正文
张伯端《悟真篇》以及译解
张伯端《悟 真 篇》序嗟夫!人身难得,光阴易迁,罔测修短,安逃业报?不自及早省悟,惟只甘分待终,若临歧一念有差,立堕三涂恶趣,则动经尘劫,无有出期。当此之时,虽悔何及?故老释以性命学开方便之门,教人修种,以逃生死。释氏以空寂为宗,若顿悟圆通,则直超彼岸;如有习漏未尽,则尚徇于有生。老氏以炼养为真,若得其枢要,则立跻圣位;如其未明本性,则犹滞于幻形。其次,《周易》有穷理尽性至命之辞,鲁语有毋意必固我之说,此又仲尼极臻乎性命之奥也。然其言之常略,而不至于详者,何也?盖欲序正人伦,施仁义礼乐有为之教。故于无为之道,未尝显言。但以命术寓诸《易》象,以性法混诸微言耳。至于《庄子》推穷物累逍遥之性,《孟子》善养浩然之气,皆切几之矣。迨夫汉魏伯阳引《易》道阴阳交姤之体,作《参同契》以明大丹之作用,唐忠国师于语录首叙老庄言,以显至道之本末,如此岂非教虽分三,道乃归一。奈何后世黄缁之流,各自专门,互相非是,致使三家旨要迷没邪歧,不能混而同归矣!且今人以道门尚于修命,而不知修命之法,理出两端,有易遇而难成者,有难遇而易成者。如炼五芽之气,服七耀之光,注想按摩,纳清吐浊,念经持咒,噀水叱符,叩齿集神,休妻绝粒,存神闭息,运眉间之思,补脑还精,习房中之术,以致服炼金石草木之类,皆易遇难成者。已上诸法,于修身之道,率皆灭裂,故施功虽多,而求效莫验。若勤心苦志,日夕修持,止可避病,免其非横。一旦不行,则前功渐弃。此乃迁延岁月,必难成功。欲望一得永得,还婴返老,变化飞升,不亦难乎?深可痛伤!盖近世修行之徒,妄有执著,不悟妙法之真,却怨神仙谩语。殊不知成道者,皆因炼金丹而得。恐泄天机,遂托名数事而名。其中惟闭息一法,如能忘机息虑,即与二乘坐禅相同。若勤而行之,可以入定出神。奈何精神属阴,宅舍难固,不免常用迁徒之法。既未得金汞返还之道,又岂能回骨换阳,白日而升天哉?夫炼金液还丹者,则难遇易成,须要洞晓阴阳,深达造化,方能追二气于黄道,会三性于元宫,攒簇五行,和合四象,龙吟虎啸,夫唱妇随,玉鼎汤煎,金炉火炽,始得玄珠成象,太乙归真。都来片饷工夫,永保无穷逸乐。至若防危虑险,慎于运用抽添,养正持盈,要在守雌抱一。自然返阳生之气,剥阴杀之形。节气既周,脱胎神化,名题仙籍,位号真人,此乃大丈夫功成名遂之时也。今之学者,有取铅汞为二气,指脏腑为五行,分心肾为坎离,以肝肺为龙虎,用神气为子母,执津液为铅汞,不识沉浮,宁分主客,何异认他财为己物,呼别姓为亲儿,又岂知金木相克之幽微,阴阳互用之奥妙?是皆日月失道,铅汞异炉,欲结还丹,不亦难乎?仆幼亲善道,涉躐三教经书,以至刑法书算、医卜战阵、天文地理、吉凶死生之术,靡不留心详究。惟金丹一法,阅尽群经及诸家歌诗论契,皆云日魂月魄,庚虎甲龙,水银丹砂,白金黑锡,离坎男女,能成金液还丹。终不言真铅、真汞是何物也。又不说火候法度,温养指归。加以后世迷徒恣其臆说,将先圣典教妄行笺注,乖讹万状。不惟紊乱仙经,抑亦惑误后学。仆以至人未遇,口诀难逢,遂至寝食不安,精神憔悴。虽询求遍于海岳,诸益尽于贤愚,皆莫能通晓真宗,开照心腑。后至熙宁己酉岁,因随龙图陆公入成都,以夙志不回,初诚愈恪,遂感真人,授金丹药物火候之诀。其言甚简,其要不繁,可谓指流知源,语一悟百,雾开日莹,尘尽鉴明,校之仙经,若合符契。因谓世之学仙者,十有八九;而达其真要者,未闻一二。仆既遇真诠,安敢隐默,罄所得,成律诗九九八十一首,号曰《悟真篇》。内七言四韵一十六首,以表二八之数;绝句六十四首,按《周易》诸卦;五言一首,以象太一之奇;续添西江月一十二首,以同岁律。其如鼎器尊卑、药物斤两、火候进退、主客后先、存亡有无、吉凶悔吝,悉备其中矣。及乎篇集既成之后,又觉其中惟谈养命固形之术,而于本源真觉之性有所未究,遂玩佛书及《传灯录》,至于祖师有击竹而悟者,乃形于歌颂、诗曲、杂言三十二首,今附之卷末,庶几达本明性之道,尽于此矣。所期同志览之,则见末而悟本,舍妄以从真。时皇宋熙宁乙卯岁旦。天台张伯端平叔序。卷 之 上七言四韵一十六首(以表二八一斤之数)其一不求大道出迷途,纵负贤才岂丈夫。百岁光阴石火烁,一生身世水泡浮。只贪名利求荣显,不觉形容暗悴枯。试问堆金等山岳,无常买得不来无。其二人生虽有百年期,夭寿穷通莫预知。昨日街头犹走马,今朝棺内己眠尸。妻财抛下非君有,罪业将行难自欺。大药不求争得遇,遇之不炼是愚痴。其三学仙须是学天仙,惟有金舟最的端。二物会时情性合,五行全处虎龙蟠。本因戌己为媒娉,遂使夫妻镇合欢。只候功成朝玉阙,九霞光里驾祥蓥。其四三五一都三个字,古今明者实然稀。东三南二同成五,北一西方四共之。戌己自居生数五,三家相见结婴儿。婴儿是一含真炁,十月胎圆入圣基。其五草木阴阳亦两齐,若还缺一不芳菲。初开绿叶阳先倡,次发红花阴后随。常道只斯为日用,真源返覆有谁知。报言学道诸君子,不识阴阳莫乱为。其六阳里阴精质不刚,独修一物转赢尪。劳形按引皆非道,服气餐霞总是狂。举世漫求铅汞伏,何时得见虎龙降。劝君穷取生身处,返本还源是药王。其七人人本有长生药,自是迷徒枉摆抛。甘露降时天地合,黄芽生处坎离交。井蛙应谓无龙窟,篱鹊争知有凤巢。丹熟自然金满屋,何须寻草学烧茅。其八休炼三黄及四神,若寻众草便非真。阴阳得类归交感,二八相当自合亲。潭底日红阴怪灭。山头月白药苗新。时人要识真铅汞,不是凡砂及水银。其九此法真中妙更真,都缘我独异于人。自知颠倒由离坎,谁识浮沉定主宾。金鼎欲留朱里汞,玉池先下水中银。神功运火非终旦,现出深潭月一轮。其十要知产药川源处,月在西南是本乡。铅遇癸生须急采,金逢望远不堪尝。送归土釜牢封固,次入流珠厮配当。药重二斤须二八,调停火候托阴阳。十一虎跃龙腾风浪粗,中央正位产玄珠。果生枝上终期熟,子在胞中岂有殊。南北宗源翻卦象,晨昏火候合天枢。须知大隐居廛市,何必深山守静孤。十二不识玄中颠倒颠,争知火里好栽莲。牵将白虎归家养,产个明珠似月圆。谩守药炉看火候,但安神息任天然。群阴剥尽丹成熟,跳出樊笼寿万年。十三黄芽白雪不难寻,达者须凭德行深。四象五行全藉土,三元八卦岂离壬。炼成灵宝大难识,消尽阴魔鬼莫侵。欲向人间留秘诀,未逢一个是知音。十四好把真铅着意寻,莫教容易度光阴。但将地魄擒朱汞,自有天魂制水金。可谓道高龙虎伏,堪言德重鬼神钦。已知寿永齐天地,烦恼无由更上心。十五不识真铅正祖宗,万般作用枉施功。休妻谩遣阴阳隔,绝粒徒教肠胃空。草木阴阳皆滓质,云霞日月属檬陇。更饶吐纳并存想,总与金丹事不同。十六万卷丹经语总同,金舟只此是根宗。依他坤位生成体,种在乾家交感官。莫怪天机都泄漏,只缘学者尽愚蒙。若能了得诗中意,立见三清太上翁。卷 之 中七言绝句六十四首(以象卦数)其一道自虚元生一气,便从一气产阴阳。阴阳再合成三体,三体重生万物昌。其二万物芸芸各返根;返根复命即长存。知常返本人难会,妄作招凶众所闻。其三但将死户为生户,莫执生门号死门。若会杀机明反覆,始知害里却生恩。其四祸福由来互倚伏,还如影响相随逐。若能转此生杀机,反掌之间灾变福。其五妥得谷神长不死,须凭玄牝立根基。真精既返黄金屋,一颗明珠永不离。其六玄牝之门世罕知,休将口鼻妄施为。饶他吐纳经千载,怎得金马搦兔儿。其七异名同出少人知,两者玄玄是要机。保命全形明损益,紫金丹药最灵奇。其八不识阴阳及主宾,知他那个是疏亲。房中空闭尾闾穴,误杀阎浮多少人。其九先且观天明五贼,次须察地以安民。民安国富方求战,战罢方能见圣人。其十用将须分左右军,饶他为主我为宾。劝君临阵休轻敌,恐丧吾家无价珍。十一三才相盗食其时,此是神仙道德机。万化既安诸虑息,百骸俱理证无为。十二阴符宝字逾三百,道德灵文满五千。今古上仙无限数,尽从此处达真诠。十三契论经歌讲至真,不将火候著于文。要知口诀通玄处,须共神仙仔细论。十四饶君聪慧过颜闵,不遇师传莫强猜。只为丹经无口诀,教君何处结灵胎。十五梦渴西华到九天,真人授我指玄篇。其中简要无多语,只是教人炼汞铅。十六用铅不得用凡铅,用了真铅也弃捐。此是用铅真妙诀,用铅不用是诚言。十七竹破须将竹补宜,抱鸡当用卵为之。万般非类徒劳力,争似真铅含圣机。十八末炼还丹莫隐山,山中前后尽非铅。此般至宝家家有,自是时人识不全。十九虚心实腹义俱深,只为虚心要识心。不若炼铅先实腹,且教守取满堂金。二十日居离位反为女,坎配蟾宫却是男。不会此中颠倒意,休将管见事高谈。二一震龙汞出自离乡,兑虎金生在坎方。二物总因儿产母,五行全要入中央。二二离坎若还无戌己,虽含四象不成丹。只缘彼此怀真土,遂使金丹有返还。二三火生于木本藏锋,不会钻研莫强攻。祸发必因斯害己,要须制伏觅金公。二四金公本是东家子,送在西邻寄体生。认得唤来归舍养,配将姹女结亲情。二五姹女游行各有方,前行须短后须长。归来却入黄婆舍,嫁个金公作老郎。二六取将坎位中心实,点化离宫腹内阴。从此变成乾健体,潜藏飞跃总由心。二七先把乾坤为鼎器,次搏鸟兔药来烹。既驱二物归黄道,争得金舟不解生。二八安炉立鼎法乾坤,锻炼精华制魄魂;聚散氤氲成变化,敢将玄妙等闲论。二九咽津纳气是人行,有药方能造化生。鼎内若无真种子,犹将水火煮空铛。三十纵识朱砂及黑铅,不知火侯也如闲。大都全藉修持力,毫发差迟不作丹。三一黑中有白为丹母,雄里藏雌是圣胎。太乙在炉宜慎守,三田聚宝应三台。三二恍惚之中寻有象,冥杳之内觅真精。有无由此交相入,未见如何想得成。三三长男乍饮西方酒,少女初开北地花。若使青娥相见后,一时关锁在黄家。