凭我倒油的经验知道这个道理。(2)(南方人)天天与水为伴,十五岁就学会了潜水的方法。12.生不识水/则虽壮/见舟而畏之。13.B14.甲文告诉我们再难的事,只要我们不断练习,不断实践,日久天长,必定会熟能生巧。乙文告诉我们求学问道必须脚踏实地,不能好高骛远,异想天开。【解析】10.本题考查重点文言词语在文中的含义。解释词语要注意理解文言词语在具体语言环境中的用法,如通假字、词性活用、古今异义等现象。(1)句意:他也就凭着这种本领而自夸。自矜,自夸。(2)句意:只不过手熟罢了。尔,同“耳”相当于“罢了”。(3)句意:你怎么敢轻视我射箭(的本领)!安,怎么。(4)句意:看见来船依然害怕。畏,害怕。11.本题考查文言翻译。要求:完整,流畅,准确。注意:(1)以,凭借;酌油,倒油。之,这个道理。(2)与,和。则,那么,就。道,正确的方法。12.考查断句。句意:有些人生来就不识水性,就算长得强壮,看见来船依然害怕。分析句意,“生不识水”是“则虽壮见舟而畏之”的原因。“见舟而畏之”与“虽壮”在语义上是转折关系。故断句为:生不识水/则虽壮/见舟而畏之。13.考查分析文本主旨。根据甲文中的“吾亦无他,惟手熟尔”可知,卖油翁高超的倒油技术来自于他每天的练习,最终熟练无比。所以