组诗· 立春牛首山
张宁海
立春
寅宫参北斗,浩气始相融。
谁与山川秀,升平只问农。
春节听竹
娱马背童深巷暗,亲观灯彩避烟霾,
炮连天地雷霆裂,拒纳清浊自两开。
立春牛首山
(一)
地走驱双阙,天垓若尔牛。
春鞭飞绿野,雪貏化温柔。
香火连正腊,金陵每兴忧。
躬田移圣驾,童牧过涓流。
(二)次韵保暹
悠永年声脆,听涛意有凭。
锺循鸣盛况,鼎沸念修僧。
真印凝森壁,留痕默矿棱。
流连深省处,金顶步层层。
宋·保暹原玉·秋径
杉竹清阴合,闲行意有凭。
凉生初过雨,静极忽归僧。
虫迹穿幽穴,苔痕接断棱。
翻思深隐处,峰顶下层层。
新春联
漫道春花雪岸难分你岸我岸,
当歌绿水青山就是金山银山。
横批:生态文明
御街行·牛首宗·弘觉寺
开宗双阙烟岚顶,斜塔存天境。
诗豪初地记唐碑,佛音萧梁钟磬。
寺焚教乱,掠山外骑,相序无安命。
旧香断续飘衰兴,新诵緣年庆。
金幢六面刻单经,玉象丈高鸣盛。
春鞭笛应,华年犹忆,正坐归心静。
万佛殿赋
涅槃兮珠存,舍利兮迁延。佛聚兮心许,佛散兮尘缘。
元身阿育王塔,一粒一奉,八国域内,莲台万座,福田广盛。
有真经而救取,待机遇而千年。再造报恩寺,天意今朝然。
北宋石函,金棺银椁,碑记长干。藏地宫而顶骨,具法相而髻盘。
所幸埋存,历焚劫难。盛世重光,境禅大观。银塔九级,金殿六旋。行普渡而聚万佛,举四界而坐一莲。
诵曰:"摩崖文殊圣,立地阿育南。舍生悲三藏,拱卫起法船。加持佛顶境,永袭牛首山"。
佛顶塔
饱览经幢赖注文,大乘十地去芜蓁。
九阶善慧人天系,下上空层至法云。
袈裟(佛顶宫)
辉一片,煌一片
金顶大观,无界恕宽。
莲台端坐的是生緣。
春一件,冬一件。
摩尼明炫,禅境无寒。
袈裟拂飞的是心愿。
漂泊的生緣,
总似未尝的心愿。
佛在山边,身在崖边,
云在天边,心在春边。
袈裟两件,
却是那一抹红痕的人间。
朝中措·抗金故垒
沙沙耳鬓复萦萦。天籁与风声。
谡谡漫山涛阵,送来角鼓铮铮。
意随武穆,令旗感奋,牵马金登。
寻古拭收残泪,松听得胜哀兵。
郑和墓
石圹山周笔划回,圆丘逾制立方堆。
衣冠知度言征迈,综览昭题迹阙碑。
引去虎贲皆部众,原来锦羽伺旗麾。
泰斯米叶皇为圣,再造劳生敢仰随。
清平乐(仿李煜)·南唐二陵
祖堂广袤,崖岭曾狼堠。悦色和颜知弘宥,觉了鱼身人首。
花来风信和平,镇宅总抗猖狞。离恨南唐春草,更行更远还生。
李煜原玉
别来春半,触目柔肠断。砌下落梅如雪乱,拂了一身还满。
雁来音信无凭,路遥归梦难成。离恨恰如春草,更行更远还生。
游记
立春牛首山,最牛的金山银山。
寅宫参北斗,立春斗柄指东。立春节气一般是从2月4日或5日开始,到2月19或20日结束。在农历的腊月或月。“立”是“开始”的意思,自秦代以来,中国就一直以立春作为孟春时节的开始。但对全国大多数地方来说仅仅是春天的前奏。南京地区还会降雪。自古以来立春就是一个传统节日。中国自官方到民间都极为重视,立春之日迎春已有三千多年历史。立春时天子亲率三公九卿、诸侯大夫去城郊迎春,祈求丰收。现在“躬田”“童牧”等活动已经成为许多景点的农事体验项目了。