三四华岳山头雄虎啸,扶桑海底牝龙吟,黄婆自解相媒合,遣作夫妻共一心。三五西山白虎正猖狂,东海青龙不可当。两手捉来令死斗,化成一片紫金霜。三六赤龙黑虎各西东,四象交加戌己中。复垢自兹能运用,金丹谁道不成功。三七月才天际半轮明,早有龙吟虎啸声。便好用功修二八,一时辰内管丹成。三八赫赫金丹一日成,古仙垂语实堪听。若言九载三年者,总是推延款日程。三九敲竹唤龟吞玉芝,鼓琴招凤饮刀圭。近来透体金光现,不与凡人话此规。四十偃月炉中玉蕊生,朱砂鼎内水银平。只因火力调和后,种得黄芽渐长成。四一休泥丹灶费工夫,炼药须寻偃月炉。自有天然真火侯,何须柴炭及吹嘘。四二前弦之后后弦前,药味平平气象全。来得归来炉内煅,煅成温养似烹鲜。四三兔鸡之月及其时,刑德临门药象之。到此金丹宜沐浴,若还加火必倾危。四四欧冶亲传铸剑方,莫邪金水配柔刚。炼成便会知人意,万里诛妖一电光。四五调和铅汞要成丹,大小无伤两国全。若问真铅何处是,蟾光终日照西川。四六八月十五玩蟾辉,正是金精壮盛时,若到一阳来起复,便堪进火莫延迟。四七一阳才动作丹时,铅鼎温温照幌帷。受气之初容易识,抽添运火却防危。四八日月三旬一遇逢,以时易日法神功。守城野战知凶吉,增得灵砂满鼎红。四九玄珠有象逐阳生,阳极阴消渐剥形。十月霜飞丹始熟,此时神鬼亦须惊。五十瑶池饮罢月澄辉,跨个金龙访紫微。从此众仙相识后,海田陵谷任迁移。五一休施巧伪为功力,认取他家不死方。壶内旋添延命酒,鼎中收取返魂浆。五二雪山一味好醐醍,倾入东阳造化炉。若过昆仑西北去,张骞始得见麻姑。五三坎电烹轰金水方,火发昆仑阴与阳。二物若还和合了,自然丹熟遍身香。五四要知炼养还丹法,自向家园下种栽。不假吹嘘并著力,自然果熟结灵胎。五五未炼还丹须急炼,炼了还须知止足。若也持盈未已心,不免一朝遭困辱。五六否泰才经万物盈,屯蒙受封秉生成。此中得意须忘象,若究群爻谩役情。五七卦中设法本仪形,得象忘言意自明。举世迷人惟泥象,却行卦气望飞升。五八天地盈虚自有时,审能消息始知机。由来庚甲申明令,杀尽三尸道可期。五九四象会时玄体就,五行全处紫光明。脱胎入口通神圣,无限神龙尽失惊。六十药逢气类方成象,道在虚无合自然。一粒灵丹吞入腹,始知我命不由天。六一大道修之有易难,也知由我亦由天。若非积行施阴德,动有群魔作障缘。六二了了心猿方寸机,三千功行与天齐。自然有鼎烹龙虎,何必担家恋子妻。六三始于有作人难见,及至无为众始知。但识无为为要妙,谁知有作是根基。六四修行混俗且和光,圆即圆分方即方。晦显逆从人莫测,教人怎得见行藏。五言四韵一首(以象太乙之奇)女子著青衣,郎君披素练。见之不可用,用之不可见。恍惚里相逢,杳冥中有变。一霎火焰飞,真人自出现。卷 之 下西江月十二首(西江月,西者,金之方。江者,水之体。月者,药之用。一十二首以周岁律)其一内药还同外药,内通外亦须通。丹头和合类相同,温养两般作用。内有天然真火,炉中赫赫长红。外炉增减要勤功,妙绝无过真种。其二此药至神至圣,忧君分薄难消。调和铅汞不终朝,早睹玄珠形兆。志士若能修炼,何妨在市居朝。工夫容易药非遥,说破令人失笑。其三白虎首经至宝,华池神水真金。故知上善利源深,不比寻常药品。若要修成九转,先须炼己持心。依时采取定浮沉,进火须防危甚。其四七返朱砂返本,九还金液还真。休将寅子数坤申,但看五行成准。本是水银一味,周流历遍诸辰。阴阳数足自通神,出入不离玄牝。其五牛女情缘道合,龟蛇类秉天然。蟾乌遇朔合蝉娟,二气相资运转。总是乾坤妙用,谁人达此真诠。阴阳否隔即成愆,怎得天长地远。其六若要真铅留汞,亲中不离家臣。木金间隔会无因,须用媒人勾引。木性爱金顺义,金情恋木慈仁。相吞相咽却相亲,始觉男儿有孕。其七二八谁家姹女,龙三何处郎君。自称木液与金精,遇土方成三姓。更假丁公锻炼,夫妻始结欢情。河车不敢暂留停,运入昆仑峰顶。其八天地才经否泰,朝昏好识屯蒙。辐来凑毂永朝宗,妙在抽添运用。得一万般事毕,休分南北西东。损之又损慎前功,命宝不宜轻弄。其九冬至一阳来复,三旬增一阳爻。月中复卦朔晨超,望罢乾终兆。日又别为寒暑,阳生复起中宵。午后罢一阴朝,炼药须知昏晓。其十不辨五行四象,那分砂汞铅银。修丹火侯未曾闻,早便称呼大隐。靡肯自思己错,更将错路教人。误他永劫在迷津,似恁欺心怎忍。十一雄里内含雌质,真阴却抱阳精。两般和合药方成,点化魂灵魄圣。信道金丹一粒,蛇吞立变龙形。鸡餐乃亦化鸾鹏,飞入真阳圣境。十二德行修逾八百,阴功积满三千。均齐物我与亲冤,始合神仙本愿。虎兄刀兵不害,无常火宅难牵。宝符降后去朝天,稳驾鸾舆凤辇。又一首(以象闰月)丹是色身至宝,炼成变化无穷。更能性上究真宗,决了无生妙用。不待他生后世,现前获佛神通。自从龙女着斯功,尔后谁能继踵。绝句五首(以象五行)其一饶君了悟真如性,未免抛身却人身。何以更兼修大药,顿超无漏作真人。其二投胎夺舍及移居,旧住名为因果徒。若会降龙并伏虎,真金起屋几时枯。其三鉴形闭息思神法,初学艰难后坦途。倏忽纵能游万国,奈何屋破却移居。其四释氏教人修极乐,只缘极乐是金方。大都色相惟兹实,余二非真谩度量。其五俗语常言合至道,宜向其中细寻讨。能于日用颠倒求,大地尘沙尽成宝。附 录读《周易参同契》大丹妙用法乾坤,乾坤运兮五行分;五行顺兮常道有生有灭,五行逆兮丹体常灵常存。一自虚无质兆,两仪因一开根,四象不离二体,八卦互为子孙。万象生乎变动,吉凶悔吝兹分。百姓日用不知,圣人能究本源。顾易道妙尽乾坤之理,遂托象于斯文。否泰交,则阴阳或升或降;屯蒙作,则动静在朝在昏。坎离为男女水火,震兑乃龙虎魄魂。守中则黄裳元吉,遇亢则无位无尊。既未慎万物之终始,復姤昭二气之归奔。月亏盈,应精神之衰旺;日出没,合荣卫之寒温。本立言以明象,既得象以忘言。犹设象以指意,悟真意则象捐。达者惟简惟易,迷者愈惑愈繁。故之修真之士,读《参同契》者不在乎泥象执文。赠白龙洞刘道人歌玉走金飞两曜忙,始闻花发又秋霜。徒夸篯寿千来岁,也似云中一电光。一电光,何太速,百年都来三万日,其间寒暑互煎熬,不觉童颜暗中失。纵有儿孙满眼前,却成恩爱转牵缠。及乎精竭身枯朽,谁 解教君暂驻延。暂驻延,既无计,不免将身归逝水。但看古往圣贤人,几个解留身在世?身在世,也有方,只为时人没度量。竞向山中寻草木,伏铅制汞点丹阳。点丹阳,事迥别,须向坎中求赤血。捉来离位制阴精,配合调和有时节。时节正,用媒人,金公姹女结亲姻,金公偏好骑白虎,姹女常驾赤龙身,虎来静坐秋山里,龙向潭中奋身起。两兽相逢战一场,波浪奔腾如鼎沸。黄婆丁老助威灵,撼动乾坤走神鬼。须臾战罢云雨收,种个玄珠在泥底,从此根芽渐长成,随时灌溉抱真精。十月脱胎吞入口,不觉凡身已有灵。此个事,世间稀,不是等闲人得知。夙世若无仙骨分,容易如何得遇之。得遇之,宜便炼,都缘光景急如箭。要取鱼时须结罾,莫只临川空叹羡。闻君知药已多年,何不收心炼汞铅。莫教烛被风吹灭,六道轮回莫怨天。近来世上人多诈,尽著布衣称道者。问他金木是何般,噤口不言如害哑。却云伏气与休粮,别有门庭道路长。君不见,破迷歌里说,太一含真法最良,莫怪言辞多狂劣,只教时人难鉴别,惟君心与我心同,方敢倾怀向君说。石桥歌吾家本住石桥北,山镇水关森古木,桥下涧水彻昆仑,山下饮泉香馥郁。吾居山内实堪夸,遍地均栽不榭花。山北穴中藏猛虎,出窟哮吼生风霞。山南潭底藏蛟龙,腾云降雨山濛濛。二兽相逢斗一场,元珠隐伏是祯祥。景堪羡,吾暗喜,自斟自酌熏熏醉。醉弹一曲无弦琴,琴里声声教仔细。可煞醉后没人知,昏昏默默恰如痴。仰观造化工夫妙,日还西出月东归。天是地,地是天,反覆阴阳合自然。识得五行颠倒处,指日升霞归洞天。黄金屋,白玉掾,玉女金童日侍前。南辰北斗分明布,森罗万象现无边。无昼夜,要绵绵,聚散抽添火候全。若问金丹端的处,寻师指破水中铅。木生火,金生水,水火须分前后队。要辨浮沉识主宾,铅银砂汞方交会。有刚柔,莫逸意,知足常足归本位。万神齐贺太平年,恁时国富民欢喜。此个事,好推理,同道之人知此义。后来一辈学修真,只说存养并行气。在眼前,甚容易,得服之人妙难比。先且去病更延年,用火烹煎变阳体。学道人,去思己,休问旁门小法制。只知目下哄得人,不觉自身暗憔悴。劝后学,须猛鸷,莫徒抛家住他地。妙道不离自家身,岂在千山并万水。莫因循,自贪鄙,火急寻师觅元旨。在生若不学修行,未知来生甚胎里。既有心,要终始,人生大事惟生死,皇天若负道心人,令我三途为下鬼。悟 真 性 宗绝句四首如来妙体遍河沙,万象森罗无碍遮。会的圆通真法眼,始知三界是吾家。视之不可见其形,及至呼之又却应。莫道此声如谷响,若还无谷有何声?一物含闻见觉知,盖诸尘境显其机。灵常一物尚非有,四者凭何作所依。不移一步到西天,端坐诸方在眼前。项后有光犹是幻,云生足下未为仙。性地颂佛性非同异,千灯共一光。增之宁解益,减着且无伤。取舍俱无过,焚漂总不妨。见闻知觉法,无一可猜量。生灭颂求生本自无生,畏灭何曾暂灭。眼见不如耳见,口说争似鼻说。三界惟心颂三界惟心妙理,万物非此非彼。无一物非我心,无一物是我己。见物便见心颂见物便见心,无物心不现。十方通塞中,真心无不遍。若生知识解,却成颠倒见。睹境能无心,始见菩提面。齐物颂我不异人,人心自异。人有亲疏,我无彼此。水陆飞行,等观一体。贵践尊卑,手足同己。我尚非我,何尝有你。彼此俱无,众泡归水。即心是佛颂佛即心兮心即佛,心佛从来皆妄物。若知无佛复无心,始是真如法身佛。法身佛,没模样,一颗圆光含万象。无体之体即真体,无相之相即实相。