江南秋影(二一零)焦山碑林瘗鹤铭
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B1802004AAFF8080814A9FC844.jpg
千里南来访瘗鹤,长桥飞跨大江横。河声岳色寻常见,一到金焦眼倍青。
----启功
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C477590598FF8080814A9FC844.jpg
从观澜阁向北走,越小桥,过假山,便到了掩映在银杏树林下的焦山碑林宝墨轩。宝墨轩为北宋初年润州太守钱子高所建,原是自然庵、香林庵、玉峰庵、海云庵的旧址。碑林内珍藏历代碑刻四百多方,数量之多,仅次于西安碑林,是江南第一大碑林,为全国重点文物保护单位之一。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C55B8405A6FF8080814A9FC844.jpg
金山以楼阁取胜,焦山因碑林见长。焦山碑林石刻纷呈,给这座名山佛国增添了不少雅趣,历来有“书法山”之誉。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B156BA04A9FF8080814A9FC844.jpg
这些碑刻镶嵌在回廊亭阁之中,有书法、艺术、史料、历代墓志、石雕艺术等,内容极其丰富。在书法艺术上,楷、草、隶、篆各有千秋,可谓集历代书法流派之大成。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B07A00049FFF8080814A9FC844.jpg
院中有一座御碑亭,上盖琉璃瓦,亭中竖立一块石碑,碑有九龙戏珠嵌边,饰以云纹。碑文是乾隆皇帝第一次南巡时作的《游焦山歌》:
舆情望幸酬深耽,用是五举巡江南。金焦两点矗波翠,何异前三与后三。
路便聊以驻信宿,要因省方观田蚕。悬华结彩称祝颂,何德被民增祚惭。
昨日浮玉憩山馆,今朝顺流漾江潭。西以屋胜东树胜,敷叶吐蕊春未酣。
未酣之意胜酣矣,即斯三胜谁能谈。侵寻谯亦有建置,庄严定慧辉珠龛。
那更峰顶事点缀,譬之食蔗穷其甘。东坡艰韵忽五叠,虽曰逸兴宁非贪。
黄头桂楫候已久,清赏既适归亦堪。佳处无须重系恋,倩闲云为封岩庵。
庚子仲春自金山放舟至焦山五叠苏轼韵 御笔
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-01/014AA5D46C7D2DDBFF8080814A9FC844.jpg
背面是乾隆第三次来焦山时作的《游焦山作歌叠旧作韵》:
既是名山那无屋,譬人盎背必有腹。头陀应弟焦先兄,如气相求相应声。
东西双峰秀拔水,在此曰此彼曰彼。其实一脉地根连,何有于行暨夫止。
知之而复云来游,斯则邻非弗邻是。春和日丽正良辰,山僧速客意甚勤。
轻舆减从试揽胜,不教缇骑呼纷纭。罗汉岩傍得入路,瘗鹤崖畔寻遗文。
栈道步步入丛云,青玉岛俯江波蕴。由东而南渐夷旷,僧庵民舍相区分。
周览原未消半日,迴舟两岸景吐吞。江天一色远莫辨,断续钟声时尚闻。
庚子仲春中浣 游焦山作歌三叠旧韵 御笔
乾隆曾六下江南,写了不少碑文,但此碑面积之大、雕刻之精、形态之美是唯一的。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C4A418059AFF8080814A9FC844.jpg
宝墨轩中保存着江苏省境内最大最完整的唐碑,即唐朝仪风二年(677年)所立的《大唐润州仁静观魏法师碑》。胡楚宾撰文,张德言书,徐秀镌刻。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-04/014AB225408A040CFF8080814AB1175D.jpg
魏法师碑碑高213厘米,宽87厘米,被誉为“初唐妙品”,碑文完整,字体工整遒劲,为国内罕见的唐碑。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C4CF44059CFF8080814A9FC844.jpg
历史书法家的碑刻甚多,其中最著名的有东晋王羲之书《破邪论序》
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8D74446BAFF8080814A9FC844.jpg
唐颜真卿《题多宝塔五言诗》三十首,共四十四块。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB215E2117D2FF8080814AA6D251.jpg
宋代名书画家米芾的“城市山林”横额。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB218AD917D6FF8080814AA6D251.jpg
黄庭坚的《蓄狸说》。碑高31厘米,宽81厘米,焦山碑林中现仅存二块。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB29D17A4916FF8080814A9FC844.jpg
清成亲王书《归去来辞》七块等,均为名家手笔,丰富多彩,各有特色。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-04/014AB2252CBF040AFF8080814AB1175D.jpg
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-04/014AB2251F1E0409FF8080814AB1175D.jpg
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B0EF3804A4FF8080814A9FC844.jpg
碑林中称为“碑中之王”的《瘗鹤铭》,是我国保存价值极高的“二铭”之一,即南有镇江《瘗鹤铭》,北有洛阳《石门铭》。瘞是埋藏之意,《瘞鹤铭》即葬鹤的铭文。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC694D645AEFF8080814A9FC844.jpg