非色非空非不空,不动不静不来往。无异无同无有无,难取难舍难听望。内外圆明到处通,一佛国在一沙中。一粒沙含大千界,一个身心万个同。知之须会无心法,不染不滞为净业。善恶千般无所为,即是南无及迦叶。无心颂堪笑我心,如顽如鄙。兀兀腾腾,任物安委。不解修行,亦不造罪。不曾利人,亦不私己。不持戒律,不徇忌讳。不知礼乐,不行仁义。人间所能,百无一会。饥来吃饭,渴来饮水。困则打睡,觉则行履。热则单衣,寒则盖被。无思无虑,何忧何喜。不悔不谋,无念无意。凡生荣辱,逆旅而已。林木栖鸟,亦可为比。来且不禁,去亦不止。不避不求,无赞无毁。不厌丑恶,不羡善美。不趋静室,不远闹市。不说人非,不夸己是。不厚尊崇,不薄贱稚。亲爱冤雠,大小内外。哀乐得丧,钦侮险易。心无两视,坦然一揆。不为福先,不为祸始。感而后应,迫则复起。不畏锋刃,焉怕虎儿。随物称呼,岂拘名字。眼不就色,声不入耳。凡有所相,皆属妄伪。男女形声,悉非定体。体相无心,不染不滞。自在逍遥,物莫能累。妙觉光圆,映彻表里。包裹六极,无有遐迩。光兮非光,如月在水。取舍既难,复何比拟。了此妙用,迥然超彼。或问所宗,此而已矣。心经颂蕴谛根尘空色,都无一法堪言。颠倒之见已尽,寂静之体攸然。无罪福颂终日行,不曾行。终日坐,何曾坐。修善不成功德,作恶原无罪过。时人若未明心,莫执此言乱作。死后须见阎王,难免镬汤碓磨。圆通颂见了真空空不空,圆明何处不圆通。根尘心法都无物,妙用方知与物同。随他颂万物纵横在目前,随他动静任他权。圆明定慧终无染,似水出莲莲自乾。宝月颂一轮明月当虚空,万国清光无障碍。收之不聚拨不开,前之不进后不退。彼非远兮此非进,表非外兮里非内。同中有异异中同,问你傀儡会不会。采珠歌贫子衣中珠,本自圆明好。不会自寻求,却数他人宝。数他宝,终无益,只是教君空费力。争如认得自家珍,价值黄金千万亿。此宝珠,光最大,遍照三千大千界。从来不解少分毫,刚被浮云为障碍。自从认得此摩尼,泡体空花谁更爱。佛珠还与我珠同,我性即归佛性海。珠非珠,海非海,坦然心量包法界。任你嚣尘满眼前,定慧圆明常自在。不是空,不是色,内外皎然无壅塞。六通神明妙无穷,自利利他宁解极。见即了,万事毕,绝学无为度终日。泊兮如未兆婴儿,动止随缘无固必。不断妄,不修真,真妄之心总属尘。从来万法皆无相,无相之中有法身。法身即是天真佛,亦非人兮亦非物。浩然充塞天地间,只是希夷并恍惚。垢不染,光自明,无法不从心里生。心若不生法自灭,即知罪福本无形。无佛修,无法说,丈夫智见自然别。出言便作狮子鸣,不似野子论生灭。禅定指迷歌如来禅性如水,体静风波自止。兴居湛然常清,不独坐时方是。今人静坐取证,不道全在见性。性与见里若明,见向性中自定。定成慧用无穷,是名诸佛神通。几欲究其体用,但见十方虚空。空中了无一物,亦无希夷恍惚。希恍既不可寻,寻之却成乖失。只此乖失两字,不可执为凭据。本心尚且虚空,岂有得失能豫。但将万法遣除,遣令净尽无余。豁然圆明自现,便与诸佛无殊。色身为我桎梏,且凭和光混俗。举动一切无心,争甚是非荣辱。生身只是寄居,逆旅主号毘卢。毘卢不来不去,乃知生灭无余。或问毘卢何似,只为有相不是。眼前业业尘尘,尘业非同非异。见此尘尘业业,个个释迦迦叶。异则万籁皆鸣,同则一风都摄。若要认得摩尼,莫道得法方知。有病用他药疗,病差药更何施。心迷即假法照,心悟法更不要。又如昏镜得磨,痕垢自然灭了。本为诸法皆妄,故令离尽诸相。诸相离了何如,是名至真无上。若要庄严佛土,平等行慈救苦。菩提本愿虽深,切莫相中有取。此为福慧双圆,当来授记居先。断常纤尘有染,却与诸佛无缘。翻念凡夫迷执,尽被尘爱染习。只为贪着情多,常生胎卵化湿。学道须教猛烈,无情心刚似铁。直饶儿女妻妾,又与他人何别。常守一颗圆光,不见可欲思量。万法一时无着,说甚地狱天堂。然后我命在我,空中无升无堕。出没诸佛土中,不离菩提本坐。观音三十二应,我亦当从中证。化现不可思议,尽出逍遥之性。我是无心禅客,凡事不会拣择。昔时一个黑牛,今日浑身是白。有时自歌自笑,旁人道我神少。争知被褐之形,内怀无价之宝。更若见我谈空,恰似浑沦吞枣。此法惟佛能知,凡愚岂解相表。兼有修禅上人,只学斗口合唇。夸我问答敏急,却原不识主人。盖是寻枝摘叶,不解穷究本根。得根枝叶自茂,无根枝叶难存。更逞己握灵珠,转於人我难除。与我灵源妙觉,远隔千里之殊。此辈可伤可笑,空说积年学道。心高不肯问人,枉使一生虚老。乃是愚迷钝根,邪见业重为因。若向此生不悟,后世争免沉沦。读雪窦禅师祖英集歌漕溪一水分千派,照古澄今无滞碍。近来学者不穷源,妄指蹄洼为大海。雪窦老师达真趣,大震雷音椎法鼓。狮王哮吼出窟来,百兽千邪皆恐惧。或歌诗,或语句,叮咛指引迷人路。言辞磊落意尚深,撃玉敲金响千古。争奈迷人逐境留,却作言相寻名数。真如宝相本无言,无下无高无有边。非色非空非二体,十方尘刹一轮圆。正定何曾分语默,取不得兮舍不得。但於诸相不留心,即是如来真执则。为除妄想将真对,妄若不生真亦晦。能知真妄两俱非,方得真心无碍。无碍兮能自在,一悟顿消历劫罪。不施功力证菩提,从此永离生死海。吾师近而言语畅,留在世间为榜样。昨宵被我唤将来,把鼻孔穿放杖上。问他第一义何如,却道有言皆是谤。戒定慧解夫戒定慧者,乃法中之妙用也。佛祖虽尝有言,而未达者有所执。今略而言之,庶资开悟。然其心境两忘,一念不动曰戒;觉性圆明,内外莹彻曰定;随缘应物,妙用无穷曰慧。此三者相须而成,互为体用。三者未尝斯须相离也。犹如日假光而能照,光假照以能明。非光则不能照,非照则不能明。原其戒定慧者,本乎一性;光照明者,本乎一日;一尚非一,三复何三?三一俱忘,湛然清净。西江月(十二首)妄相不复强灭,真如何必希求。本源自性佛齐修,迷悟岂拘前后。悟即刹那成佛,迷兮万劫沦流。若能一念契真修,灭尽恒沙罪垢。本是无生无灭,强求生灭区分。只如罪福亦无根,妙体何曾增损。我有一轮明镜,从来只为蒙昏。今朝磨莹照乾坤,万象昭然难隐。我性入诸佛性,诸方佛性皆然。亭亭寒影照寒泉,一月千潭普现。小即毫毛莫识,大时遍满三千。高低不约信方圆,说甚长短深浅。法法法原无法,空空空亦非空。静喧语默本来同,梦里何劳说梦。有用用中无用,无功功里施功。还如果熟自然红,莫问如何修种。善恶一时忘念,荣枯都不关心。晦明隐显任浮沉,随分饥餐渴饮。神静湛然常寂,不妨坐卧歌吟。一池秋水碧仍深,风动莫惊尽恁。对境不须强灭,假名权立菩提。色空明暗本来齐,真妄休分两体。悟即便明净土,更无天竺漕溪。谁言极乐在天西,了即弥陀出世。人我众生寿者,宁分彼此高低。法自通照没吾伊,念念不须寻觅。见是何尝见是,闻非未必闻非。从来诸用不相知,生死谁能碍你。住相修行布施,果报不离天人。恰如仰箭射浮云,坠落只缘力尽。争似无为实相,还元返朴归淳。境忘情尽任天真,以证无生法忍。鱼兔若还入手,自然忘却筌蹄。渡河筏子上天梯,到彼悉皆遗弃。未悟须凭言说,悟来言语成非。虽然四句属无为,此等仍须脱离。悟了莫求寂灭,随缘且接群迷。断常知见及提携,方便指归实际。五眼三身四智,六度万行修齐。圆光一颗好摩尼。利物兼能自济。我见时人说性,只夸口急酬机。及逢境界转痴迷,又与愚人何异。说的便须行的,方名言行无亏。能将慧剑斩摩尼,此号如来正智。欲了无生妙道,莫非自见真心。真身无相亦无音,清净法身只恁。此道非无非有,非中亦莫求寻。二边俱遣弃中心,见了名为上品。 后 序窃以人之生也,皆缘妄情而有其身。有其身则有患;若无其身,患从何有!夫欲免夫患者,莫若体夫至道;欲体夫至道,莫若明夫本心。故心者道之体也,道者心之用也。人能察心观性,则圆明之体自现,无为之用自成。不假施功,顿超彼岸。此非心镜朗然,神珠廓明,则何以使诸相顿离,纤尘不染,心源自在,决定无生者哉!然其明心体道之士,身不能累其性,境不能乱其真,则刀兵乌能伤,虎兕乌能害,巨焚大浸乌足为虞?达人心若明境,鉴而不纳,随机应物,和而不唱,故能胜物而无伤也。此所谓无上至真之妙道也。原其道本无名,圣人强名;道本无言,圣人强言耳。然则名言若寂,则时流无以识其体而归其真。是以圣人设教立言以显其道,故道因言而后显,言因道而返忘。奈何此道至妙至微,世人根性迷钝,执其有身而恶死悦生,故卒难了悟。黄老悲其贪著,乃以修生之术,顺其所欲,渐次导之。以修生之要在金丹,金丹之要在神水华池,故《道德》、《阴符》之教得以盛行于世矣,盖人悦其生也。然其言隐而理奥,学者虽讽诵其文,皆莫晓其意,若不遇至人授之口诀,纵揣量百种,终莫能著其功而成其事,岂非学者纷如牛毛,而达者乃如麟角耶!伯端向己酉岁于成都遇师,授以丹法,自后三传非人,三遭祸患,皆不愈两旬,近忆师之所戒云:“异日有与汝解缰脱锁者,当宜授之,余皆不许。”尔后欲解名籍,而患此道人不知信,遂撰此《悟真篇》,叙丹法本末。既出,而求学者凑然而来,观其意勤,心不忍拒,乃择而授之。然所授者,皆非有巨势强力能持危拯溺、慷慨特达、能仁明道之士。初再罹祸患,心犹未知,竟至于三,乃省前过。故知大丹之法至简至易,虽愚昧小人得而行之,则立超圣地,是以天意秘惜,不许轻传于匪人也。而伯端不遵师语,屡泄天机,以其有身,故每膺谴患,此天之深戒如此之神且速;敢不恐惧克责。自今以往,当钳口结舌,虽鼎镬居前,刀剑加项,亦无复敢言矣。此《悟真篇》中所歌咏大丹、药物、火候细微之旨,无不备悉。倘好事者夙有仙骨,观之则智虑自明,可以寻文解义,岂须伯端区区之口授耶。如此,乃天之所赐,非伯端之辄传也。其如篇末歌颂,谈见性之事,即上之所谓无上妙觉之道也。然无为之道,济物为先,虽显秘要,终无过咎。奈何凡夫,缘业有厚薄,性根有利钝,纵闻一音,纷成异见,故释迦、文殊所演法宝,无非一乘,而听学者随量会解,自然成三乘之差。此后若有根性猛利之士,见闻此篇,则知伯端得闻达摩、六祖最上一乘之妙旨,可因一言而悟万法也;如其习气尚余,则归中下之见,亦非伯端之咎矣。时元丰改元戊午岁仲夏戊寅日张伯瑞平叔再序。译解悟真篇卷之上译解原文:七言四韵一十六首,以表二八一斤之数。译解:一十六首对应十六两为一斤之数,人身上有半斤、下有八两,合为一斤。六十四卦,分为四方,每方一十六卦,分成八卦,每卦又有八卦。如果分为阴阳,则是阴一半阳一半;六十四珠,每四珠为一两,共一十六两,阴半斤阳八两。原文:一不求大道出迷途,纵负贤才岂丈夫?百岁光阴石火烁,一生身世水泡浮。只贪名利求荣显,不觉形容暗悴枯。试问堆金等山岳,无常买得不来无。译解:作为一个人,如果不去求大道成仙成佛,走出轮回的迷途,尽管你学富九车、才高八斗也称不上是大丈夫。人生难有百年可活,光阴似箭,日月如梭,就象石头打火一闪光就消失了。得了人身活了一生,也就象一个水泡转眼之间就破灭了。人们只顾贪求名誉、地位、金钱,以求荣贵显达,不知不觉老死景象到来了,心力焦悴,身体枯老,到头来免不了一死。试问那些荣贵显达之人,你有金银财宝堆得象山一样能买来不死吗?原文:二人生虽有百年期,夭寿穷通莫预知。昨日街头犹走马,今朝棺内已眠尸。妻财抛下非君有,罪业将行难自欺。大药不求争得遇,遇之不炼是愚痴。译解:按照人的生命规律,正常情况下,人能活一百岁左右,但早亡还是长寿,贫穷还是富贵,谁也预料不到。有的人昨天在街上还象走马灯似的,今天就已成了死尸。妻子儿女抛下,财产抛下,一切已不属于他了。但是所作的罪业都要受到惩罚,一一报应不差分毫,难以自欺欺天。要想不生不灭必须求大药遇真师,虽然遇者极少,而遇到以后不炼的,一定是愚痴之辈。原文:三学仙须是学天仙,惟有金丹最的端。二物会时情性合,五行全处虎龙蟠。本因戊已为媒娉,遂使夫妻镇合欢。只候功成朝玉阙,九霞光里驾祥鸾。译解:学仙之人最好要学天仙成佛,学天仙成佛就必须炼金丹,只有炼成金丹才是最上乘。炼金丹只有两个物,这两个物一是性,一是情,性为木,情为金,金木交并就是二物合,也是性情合。性是性五行,由精神魂魄意合成,这五神属金木水火土。性五行全时为己,为龙;命五行是戊,是命五行的归一,命五行归一为戊,为虎。二物相合即是性情合。全在于先成就己土和戊土,戊己做媒使情合性。有了戊与己就是后天返先天,先天乾坤所在八卦互为夫妇,合欢结成无极真金丹,真金丹为镇。成功之后就等待天诏,上天上朝天帝,就会在九霞光里驾鸾飞天。原文:四此法真中妙更真,都缘我独异于人。自知颠倒由离坎,谁识浮沉定主宾。金鼎若留朱里汞,玉池先下水中银。神功运火非终旦,现出深潭月一轮。译解:这个金丹大法才是真正成仙成佛的大道,其中之妙更是完美无缺,一丝不挂。能懂得这个方法,是因为我不同于常人。自己知道成仙得道必须行颠倒之法,顺则成人逆成仙,只在中间颠倒颠。这个颠倒之法就是坎颠到离,离颠倒坎。谁能懂得沉浮之法呢?当然是离沉入坎,坎浮入离了。离是金鼎,外阳内阴,要留住内中阴必须下面水上来,才能灭掉心头火,内里朱汞才不易飞散。为此必须先将上火降到坎中,以不使坎阳逼水外溢。按照这个规律,后天八卦飞速运作,以风火烧炼,下面炁由于上面的神进入而成胎;上面的神由炁凝结而结丹,再向下移在中间结成胎。自炼自成。在腹内观出红珠,就象深潭中有一轮明月。原文:五虎跃龙腾风浪粗,中央正位产玄珠。果生枝上终期熟,子在胞中岂有殊。南北宗源翻卦象,晨昏火候合天枢。须知大隐居廛市,何必深山守静孤。译解:龙与虎上下翻飞,龙居虎位,虎踞龙宫,不停地上下运动,八方四对皆成龙虎,合为一对,这一对上下不断运动,在龙与虎中间结就一颗龙虎大丹,即乾与坤之间生成浩然之气。这正象果子生在枝上总会有成熟的一天,孩子在胎中也有生产的一天。只要北源归南宗,纯阴坤不断生阳,上下乾坤颠倒,这一天终究会来临。火候是:早晨大进阳火,黄昏时大退阴符,与自然的一天、一年的运动机制相符合,并应用在人的身体内,丹熟以月的变化为度进行,与天运动的枢机合为一致,这才是真正的修炼手段,即以大动修大静,大闹天宫有神猴,何必去深山里静修守孤。原文:六人人本有长生药,自是愚迷枉摆抛。甘露降时天地合,黄芽生处坎离交。井蛙应谓无龙窟,篱鷃争知有凤巢。丹熟自然金满屋,何须寻草学烧茅。译解:人人都有精炁神,这是不老药,可惜愚迷之人把它白白地丢掉了。当甘露从乾顶降下来,到坤地之时,就是天地之合,黄芽产生的时候,就是坎位与离位交换合体的时候。井底之蛙不会懂得龙有窟,只有龙才能出窟;笼子里的小鸟哪里能知道凤凰有巢可归,只有凤才知道。龙出洞凤归巢,生就金丹成熟,如甘露下落,滋润全身,全身充满丹光金炁,便是金满屋。修炼的境界只是这样的,何必学那些炼石成丹,到处找茅草屋的假道士呢?原文:七要知产药川源处,只在西南是本乡。铅遇癸生须争采,金逢望远不堪尝。送归土釜牢封固,次入流珠厮配当。药重一斤须二八,调停火候托阴阳。译解:炼丹必须懂得采药的时机,药产生有老有嫩,必须恰到其时。炼得丹光就象月亮变化类似,三十为朔,十五为望,初三是一阳初生,这时过嫩,到了初八是西南,即是阳光二现,正是武火采药的下手时机,应急烹猛炼;当到了十五月圆再下手就老了。圆了就到了乾位,再送入下丹田封固,即母归子胞。当金丹在下稳固,形成下金一半,离变成乾,坎变为坤,离中流珠与坎中真金各为八两,药总重一斤之数。这时后天已返回先天,夺回过去损失之破体,并修补完整。文火、武火要按四季、年月日的运动规律进行,这是候,十五之后武火减少,文火增加。文火就是清静,清静就是沐浴,清是水之状,静为动之止,金丹炼出来要淬火,是为了封固之用。原文:八休炼三黄及四神,若寻众药便非真。阴阳得类归交感,二八相当自合亲。潭底日红阴怪灭,山头月白药苗新。时人要识真铅汞,不是凡砂及水银。译解:不要图名去炼硫磺、雄黄之类,也不要着于青龙、白虎、朱雀、玄武等,这些都是比喻。如果寻求世上的各种药物炼丹更是错误的。只要安排好后天八卦向先天八卦的转化,使阴与阳各归其类,修到一切阳归乾为半斤,一切阴归坤为八两,这两个修足了自然合为一体,三阴加三阳为零,即是无极。当潭底即下丹田一颗丹结成,如一轮红日出现的时候,一切阴怪就要逐步消失。上丹田白光闪现就是新药苗产生的时候,要继续采取,这时上丹田白光闪现变化规律与月的变化规律相似,一定要把握好。人们如果能认得真汞真铅时,就不会误把朱砂和水银当作炼丹药物了。原文:九阳里阴精质不刚,独修一物转羸尪。劳形按引皆非道,服炁餐霞总是狂。举世漫求铅汞伏,何时得见虎龙降。劝君穷取生身处,返本还源是药王。译解:只修性不修命的弊端是:只修心是离,阳里阴精就象流珠,随时会散发出去,它不刚,所以存不住,如果独修此物只能修成疯子;另一种修法是只修命不修性,只是专注导引服气之术,服太阳月亮之霞炁炼身,以图长寿,这是一种狂人;第三种修炼只讲铅伏汞,没有见他们行降龙伏虎之法,只不过是讲的好听的蠢功夫。如果要真正修炼,就要去寻求生身之处,那里有先天一炁,能找回人本有的先天八卦,由后天返回先天才是药王,即是以关元穴为中心的十方八极运作功夫。只有这里才有炼成金丹的药王。原文:一○好把真铅着意寻,莫教容易度光阴。但将地魄擒朱汞,自有天魂制水金。可谓道高龙虎伏,堪言德重鬼神钦。已知寿永齐天地,烦恼无由更上心。译解:找到了生身之处,就找到了真铅所在的地方,这时应尽快修炼,不要虚度光阴。离属火,中有阴精叫红汞,易散,把下面的水搬上来就能制火。坎中阳入离中阴,同类相合自然不散,这是擒朱汞。还应将离中阴落入坎中,使坎变坤,同类相合不溢,上面火入水中,使内阳不逼水溢,蒸气上升,这是制水金。上面为龙,这是降龙;下面为虎,这叫伏虎。这才是道高龙虎伏,德重鬼神钦。当降龙伏虎完成,金丹成就,已知寿命齐天地,烦恼就没有理由再上心头,自然逍遥快乐。原文:一一黄芽白雪不难寻,达者须凭德行深。四象五行全籍土,三元八卦岂离壬。炼成灵质人难识,消尽阴魔鬼莫侵。欲向人间留秘诀,未逢一个是知音。译解:修炼的过程并不困难,生成金丹的黄芽及白雪也并不难找到。能够达到这个目的全靠德行高超,四象五行全归己土和戊土,上中下三丹田的八卦都没有离开任脉一线,壬在生身处。一旦懂得了这个道理就能修炼成真,成为灵光一点。这是人们很难认识到的,直到消尽全身阴魔,到那时神鬼就不敢侵犯。我有心把修炼的秘诀留在人间,可惜遇不到一个知音。原文:一二草木阴阳亦两奇,若还缺一不芳菲。初开绿叶阳先倡,次发红花阴后随。常道只斯为日用,真源返覆有谁知?报言学道诸君子,不识阴阳莫乱为。译解:草木及万物都有阴与阳两个方面,如果缺少其中任何一方都不能茂盛生长。草木初开绿叶的阶段是向上生长时期,这个阶段是在阳气的生发作用下形成的。次开花结果之后,阴气开始生发起作用,随后草木就走向死亡。在日常生活中,万事万物都是这样,有产生发展,就有衰落死亡,这是正常现象。人是万物之灵,但能知道在阴未发生之前返回纯阳回归先天的能有几个人呢?这里告诉那些学道的先生们,如果不懂阴阳运动规律,就不要盲修瞎炼,徒劳无功。因为一阴一阳谓之道,不懂阴阳为不道。原文:一三不识玄中颠倒颠,争知火里好栽莲。牵将白虎归家养,产个明珠似月圆。谩守药炉看火候,但安神息任天然。