相传《瘗鹤铭》为东晋大书法家王羲之所书,他平生极爱养鹤。在他家门前有一“鹅池”,他常以池水洗笔,以鹅的优美舞姿丰富他的书法,故而他的字有“飘若浮云,矫若惊龙”之称。一日他到焦山游览,带来的一对仙鹤不幸夭折。王羲之十分悲伤,用黄绫裹敛了仙鹤埋在焦山西麓,含泪挥笔写下了著名的《瘗鹤铭》以示悼念。其字体游洒苍劲,别具一格,为稀世珍品。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6A02745AFFF8080814A9FC844.jpg
瘗鹤铭原刻在焦山西麓断崖石上,中唐以后始有著录,后遭雷击崩落长江中,北宋熙宁年间修建运河,从江中捞出一块断石,经辨认,此断石正是史书上记载坠落江中的《瘗鹤铭》的一部分。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6BA4C45B2FF8080814A9FC844.jpg
一百年后南宋淳熙间运河重修,疏掏工人又打捞出四块。送至当地县府,经考证,这三块断石也是《瘗鹤铭》的一部分。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6A96A45B0FF8080814A9FC844.jpg
这样,与先前打捞上来的那块断石拼凑在一起,正是失传很久的《瘗鹤铭》。到了明洪武年间,这五块断石复又坠江。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6B17345B1FF8080814A9FC844.jpg
清康熙五十一年(1712),闲居镇江的苏州知府陈鹏年不惜花巨资募船民打捞,终于在距焦山下游三里处,又将这五块残石捞了出来,仅存八十六字,其中不全的有九个,但仍可见字体潇洒苍劲,别具一格,书法价值极高,确为稀世珍品。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6C3CC45B3FF8080814A9FC844.jpg
乾隆二十二年嵌于焦山定慧寺壁间。1961年将其移入碑林后院,粘合嵌于壁间,外建歇山顶半亭保护。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6DE2245B7FF8080814A9FC844.jpg
亭左廊壁上嵌康熙五十二年(1713)陈鹏年书“重立瘗鹤铭碑记”
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6D54645B6FF8080814A9FC844.jpg
亭右廊壁嵌康熙四年(1665)《重摩顾修远(宸)家藏瘗鹤铭跋》,记述了顾修远家藏摹拓本的流传情况。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6E77245B8FF8080814A9FC844.jpg
在东西边的长廊上还镶嵌康熙五十三年《林企忠重摩瘗鹤铭宋拓本石刻》4石,清高宗据传世本临摹石刻1石。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC68B3C45ADFF8080814A9FC844.jpg
刻石点画灵动,字形开张。北宋书法大家黄山谷于此刻石得力独多,变态后形成山谷书“中宫内敛,横竖画向四周开张”的“辐射式”的独特风貌。山谷并有“大字无过瘗鹤铭”之句,推此为“大字之祖”。曹士冕则认为“焦山《瘗鹤铭》笔法之妙,为书法冠冕”。落笔超逸,神采脱俗。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6CC5445B4FF8080814A9FC844.jpg
苏东坡评价说“大字难于结密而无间、小字难于宽绰而有余。”明代王世祯说:“此铭古拙奇峭,雄伟飞逸,固书家之雄。”字体结构,有草书圆劲之势,有汉隶瘦制之笔,又有篆书的筋脉。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB216BCC17D4FF8080814AA6D251.jpg
五方《瘗鹤铭》残石,共93字。经历代专家考证,《瘗鹤铭》原文应在160字左右,尚有很多缺失。自此,《瘗鹤铭》残石的打捞成为萦绕在学术界的一种“情结”。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6F62E45BAFF8080814A9FC844.jpg
1997年,镇江博物馆和焦山碑刻博物馆联合对“瘗鹤铭”残石进行了为期三个月的考古、打捞,发现了“欠”和“无”二字,但仍残缺很多。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB21650917D3FF8080814AA6D251.jpg
在打捞出水的1000多块山体落石中,经过清洗、拓片、辨识、鉴定,再与前人考定著录的《瘗鹤铭》铭文对照,能够初步认定石块上“鹤”“化”“之遽”等4个字内容相吻合,字形大小、文字式样、笔画形态都已经具备了东晋六朝由隶至楷的书写特性,也与《瘗鹤铭》书风相一致。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6FD4645BBFF8080814A9FC844.jpg
《瘗鹤铭》碑之所以为古时书法家所推崇,是因为它是隶书发展成楷书的演变过程中著名石刻之一,也是我们今天研究书法发展史的重要实物资料。现在橱窗内陈列的书法,据说是茅山道士陶弘景所书。
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB21722E17D5FF8080814AA6D251.jpg
自宋代《瘗鹤铭》残石被发现以来,历代书法家均给予其高度评价,究竟是何人所书?历来就有争议。宋人黄长睿考证它为梁代陶弘景所书。陶宏景隶书、行书均佳,当时他已解官归隐道教圣地镇江茅山华阳洞,故认为属于他的墨迹。另一说是东晋大书法家王羲之所书。还有以为唐代王瓒、顾况所作,但均无确据。且至今未有定论,成为千古之谜。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6EF6F45B9FF8080814A9FC844.jpg
碑刻全文:
鹤寿不知其纪也,壬辰岁得于华亭,甲午岁化于朱方。天其未遂,吾翔寥廓耶?奚夺余仙鹤之遽也。乃裹以玄黄之巾,藏乎兹山之下,仙家无隐晦之志,我等故立石旌事篆铭不朽词曰:相此胎禽,浮丘之真,山阴降迹,华表留声。西竹法理,幸丹岁辰。真唯仿佛,事亦微冥。鸣语化解,仙鹤去莘,左取曹国,右割荆门,后荡洪流,前固重局,余欲无言,尔也何明?宜直示之,惟将进宁,爰集真侣,瘗尔作铭。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C4E75F059DFF8080814A9FC844.jpg