群阴剥尽丹成熟,跳出樊笼寿万年。译解:不识玄深之入的颠倒功夫,怎么知道火里可以种莲花呢?玄深处在关元中的颠倒,即坎离运行。白虎属金,乾先天失去金成为离,再把白虎牵回来入乾,就会产出金丹,明圆似月。当丹圆果满的文、武火运行到一定程度,以文火为主,只要安神定息,任其天然形成。形成的过程中,把一切阴气剥尽,尽属纯阳,丹就成熟了,这时就能跳出体外,摆脱人身固有的一切枷锁,长寿万年。原文:一四三五一都三个字,古今明者实然稀。东三南二同成五,北一西方四共之。戊已自居生数五,三家相见结婴儿。婴儿是一含真炁,十月胎圆入圣基。译解:上中下三元及五行八卦都归于一处,讲的是三个字,这三个字就是意炁神,意是黄婆,引领神炁交合,神入炁结胎,炁归神成丹。从古到今明白这个道理的人实在太少了。东属木,南属火,火木一性,东三加南二合为五,是指元神,属己土;北为一,西为四,合为五,为情,是归戊土,指元炁。戊和己回归中央属中五。戊己是意,与元神、元炁三家相见结为婴儿。婴儿是无极真炁,即浩然纯阳之气,就象十月怀胎一样,九转七返还阳成纯阳之体,这时修炼者就超凡入圣了。原文:一五不识真铅正祖宗,万般作用枉施功。休妻漫谴阴阳隔,绝粒徒教肠胃空。草木阴阳皆滓质,云霞日月属朦胧。更饶吐纳并存想,总与金丹事不同。译解:如果认识不到真铅为真正的祖宗,那么此外的千门万教都是白费功夫。有的修道者休妻,使夫妻分离,以为能修成;有的辟谷,只能让肠胃空,白挨饿;有的炼草药,以作长生不老药,哪知草木都是杂质;有的吸霞光摄日月精华,其实都是污浊的;还有的炼吐纳、炼存想,等等。千千万万种功夫都与金丹不同,不能成就。原文:一六万卷丹经语总同,金丹只此是根宗。依他坤位生成体,种在乾家交感宫。莫怪天机都泄尽,只缘学者尽愚蒙。若能了得诗中意,立见三清太上翁。译解:世上有丹经万卷,讲的都是同一个道理,如上讲的正是金丹的根宗。按照这个方法修炼达到后天返先天之后,坎被坤代替,离被乾代替,继续修炼,把坤位生成的丹放入乾位,这正是水里烧火,火中栽莲。乾位于神海,是神的海洋,万神交感通天彻地,十法界无有不通。不要怪我把天机泄尽,只因为学者尽是愚昧之辈,不懂天机。其实世代宗师都已将天机泄漏,可惜人间不认,以为无天机可泄,蒙骗世人。如果能懂得诗中的本意,必然很快修成,见到太上老君。悟真篇卷之中译解原文:七言绝句六十四首,以象卦数。译解:修炼时是从六十四卦返八卦,返四相返两仪,才为一斤之数。原文:一先把乾坤为鼎器,次抟乌兔药来烹。既驱二物归黄道,争得金丹不解生。译解:首先应懂得乾与坤应在何位,就懂得了安炉立鼎的方法。坤位是炉,离位是鼎,然后将日中阴即乌,及月中阳即兔,当作药来烹煮。既然能把这两个物归入黄道运转,那么在黄庭之中就必然结出金丹来。原文:二安炉立鼎法乾坤,锻炼精华制魄魂。聚散氤氲成变化,敢将玄妙等闲论。译解:安炉立鼎是效法先天八卦的乾坤定位之法。经过锻炼使魂与魄相互依恋受制约而不舍不离,炼成金丹。在魂与魄相互交变结合的状态中,呈现恍惚氤氲之气,这是结丹的变化过程,这就是把人们认为玄妙深不可测的事物当作平常事儿来谈论,这是因为修炼者已经把人们望尘莫及的天论当作平常事儿来谈论了。原文:三休泥丹灶费功夫,炼药须寻偃月炉。自有天然真火候,何须柴炭及吹嘘。译解:炼丹之炉并不是泥土所垒。要炼大药必须找到人身本有的海底偃月炉,那里本来就有天然的真火候,不要人为控制什么火候,也不用柴炭,更不用吹风鼓气。原文:四偃月炉中玉蕊生,朱砂鼎内水银平。只因火力调和后,种得黄芽渐长成。译解:偃月炉中生出了白玉之花,朱砂鼎内的水银即汞平和,这些药只有在八卦十方位的运转,风火调和互相平衡之后,在其中就生出炼成金丹的黄芽。原文:五咽津纳炁是人行,有药方能造化生。鼎内若无真种子,犹将水火煮空铛。译解:舌生津液,是玉液琼浆,虽是如此,因心藏神开窍于舌,是神漏之所,其生的玉液是非常好的营养不可唾弃,应回咽回去,这也是纳气的过程。舌回心为还神,这是大药的外延成分,有药才能有造化。鼎是在神海,是心源,舌回照的过程中有咽津一说。回神即有真种子,这指五神归一。有了这个真种子,即五神真种子,才不是似水火煮空铛了。这是炼玉液还丹。这里的真种子绝非唾液,而是离中本有之物。原文:六调和铅汞要成丹,大小无伤两国全。若问真铅何物是,蟾光终日照西川。译解:炼丹就是要调和铅和汞。必须让铅和汞都满足半斤八两,那么这个铅是什么呢?铅其实指的是太阳落山的方向,即西方兑,即金,也指后天八卦的坤位。原文:七未炼还丹莫隐山,山中内外尽非铅。此般至宝家家有,自是愚人识不全。译解:没有炼成还丹即七兑金返还为乾时,不要去学隐居,山中内外都不是铅,这种宝家家都有,只是人愚昧认识不到。原文:八竹破须将竹补宜,抱鸡当用卵为之,万般非类徒劳力,争似真铅含圣机。译解:竹子破了要用竹子来补,抱小鸡必须用鸡蛋才行。所有不是同一物的东西永远是白费功夫。怎么能比得上真铅所含的圣机呢?所谓圣机,就是指人体八卦所含的金。原文:九用铅不得用凡铅,用了真铅也弃捐。此是用铅真妙诀,用铅不用是诚言。译解:用铅不能用凡间人用的铅,即使是说用了真铅,也是假的,应当放弃用铅的概念,因为所谓铅汞,只是比喻,实无铅汞之有。说是用铅,其实从来没有用过铅,这才是诚实之言。原文:一○虚心实腹义俱深,只为虚心要识心。不若炼铅先实腹,且教守取满堂金。译解:虚心和实腹是两种完全相反的修炼方法,因心好动所以要虚心,因腹本来好静所以要实动,这也是颠倒之行,二者的意义是非常深远的。虚心的目的是让人达到心空之后见性,认识自心本无,真空才是自性,自性本空。它不同于炼铅,反而需要实腹运动起来,这是为了修炼金丹,因为虚心是为了炼己土,实腹是为了炼戊土,戊己相合才是金丹,才是中央戊己土,这就是实腹是守取满堂金。原文:一一梦谒西华到九天,真人授我指玄篇。其中简要无多语,只是教人炼汞铅。译解:我在神志清醒的状态下,好象是做梦,去拜谒西方极乐世界,遇到一位真人,传授给我指玄篇。其中的语言很是简要,只是说炼铅汞就可以成为真人。原文:一二道自虚无生一炁,便从一炁产阴阳。阴阳再合成三体,三体重生万物昌。译解:道是一个真空实体,产生出一炁,这一炁便是电;产生了电之后,分出阴极、阳极,有了电就产生了磁;道生一,一生二,二就是磁,有了电和磁就产生了力。于是就有了电磁力三维立体统一场,这个统一场产生了亘子、乙子、层子、微子,这四子为炁。之后产生了电子,原子,及各种元素,于是产生了万物,最后产生了一切天体、各种动物及人类。也就是说电磁力所构成的三维立体统一场造就了万物,所以说三体重生万物。原文:一三坎电烹轰金水方,火发昆仑阴与阳。二物若还和合了,自然丹熟遍身香。译解:在人体坎位存在着人所本有的六十四卦运作机制,共分为上、下及中盘八方。当坎位的八卦运作起来,到一定程度,由于人为的旋转力产生了人体磁,有了磁就产生了人体电,电就是火,一切火都是电,当坎中产生的电越多,人体金水就在八卦炉中炼成,上面的火向下烧,下面的水向上运,经过水火相交,阴阳交合,二物就合在一起形成金丹。到这时全身香气四溢,其实金丹是一个等离子电磁体,在力的作用下凝结,是透明的真空体,并化生万物,含一切天理。原文:一四离坎若还无戊已,虽含四象不成丹。只缘彼此怀真土,遂使金丹有返还。译解;如果离和坎没有戊己,虽然各含五行四象都不能成丹。这是因为离位属性五行,必须使五神精神魂魄意归一为己土。坎位有命五行金木水火土,尽归于一为戊土,人有二土和为佳,这就是二八佳人。两个八两合为一斤,人有此二土为佳。二土合才为中央戊己土。只因为己与戊各怀真土,这才使金丹有返还的可能。原文:一五日居离位反为女,坎配蟾宫却是男。不会此中颠倒意,休将管见事高谈。译解:日居离位,外阳内阴其实是月,为女婴,成姹女。外阳为日光所照故称为日,月生魂西行为金,入北为精金,其实魄从离中生,成在西就在北,所以古人称坎中有魄。魂之再生为魄,在离中生,散在肺。坎是内阳外阴,其实是日,外阴为日,是光从内发出。外阴故称作月宫或蟾宫,就外阴而言,其实内为阳所以称作男婴或金童。魂从坎中生,东行为魂成在离宫,所以古人讲离中有魂,就是这个道理。如果不懂得这里的颠倒意图,就不要以一孔之见来谈论炼丹大道。原文:一六取将坎位中心实,点化离宫腹内阴。从此变成乾健体,潜藏飞跃总由心。译解:人修炼的要点就是将坎中的真阳即男婴之实,搬运到离宫中的阴位,把离宫中的阴放到坎中阳位,这时离变作乾。乾是刚阳之物,其行在于身,身体强健,所以《易经》讲:乾行健。同时,坎中入阴变作坤,坤是极阴之物,其阴柔之物易包容,所以坤行柔。坤为阴之极,阴极生阳为震,一阳初生,再生阳为坎,再生为兑,再生为艮,再生为离,再生为巽,再生为乾,这时后天八卦已返为先天八卦。由于乾为纯阳不断生长,乾上加乾、阳密,所以《易经》曰:君子终日乾乾,君为君火是离位。终日是坎生之阳到了离为魂是魂成之日,魂是阳神,故称为日。当乾阳之炁充满全身,即是佛镀金于全身。从此无论是潜藏于无形,还是上天入地,都将由心而造,即万事如意之时。原文:一七震龙汞出自离乡,兑虎铅生在坎方。二物总成儿产母,五行全要入中央。译解:震为一阳所生,所以其声如雷,应在东方,其源在坎中所生,成在离。离是乾阳缺金,即是所有的未修炼之人都是离娘的儿女。即金离母位,从西生成所以说是西方金母。东方木公,为阳所生,是坎中失散的男儿,所以是公,与金母相对。坤是其母,即水生木。兑虎是由魂生成,魄出在西方,即西方金母。西方属情,是人之命,入坎成为精金,所以人类的命运总是坎坎坷坷,总结上两句而言,就是离方的儿女,不认祖,总是在虚假中被花花世界所迷惑;在坎坎坷坷的六道轮回中迷而不返。若知返还本有的家乡,认祖归宗,迷途知返,即是认父为乾元,认母为坤元,合二而一,认回无极母。当乾与坤合,即是儿女身上产出父母,合为一体,即是戊己,戊己即是中央土,乾坤相合为零,即是无极母。原文:一八月才天霁半轮明,早有龙吟虎啸声。便好用功修二八,一时辰内管丹成。译解:初三一阳生,初八半月明,此时正是阳光二现,正是武火急烹猛炼之时。这时正好是取坎填离、取离补坎,炼成半斤乾阳,八两坤阴,每天急炼两个小时,日积月累管保大家都修成大丹。原文:一九华岳山头雄虎啸,扶桑海底牝龙吟。黄婆自解相媒合,遣作夫妻共一心。译解:华岳山头是指西方金,号白虎。扶桑指日本是一阳,是东方魂,指青龙。当人急烹猛炼的时候,正是龙入海底,虎上高山,龙居虎位,虎入龙宫,坎离换位的过程。修炼到境界时,两耳左有龙吟,右有虎啸。龙虎上下翻飞,运行在八卦十方的黄道之上,是黄道当了媒婆,使它们相合在一起的。这样才将乾父坤母二夫妻合为一心成戊己,炼到一块成金丹。原文:二○西山白虎正猖狂,东海青龙不可当。两手捉来令死斗,化成一片紫金霜。译解:西方金只所以被称作白虎,是因为它生成精,人有这精合成就要有淫作、放荡不收、杀人害人、吃人,人多死于这上面,所以被比喻为白虎。白虎多指女人,其实白虎是人的自作,伤在女人身上,这才把女人当作白虎。东方木被当作青龙,木生火,称木公,青龙生出来的是火,人总是对人发火伤人,打架斗杀,都是人发火造成的。因为它伤人害人无数,所以被称作青龙。无论是白虎还是青龙,都是人难以克服的两大障碍。如果不降龙伏虎,就不能骑龙跨虎,所以这一东一西的两个恶物一定要提回来上下左右翻飞苦斗,即青龙白虎战于野,其血玄黄,是让人自己的恶性互斗,从而炼成黑黄色的丹药,即紫金霜。莲花化身出哪吒,必然要降龙伏虎。原文:二一赤龙黑虎各西东,四象交加戊已中。复姤自兹能运用,金丹谁道不成功。译解:赤指汞,龙指青龙,黑指铅,虎指白虎,分别在东南西北。这四象在黄道上运作之后,都凝结在中间的戊己土中。武火运作是黄道做媒,凝结后则用文火。复姤是从阳转向了阴,这时丹自炼自养,自己能在清静沐浴中淬火凝结。金丹就是这样炼成的,谁说不能成功。原文:二二先且观天明五贼,次须察地以安民。民安国富方求战,战罢方能见圣人。译解:先必须观照,行戒将五贼防止,五贼是眼耳鼻舌身,要防贼必须收心,即将五漏之官回照于心,即让精神魂魄意都归之于中土,即归为性五行己土。在天为性,在地为命,天五行归性,性五行归己土。命五行在坎,即命五行归戊土,必须猛炼八卦炉,将命五行按后天八卦返向先天八卦。乾阳正气充满时为安民富国,当乾足半斤,坤满八两,戊土己土都形成之后,乾与坤再战,到时八卦四对夫妻,青龙白虎大战,都归为戊己即正负为零时,金丹炼成。这时称是战罢,经过清静沐浴,丹光闪现圣婴成就,就见到了圣人。原文:二三用将须分左右军,饶他为主我为宾。观君临阵休轻敌,恐丧吾家无价珍。译解:用将作战要分左右军,左将军守阵,右将军先锋迎敌。心要虚要静,为左将军;腹要实要武火运动,为右将军;右将军作战时,左将军要稳住阵脚。观君是看主人的动静,主人不能动,这是五神归心,即君是心火。火要静水要动,心有为便会伤丹,中心不动外边动,就伤不了丹。原文:二四火生于木本藏锋,不会钻研莫强攻。祸发必因斯害已,要须制伏觅金公。译解:火本来是生于木的,如果不懂得钻木取火的功夫,就不要强行修炼。其实修炼中的钻木取火就是五神回光返照于心,不懂得这个道理就会破坏己土。要想制服君火,就必须要水中金阳来治服,即取坎填离。原文:二五金公本是东家子,送在西邻寄体生。认得唤来归舍养,配将姹女结亲情。译解:西方金本来是乾中之物,送到西川是说乾失中阳后变为离。送到西方为兑金,它本来就是乾中之子,现在寄生在西川。人就是一点灵阳,由七魄三魂组成,魂是北方坤中所失,本是西方之子。现在既然知道了游子,就要唤他回来,金公归离变为乾,与离中姹女结成亲。木子本身坤母生,唤木子归来到坎中,与男婴结为亲,于是后天返先天,离变乾,坎变坤,戊己相合为无极金丹。原文:二六姹女游行各有方,前行须短后须长。归来却入黄婆舍,嫁个金公作老郎。译解:离中姹女运行时由前而下,坎中男婴由后而上。运行不离黄道,互相熏蒸,归入黄庭之中结成金丹。这就是姹女嫁给了金公。原文:二七纵识朱砂及黑铅,不知火候也如闲。大都全籍修持力,毫发差迟不作丹。译解:尽管你懂得什么是朱砂,什么是黑铅,但是如果不知安炉立鼎,不懂得武火文火,更不懂四候八卦,还不如不修炼的人,至少不会白费功夫。这全在于修持者的德行及慧力。火与候各有各的规程,不懂得火候只是纸上谈兵。原文:二八契论经歌讲至真,不将火候著于文。要知口诀通玄处,须共神仙仔细论。译解:《周易参同契》和《道德经》对于炼丹术讲得非常明白,没有将火与候著在经文上,那只是人们看不懂经文的缘故。要想懂得火与候的口诀,必须与修成仙佛的至人谈论,方知火候、方法都已写进去了,只是凡人不用而不知。原文:二九八月十五玩蟾辉,正是金精壮盛时。若到一阳来起复,便堪进火莫延迟。译解:人的丹到了圆足的时候就象十五的月亮,正是阳气即金精三阳显现之时,这时的精金已老不可再猛采。而初三月亮弯弯之时正是阳光一现,即一阳来复,这时药苗太嫩。待到初八月亮半月,阳光二现,正是最急炼之时。武火从初三开始,到初八加到最急。过了十五,阴气渐重,武火应减小,文火应增多,以清静沐浴为主。到了二十三,武火一点不能有,全进入文火沐浴淬火,以使金丹退火成刚。月亮的变化为候,方法为火。原文:三○一阳才动作丹时,铅鼎温温照幌帏。受炁之初容易识,抽添运火却防危。译解:当初三一阳初生之时,还应以温火慢慢进入,渐渐随着阳气的生发,武火抽添逐步加强。到了阳光二现,应急抽猛进。但在一阳初生时,不要武火太盛,以防坏丹。原文:三一玄珠有象逐阳生,阳极阴消渐剥形。十月霜飞丹始熟,此时神鬼亦须惊。译解:当玄深海底金丹随着阳生的发展而修炼成熟,阳气渐渐在乾位不断加强,向全身散发,丹圆退火之时,热气涌向全身四散喷发。此时全身汗毛孔全部打开,人体无缘无故大汗淋淋。这是阴体渐渐剥尽的表现,阴形渐渐化尽归入纯阳,经过十月怀胎丹成果熟,修成金仙大佛。此时神鬼都惊怕而敬畏。原文:三二前弦之后后弦前,药味平平气象全。采得归来炉内煅,煅成温养自烹煎。译解:前弦是指初八,后弦是指二十三,在前弦与后弦之间正是采药的最好时机。在这个阶段,药味平和,应以武火烹炼。这时武火抽添把药采来归入八卦炉中锻炼,炼成之后,在二十三之后初八之前以文火温养烹煎。原文:三三长男乍饮西方酒,少女初开北地花。若使青娥相见后,一时关锁在黄家。译解:当东方木震之长男运转到西方,西方金运转到东方;离位少女前下到坎,坎中之阳上升到离。其它四方两对夫妻都合为一体,全部归入黄庭之中结丹。原文:三四兔鸡之月及其时,刑德临门药象之。到此金丹宜沐浴,若还加火必倾危。译解:在八月到二月之间,及晚上酉时到卯时的这段时间内,是阴气生长旺盛的时期,在这几个月内,及一天的这段时间内,是克丹之时,阳气不生阴气生,丹到了这个时段,就应进入清静沐浴文火温养的过程。如果在这个阶段上猛炼,就会伤丹,一定要注意。原文:三五日月三旬一遇逢,以时易日法神功。守城野战知凶吉,增得灵砂满鼎红。译解:按日子计算,每月三十天有一次丹成的过程,从初八开始猛炼到二十三,二十三到初三之间应以文火沐浴。每天从六点到十三点应以武火,从十八点到早晨六点应以文火。这是效法天神日月运作规律进行的。武火修炼是以一时辰夺一日、一月及一年的造化,修炼一日变为一年的能量。守城是文火,野战是武火,懂得以上之火候就知吉凶了。以此火候修炼就能炼得丹满如圆月。由于一时辰可换成一年的能量,必然电充足,光亮满堂红。原文:三六否泰才交万物盈,屯蒙二卦秉生成。此中得意休求象,若究群爻谩役情。译解:四季之中的春暖花开,三阳开泰之后,正是武火修炼的最好时机。屯蒙秋天之后就是金丹炼成之时,应以文火沐浴。在此中不要再分其它卦象。如果追究下去只是白费精神。原文:三七卦中设法本仪形,得象忘言意自明。举世迷人惟泥象,却行卦气望飞升。译解:八卦中所设的法只是标明八方的形式,懂得了八卦的形式就懂得了它的运动规律,就不要在言辞上枉下功夫。全世界的迷信之人只是深泥于卦象,执着于卦气而行,企图修炼成佛,这是不可能的。原文:三八天地盈虚自有时,审能消息始知机。由来庚甲申明令,杀尽三尸道可期。译解:天地之间的生长和衰落都有规定的时间,每天每月每年都有这个过程。按照这些时间的升降规律,对应人体规律进行修炼,就是知天地运化之机。金丹的生长也与之相应,从下向上升腾的过程中要冲过三田三关,前面有下丹田向中、上丹田上升,身后的尾闾关,夹脊关,玉枕关都得冲开。当阳气入关之后,这三关里各有三种虫毒,即人轮回转世的种子,在阳气进入后被消灭,也称作灭三尸阴气,这时节成道之期就到来了。消灭三尸无轮回,便与仙佛相依倚。原文:三九要得谷神常不死,须凭玄牝立根基。真精既返黄金屋,一颗明珠永不离。译解:谷神是真空,如果得到谷神就长生不灭,这必须在玄深的坎位,即牝位炼成金丹。当真精回返到丹宫炼成丹后,这一颗不生不灭的明珠不离体,人就修炼成仙。原文:四○玄牝之门世罕知,休将口鼻妄施为。