此外如镇江甘露寺铁塔塔基出土的唐李德裕瘗舍利石函记,宋宝佑五年 (1257)《□大港税总领文卿赵使君寿祠记》、元代《焦山禅寺重建圆悟接待庵记》、明嘉靖四十年(1561)《镇江府儒学对山碑》、清光绪二年(1876)《京口创设义渡碑记》、光绪六年(1880)《渝禁开矿碑》等都是研究地方史的难得材料。
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C4B9CA059BFF8080814A9FC844.jpg
再如宋绍兴十二年 (1142)重校立石的《禹迹图》,与西安碑林阜昌七年(1136)刻石的《禹迹图》内容基本相同。而焦山的《禹迹图》上刻有“元符三年(1100)正月依长安本刊”11字,说明现存的两方《禹迹图》同出于一个北宋时期的长安图本,这对探讨创制《禹迹图》的时间和作者等问题,是十分重要的。
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C48B840599FF8080814A9FC844.jpg
焦山碑林所收集的历代碑刻,无论从史料和书法艺术方面都有很高的价值,并蜚声海外,焦山也被誉为“书法之山”。
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6582F45A6FF8080814A9FC844.jpg
东向江连大海溶,丸泥那得此门封。扶桑晓旭红云涌,泰岱何殊日观峰。
海门庵一绝句 庚子仲春既望 御笔
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6611845A7FF8080814A9FC844.jpg
海门东望接扶桑,不拟求仙路渺茫。此地古今无别虑,一心遥缱浙江塘。
甲辰暮春 御题
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6684945A8FF8080814A9FC844.jpg
椒山 忠贤遗墨
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC67D6945ABFF8080814A9FC844.jpg
暴强文复无 论功劳恩肥 坏城郭决 地执既定
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC6850745ACFF8080814A9FC844.jpg
黔首无由 天下咸抚 男乐其寿 女修其业 事各有序 惠被诸产 久并来田 莫不安所 群臣诵略 请刻此石 垂著议巨
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC66EB945A9FF8080814A9FC844.jpg
秦刻石文 见史记者凡七所 而峄山之辞不载 为其原刻之仅存 惟琅邪台一石 然亦惟有二世文数十字 若泰山廿九字 近又为野火所燎 不可得矣 宋初徐鼎臣尝得峄山刻石 重抚以补史公之阙 郑文宝刻之 今西安府学所立者是也 元至二 闻申屠致远复得会稽刻石重抚 今绍兴府学所立者是也 其馀则无闻焉 嘉庆甲戌冬 绍兰陛见南还 金匮钱君 咏风雅士也 不期而会于秦
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAC675E145AAFF8080814A9FC844.jpg
具刻诏书 今刻石因明白矣 臣昧死请 制曰可端拱元年春三月 银青光禄大夫守右散骑常侍 上柱国东海县开国子 食邑五百户臣徐铉奉 敕临
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8D02646B9FF8080814A9FC844.jpg
千瓣之中 摘其一瓣 不住中流 不住彼岸
随众生心 应缘成办 我曰非然 袈裟角绽
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8E0AE46BCFF8080814A9FC844.jpg
元章渲染态妩艳 无咎勾圈格略孤
斟酌浓纤聊寄兴 不知神韵得传无
尝谓设色 梅不难于似而难于传其神 焦山别室 庭梅正放 对之有会 辄为写生 乙酉仲春月 御笔
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8E7EC46BDFF8080814A9FC844.jpg
不求形似
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8EF4946C0FF8080814A9FC844.jpg
印心石屋 道光乙未嘉平月 御书赐之 臣陶澍谨领恭勒
http://img0.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAAE8F95746C1FF8080814A9FC844.jpg
颜真卿书东方朔画赞
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-02/014AAB219B2517D8FF8080814AA6D251.jpg
焦山放鹤记碑刻
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C500CD05A0FF8080814A9FC844.jpg
http://img2.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0C5290A05A2FF8080814A9FC844.jpg
http://img1.yododo.com.cn/files/photo/2015-01-01/014AA5D47B072DDCFF8080814A9FC844.jpg
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B10CA104A5FF8080814A9FC844.jpg
http://img3.yododo.com.cn/files/photo/2014-12-31/014AA0B05D98049EFF8080814A9FC844.jpg