饶君吐纳经千载,怎得金乌搦兔儿。译解:玄牝之门即是天地之根,也是生身之处,这是世人罕知之处,不要将口鼻的呼吸当作玄牝之门胡乱修炼。如果以吐纳为修炼法门,就是炼上千年也无济于事。怎能比得上金玉相逢,结成无极大金丹呢?原文:四一异名同出少人知,两者玄玄是要机。保命全形明损益,紫金丹药最灵奇。译解:金与玉,乌与兔,虽然名字不同,其实是出于一物,就象金炼成水是液,固与液只是形式上的不同,没有本质上的区别,此二者都是玄妙之物。然而玄中更有玄,一方面有一方处在玄位,另一方面本身又是玄妙之物,所以名字都是假说。玄中又有玄即是无所不有之意,突破此玄进入彼玄,乃玄妙之门也,这才是最为要害的天机。要想保命并能全形不生不灭,只有炼成紫金丹才能达此目的。原文:四二始于有作人难见,及至无为众始知。但识无为为要妙,谁知有作是根基。译解:在开始修炼的过程中,人们认识不到它的作用,只有当你修炼成功,进入无为状态时,才能认识到它的作用。人们都以为无为是多么的奇妙,纷纷效仿,岂不知是东施效颦,越扮越丑。谁能知道原来的有为过程才是真正的根基。原文:四三黑中有白为丹母,雄里藏雌是圣胎。太乙在炉宜慎守,三田聚宝应三台。译解:黑中有白,北方黑为玄,是坎位,阴中含阳,或铅外黑,内银白色,在这个部位是丹之母,这里有真水。雄里藏雌,是指离位外阳内阴,是结圣胎的种子,这里有真火,是元神。真水之中有精金,金化成炁,元神入元炁成胎,元炁入元神结丹。当元神进入下丹田,八卦炉中太乙在炉中炼成丹。应慎重守候,逐步从下丹田,向中丹田,上丹田移动并聚积,以应天地人三台。原文:四四恍惚之中寻有象,杳冥之内觅真精。有无从此交相入,未见如何想得成。译解:当大丹炼成之后,修炼者自动进入恍恍惚惚的状态之中,在杳杳冥冥的境界中似有真精闪现出来,这是道的万千变化之真态,非人力所能为。从有入无,再从无入有,真精出现又无,交相变化不可思议。不象世界上那些假修炼者,以观想而知,那是不可能修成的。原文:四五四象会时玄体就,五行全处紫金明。脱胎入口通神圣,无限神龙尽失惊。译解:五神相会玄体,元神成真性,汇入下丹田,五行合一炼就紫金大丹。能脱胎出体进入玄妙之门,从丹成到仙班,此时修炼者的神通,与一切神仙、佛主、圣人相通,对远古的仙、佛、圣经典无所不通,通天彻地。小至微尘、大到天宇,无所不知、无所不晓,大彻大悟、大智大慧,方显出金丹玄中之玄妙之真机。由此开始天上地下,一切神祗真龙,尽皆失惊,无不敬仰,这是大丈夫功成名就之时。原文:四六瑶池饮罢月澄辉,跨个金龙访紫徽。从此众仙相识后,海田陵谷任迁移。译解:修成仙人后,飞升天上拜见瑶池王母,饮罢琼浆玉液,再去拜见紫徽大帝。天上神仙从此都相识后,天上地下都是家,任自逍遥。原文:四七要知金液还丹法,须向家园下种栽。不假吹嘘并着力,自然丹熟脱灵胎。译解:修金液还丹之法就很简单了。只要两眼回光返照于下丹田,清静沐浴,似守非守,不用人为的功夫,自然丹就成熟了,脱出灵胎化身无数亿。原文:四八休施巧伪为功力,认取他家不死方。壶内旋添延命酒,鼎中收取返魂浆。译解:修到这个份上,已是圣丹自修自炼,那个真空实体本来就是不生不灭的。此时人的口内常常有甜浆产生,一定要轻轻咽下,这是延命酒,也叫甘露,它是金丹的液化。这时人体从头似乎流淌清琼之液,这也是金丹所化之甘露,沿身下润,有时滴落,这是自镀金身。常守中丹田,甘露自入,这是返魂浆。原文:四九雪山一味好醍醐,倾入东阳造化炉。若过昆仑西北去,张骞始得见麻姑。译解:由上而下的甘露也叫醍醐,酥香美味无限,再进入下丹田八卦炉,化成金丹,即是西方极乐世界,就象张骞去见神仙麻姑。原文:五○不识阴阳及主宾,知他哪个是疏亲?房中空闭尾闾穴,误杀阎浮多少人。译解:世上那些不识阴阳规律的人,是分不清主次的,也不知哪个是真哪个是假,更不知哪个是疏哪个是亲。那些修炼房中术的,在性交而不交,空闭精的修炼方法,不知误杀了世界上多少迷人。原文:五一万物芸芸各返根,返根复命即长存。知常返本人难会,妄作招凶往往闻。译解:万物及草木都在返根,长成之后结米子,即结丹,以求得长存,这种返根复命就能长存。作为人是万物之灵,应知真常不灭的后天返先天。但是人们很难学会,只是流浪生死,或盲修瞎炼,只能招来凶险。从古至今比比皆是。原文:五二欧冶亲传铸剑方,莫邪金水配柔刚。炼成便会知人意,万里诛妖一电光。译解:欧冶是在十方八极运动中二物定在一方,是两根慧剑插真土,双眼回照下丹田,铸阴阳双剑,现名叫打坐。莫邪是指正人不要在此行邪道,女指姹女,也指元神,元神为种子,元炁为胞,种子种入田里胞才能生长,是指降龙伏虎之事。当性五神合一之己即莫邪,与命五行合一之炁即欧冶,夫妻相合,就会成阴阳真剑。炼成以后,既有人的五神合一,又有人的命五行合一,与修者完全相同,所以知人意,只是光电之体,光华无限,因此说万里诛妖一电光。原文:五三敲竹唤龟吞玉芝,鼓琴招凤饮刀圭。近来透体金光现,不与凡人话此规。译解:人在极静的状态下,上面甘露由上而下落入丹田,是龟吞玉芝,即莫邪入炉。全身真气涌动,静听天音传来,甘化成液从上下落入腹。镀满全身,通体金光四射,这只有自己知道,不能与未修炼成真的凡人讲此话。原文:五四药逢炁类方成象,道在虚无合自然。一粒灵丹吞入腹,始知我命不由天。译解:当大药炼成的初期,人们会见到从未见过的各种现象,这是必然经历的过程。但当成道之时却是处在一种真空寂灭、无声无息、身心俱空又空无一物的境界之中,到了这个程度就与自然合为一体了。只要这一灵丹吞入腹内,就会知道,从现在起我命由我来掌握而不由天,因为此时已跳出三界外,不在五行中。原文:五五赫赤金丹一日成,古仙垂语实堪听。若言九载三年者,总是推延款日程。译解:火红的金丹一天就可以炼成,实际上如果做得好,结丹只在刹那之间。这是古仙所言,真实不虚,所讲的三年九载只是完善、成熟的过程。由于人的根性不同,精进力不同,所以成熟的时间就不同。否则人们不承认自己的根性恶劣,只认为道法不真。人就是这个样子,自己错了不承认,总是把错误推到别人身上。修道不成认为道假,也是这个道理。原文:五六大药修之有易难,也知由我亦由天。若非积行修阴德,动有群魔作障缘。译解:修大药炼金丹,对于不同的人而言,有的容易有的难,这里一部分在于自己,一部分在天意。就自己而言,有业障的深浅,精进的力度及道德的高低;就天意而言,有没有让你遇着真道,遇到真道传不传给你,你能不能愿意接受,这都是难与易的区别。如果平时不行好积德,在修炼时必然群魔扰动,幻象勾引,被控制而自不知。贪图名誉地位,佳境美景及诸神通,必然被引入魔道。如果德行高妙,必然身心清静,早日结成佛果。原文:五七三才相盗食其时,此是神仙道德机。万化既安诸虑息,百骸俱理证无为。译解:三才指天地人,修炼之功是盗天地人三界造化之机方可补足二八之数,成就金丹大药。天赋予人身的周天是一天之内50个周期,一天之内任督一周,循行十二正经;一年之内循行也是一周期;64年循行一个大周期。然而人在一分钟之内可自行180个周期,二小时内循行21600个周期,而天赋予人一年才是18000个周期,就是说在两个小时之内,人可以夺回天地一年的造化之数,即盗天地之机,以补人之半斤八两合一斤之数。这是神仙才能知道的道德之机,今天全部泄露。当人体补充一斤,约六十四珠,返回先天无极,即达到万化既安,所有思虑妄念俱空,身体百脉储金丹,无极正气充满,百骸全部理顺,枷锁全部取消之时,人的身心俱空,进入自然无为的境界。原文:五八阴符宝字逾三百,道德灵文满五千。今古上仙无限数,尽于此处达真诠。译解:《阴符经》的炼丹法三百多字,老子的《道德经》也只是五千多字。从古至今修成的上仙有无数,都是按这个道理修成的。原文:五九饶君聪慧过颜闵,不遇师传莫强猜。只为丹经无口诀,教君何处结圣胎?译解:世上有很多聪明智慧的人,不管你有多么聪明,有多大的智慧,甚至比过去的颜回还聪明,如果没有师父的传授,你不要去强猜,猜是猜不到的。因为在丹经里没有直接给你写出口诀,你怎么能结成圣胎呢?原文:六○了了心猿方寸机,三千功行与天齐。自然有鼎烹龙虎,争奈担家恋子妻。译解:只要把心里的一切想全部放下,心无一物,清静如镜,再将腹内运转之功行满三千,不停地运作,自然而然就有鼎炉去烹煎龙虎。可惜人就是忘不了尘世间的色香声味触法,认贼为子,结果误了大事。原文:六一未炼还丹须速练,炼了还须知止足。若也持盈未已心,不免一朝遭殆辱。译解:在没有炼还丹之前,必须加速炼丹。当炼了还丹以后,应止住不要再炼,应观心止、应知炼足。如果炼上没完没了,总以为不成功,无休止地进行,不仅要坏丹,还要反遭羞辱。有的追求进入旁门左道,后悔莫及。原文:六二须将死门为生户,莫执生门号死门。若会杀机明反覆,始知害里却生恩。译解:春生秋死,冬生夏亡,互相为害,木被金克相害,却要木到金乡,金到木方,虽然相害却能互生。木到金是死门却是生户,即木时长成在秋金。夏为火却到冬,火入水必为害,但水火既济。这是反常人思维的大道之路,切莫执着于生却不顾及死门。死即是生,生即是死,不生不灭。如果懂得杀机,明白反覆之理,才知害里生恩,木非金修不足以成材,火无水必不止而灭。原文:六三祸福由来互倚伏,还如影响相随逐。若能转此生杀机,反掌之间灾变福。译解:福与祸同生同灭,有了福就伏下了祸,有了祸福就在其中。这都是如影随形,不多不少,若能以福当祸,以祸当福,反掌之间灾变福。原文:六四修行混俗且和光,圆即圆兮方即方。晦显逆从人莫测,教人怎得见行藏。译解:修炼成大丹之后,要和光同尘与平常人一样生活在世上,随圆就方,顺世间事自然而行,含光韬晦,隐显不露,人莫能测度,人们永远不知你是谁。悟真篇卷之下译解原文:五言四韵一首,以象太乙之奇。女子著青衣,郎君披素练。见之不可用,用之不可见。恍惚里相逢,杳冥中有变。一霎火焰飞,真人自出现。译解:阴里包着阳,阳里包着阴,阴阳互显可见而未成,青女配素男,合成大金丹,却无从看见,只能在恍恍惚惚里相逢,却又在杳杳冥冥中变化,这就是大道,经过炼后火焰飞出之时即是金丹脱窍,自然真人显形。原文:西江月,西者,金之方;江者,水之体;月者,药之用。一十二首,以周岁律。译解:西江月是词牌名,这里的金是指真金;这里的江是指水,是金所生之水;这里的月是指大药的火候变化;这里的一十二首词,是按一年十二月的规律安排的。原文:一内药还同外药,内通外亦须通。丹头和合类相同,温养两般作用。内有天然真火,炉中赫赫常红。外炉增减要勤功,妙绝无过真种。译解:人体内部的药无非是阴阳二气,分而言之也只是性命两个五行。在内通的情况下要与天地之间的造化规律相应,这就是外应通达。丹头和合其实都是同类,是无极生太极,太极生两仪四相,又生八卦。八卦含五行都是互生出来的,归结回来本是一物所化,如水成冰,冰释成水是一个道理。温是指火候,养是指培养丹成。人体之内本有天然真火,炉中炼成真火常红。但是外药的增减要随时变化,即随着年月日的变化调节文火与武火,火与候相应变化。阳生之候用武火,阳退之候用文火。最绝妙的是内部神与炁的真种存在。原文:二此道至神至圣,忧君分薄难消。调和铅汞不终朝,早睹玄珠形兆。志士若能修炼,何妨在市居朝。功夫容易药非遥,说破人须失笑。译解:这个道是最神奇最神圣的,所担忧的是你的业障深重难消,修炼金丹调和铅汞用不了一年,在一年之内你就能结丹并有成丹的朕兆。有志之士,如能修炼,无论是身居闹市当平民,还是做大官,都不会影响。功夫是非常容易的,说破之后人们一定回嘲笑,认为这是不可能的,绝大部分人认为是胡闹。原文:三白虎首经至宝,华池神水真金。故知上善利源深,不比寻常药品。若要修成九转,先须炼已持心。依时采取定浮沉,进火须防危甚。译解:白虎是真金,是经文中讲的至宝,坎中的神水是真金所生,它是元炁、祖炁;离中是上善之心,是元神,这不是寻常的药品。如果要修到离九转变为乾,首先必须在清静中五神归元,以炼己持心,修得五神归一,一心清静。然后按年月日之候进行武火采取,文火沐浴,进火有度,以候的进展决定进火的程度。这需要修炼者仔细掌握。原文:四若要真铅留汞,亲中不离家臣。木金间隔会无因,须用媒人勾引。木性爱金顺义,金情恋木慈仁。相吞相啖却相亲,始觉男儿有孕。译解:使真金与金水相合,这是离入坎,坎入离,君归臣,臣归君,本是一体之物,金与木也是同气而生,这四相都由黄道运作做媒。木性本来生就金情,木由金杀才成材,金是木的种子,金与木互相之间是子认母,母认子,相亲相引。当四相合为一体之后,就是男子也要怀胎。原文:五二八谁家姹女,九三何处郎君。自称木液与金精,遇土方成三性。更假丁公锻炼,夫妻始结欢情。河车不敢暂留停,运入昆仑峰顶。译解:人有六十四珠,后天失散,需要修炼补充,每两四珠,共一十六两,合为一斤之数,上半斤为姹女,下半斤为郎君。姹女是元神,郎君是元炁,即真金。姹女是元神由木而生,所以叫木液,郎君为金精,二者再遇意土引领,意与金木共为三姓。再加上君火锻炼,使金木水火结为夫妻欢情,凝结为丹。在下丹田成丹后,上升入中丹田,戊土、己土抟成泥丸进入泥丸宫,即上丹田,这是运上昆仑顶峰。原文:六七返朱砂返本,九还金液还真。休将寅子数坤申,但看五行成准。本是水银一味,周流历遍诸辰。阴阳数足自通神,出入不离玄牝。译解:七是西方兑,它本是乾中之物,所以七兑金要返回变成朱砂为本。九还是离九还原为乾,是金液的还原成真。不要在那些子寅坤申之类的名头上下工夫,只要懂得五行本一物,归还为一物就可以了。本来只有元神这一点灵气,周流散开以后就分成了五行,遍布全身。当阳八两乾与阴半斤坤完成之后,自然合为一体成为无极。自然神通遍体,出与入没有离开下丹田。原文:七雄里内含雌质,真阴却抱阳精。两般和合药方成,点化魂灵魄圣。信道金丹一粒,蛇吞立变龙形。鸡餐乃宜化鸾鹏,飞入真阳圣境。译解:雄里含着雌质,这是指离中包着阴,真阴却包阳精。这是指坎中阴包阳,坎与离中之精和合成大药,坎阳点化离阴,离阴点化坎阳,二者经黄道做媒合成金丹一粒,蛇吃了成龙,鸡吃了成凤。都能飞入纯阳圣境。原文:八天地才经否泰,朝昏好识屯蒙。辐来凑彀水朝宗,妙在抽添运用。得一万般事毕,休分南北西东。损之又损慎前功,命宝不宜轻弄。译解;修炼的过程中,否泰卦在早6点,这时节应进阳火,用武火修炼,到了晚上18点是清静沐浴退阴符的时期。在坎位的水中上下翻飞,形成旋涡,这就是抽添的方法。能够得到这中间的一粒金丹,管它南北西东,即无南北西东可言,只在中央无极一点。清静之中,退阴符损而又损,是为了不使前功之丹伤害,所以说命宝不能轻易拨弄。原文:九冬至一阳来复,三旬增一阳爻。月中复卦朔晨超,望罢乾终姤兆。日又别为寒暑,阳生复起中宵。午后姤罢一阴朝,炼药须知昏晓。译解:冬至时是阳气开始生长的时节,三个阳爻由八次形成。一个月内生成一次,从三十开始,初三一阳,初八二阳,十五为三阳齐备,十六又转向阴,二十三退向二阳,三十退尽然后复起;一年之中冬至一阳来复,春分二阳正起,夏至三阳圆,夏至后阴起,秋天阴阳平分,冬至结束;一天之内半夜一阳生,清晨二阳现,中午阳充圆,黄昏阴长半,半夜阴圆阳又生。炼药的武火抽添在阳至半上升时开始,阴生到半时结束。日月年节是候的变化,用武火在阳时,用文火在阴时。炼药应知这个规律。原文:一0不辨五行四象,哪分砂汞铅银。修丹火候未曾闻,早便称呼大隐。靡肯自思己错,更将错路教人。误他永劫在迷津,似恁欺心怎忍。译解:世上很多人自作聪明,自己从来不懂得五行四相是怎么回事,也分不清什么是铅什么是汞,修丹的火候从来没有听说过。就过早地称呼大隐之士,隐居起来自作高深,欺骗世人。从来不去思己之过,反而将错路教给别人,把别人误在迷津。象这样的自欺欺人之人,怎忍让他胡为?原文:一一德行修逾八百,阴功积满三千。均齐物我与亲冤,始合神仙本愿。虎兕刀兵不害,无常火宅难牵。宝符降后去朝天,稳驾鸾舆凤辇。译解:当内功积满三千,外功行满八百,自度度人完成之日,物我亲冤一切债业还清,这才能合上成仙成佛的标准。到了这个程度,赤条条一丝不挂,活泼泼无拘无束,上天入地任行走,三头六臂随自由,虎不能伤,鹰不能害,刀兵不能加,无常之身体已不属于我,牵挂不住。待到天诏降下来位列仙班,去朝见天帝,稳坐皇鸾凤辇,天地人间一切灵明无不叩拜,一切仙佛无不敬仰,当此之时,大丈夫之志始得。原文:一二牛女情缘道合,龟蛇类秉天然。蟾乌遇朔合婵娟,二炁相资运转。总是乾坤妙用,谁人达此真诠。阴阳否隔即成愆,怎得天长地远。译解:牛郎配织女是情缘道合,龟与蛇相合是同类。日中魂与月中魄相合本来是一性,其实只是元神之炁与元精之炁互相资助运转,因为他们本来都是同类。无论八卦怎么分布,最后还是合化到乾坤二物,再合为无极。试问天下谁能懂得并彻底明白这个道理?不懂得此理只能是盲修瞎炼,阴阳不能相合,只能阴阳相隔,怎么能修成呢?怎么能达到与天地齐寿呢?原文:又一首,以象闰月。丹是色身至宝,炼成变化无穷。更能性上究真宗,决了无生妙用。不待他生后世,现前获佛神通。自从龙女着斯功,尔后谁能继踵。译解:丹是人身体中至高无上的宝,炼成以后就能变化无穷,更能见性成佛,回归本有家乡。决定解决不生不灭之妙用。没有等人死后转世,现在就已获得神通。自从小龙女炼此功修成佛以后,之后谁能跟着他成佛呢?原文:绝句五首,以象五行。一饶君了悟真如性,未免抛身还入身。何似更兼修大药,顿超无漏作真人。译解:尽管你大彻大悟真如佛性,那只是修性,也难免抛了这个身子进入那个身子,哪里比得上兼修大药,顿超无漏化作真人。原文:二投胎夺舍及移居,旧住名为四果徒。若会降龙并伏虎,真金起屋几时枯。译解:如果只修到投胎转世、夺舍及移居的境界,以及旧住不离,那只是四果小乘之徒。如果能学会降龙伏虎的本领,炼成金丹,镀满全身,金气满堂,就永不枯竭。原文:三鉴形闭息思神法,初学艰难后坦途。倏忽纵能游万国,奈何屋破却移居。译解:对于修炼鉴形的,闭息的,修观想神思的,初学时难,以后就顺利了,尽管能在转眼之间游行万国,但身坏之后还得移居别人身上。原文:四释氏教人修极乐,只缘极乐是金方。大都色相惟兹实,余二非真谩度量。译解:释迦牟尼佛教人们修西方极乐世界,正是因为西方代表金,让人们修到金炁满堂。但大多数人都难以脱离色身的执着,在真色与真空,色身及空身上脱离不开,当遇到不二法门,一门深入时便无从下手,都违佛陀之意而行。原文:五俗语常言合至道,宜向其中细寻讨。能于日用颠倒求,大地尘沙尽成宝。译解:俗语常讲要人与至高无上的道相合,应该在至道之经中仔细寻找,必然能找到。因为万卷经书统讲的是一个道理,一经通百经通,其实仙佛与人的一切执着正好相反,仙佛是逆人的行为而进行的,这就是颠倒,在平常日用之中学会颠倒,就能求证大道,比如说有眼人愿见一切色,佛却回光返照,这就是颠倒;人往外看,佛想内照,只是把日常生活中的事反过来,再后天返先天等等,如果万物都能返,万物尽归无极,万物尽是金丹。《天中人文网》