鞭春牛:《事物记原》:“周公始制立春土牛,盖出土牛以示农耕早晚。”后世历代封建统治者这一天都要举行鞭春之礼,引春牛而击之曰打春意在鼓励农耕,发展生产。之后成为中国民俗。南京当地更有“春牛首”之说。牛首山每年腊月至正月举办撞钟祈福等各种民俗及佛事活动,是南京一大热门旅游景点。
牛首山位于南京市江宁区,《金陵览古》曰:“遥望两峰争高,如牛角然”。 公元317年,晋元帝司马睿渡江初建东晋王朝时,定都建康(今南京)。大兴年间,元帝想在都城的正南门宣阳门外建立双阙,以示皇权至尊。东晋初,财力不足。众官议论纷纷,有说义兴(宜兴)汉司徒许玉墓前的二阙高壮,可以迁到这里。丞相王导不同意,一日,他陪晋元帝乘舆出宣阳门,往南眺望,只见牛首山两峰对峙,十分壮观,便遥指山峰说:“此天阙也,岂烦改作!”元帝明白王导的苦心,就听从他的意见,取消建立双阙的计划,称牛首山为天阙山。《昭明文选》中陆倕的《石阙铭》里即有“乃假天阙于牛头”的记载。唐朝天宝初,牛首山正式改名为“天阙山”。
相传文殊菩萨领一万眷属冬居牛首山,因此牛首山即为“文殊圣山”。南朝梁代盛极。禅宗在中唐时期确立。南京牛首山为禅宗发祥地之一。唐诗豪刘禹锡“禅祖碑刻记”使牛首宗声名大噪。弘觉寺香火旺盛。清乾隆年间“牛首烟岚”列入金陵四十八景。该寺后毁于洪杨教乱,仅存残塔。侵华日军又将牛首山林木砍伐殆尽。再后来山顶开铁矿形成一个大矿坑。改革开放后大力恢复山林生态环境。实现了"天阙藏地宫,双塔出五禅"、"一花五叶"的总体布局。总面积约9.51平方公里,由文化禅、自然禅、生活禅、生态禅、艺术禅等五大片区组成。整个牛首山风景区的目标就是打造成一个禅文化休闲度假区,一个文化设施。特别是把山顶矿坑改建成了佛顶宫,佛顶塔,是规模宏大的极尽豪华精美的“后现代风格的殿宇式建筑”,也是佛教博物馆,是牛首山核心景区。
貏:神兽也指山势渐平,陂池貏貏。《文选•李善注》貏豸,渐平貌。
兴忧:出自全唐文,崔行功《赠太师鲁国孔宣公碑》是邦可化,斯道欲行。暖席兴忧,问津匪倦。
弘觉寺塔:该寺原址仅存的地面建筑。位于牛首山东峰的西南坡,海拔标高180.50米。从底层地平到塔顶复盆加上原来培刹,高约45米。唐大历九(774年)代宗因感梦,敕修寺之东西峰顶七层浮图。1956年7月14日发现地宫,地宫上圆下方,藏有鎏金喇嘛塔等文物。弘觉寺塔是一座十分典型的江南楼阁式砖木塔。
万佛殿:在佛顶宫内,由千佛殿和万佛廊组成。再下面一层是佛顶骨舍利藏宫。上面一层为禅境大观。
佛顶骨舍利:舍利相传为释迦牟尼佛遗体火化后结成的珠状物。佛教认为,舍利是由修行功德炼就的,多作坚硬珠状,五彩耀目。释迦牟尼佛在拘尸城双树间般涅槃后,佛舍利被分为八份,由八个国家各自起塔供养。佛顶骨舍利(佛顶真骨)是佛祖释迦牟尼的头顶骨舍利,全世界仅存一块,是佛教界至高无上的圣物,为一块周长35厘米、直径10厘米、颜色黄黑、有清晰发孔的完整头骨。
阿育王塔:阿育王 Asoka,(公元前273-前232年在位)佛教护法明王。古代印度摩揭陀国孔雀王朝的第三代国王,早年好战杀戮,统一了除南亚次大陆的整个印度,晚年笃信佛教,放下屠刀。又被称为“无忧王”。阿育王在全国各地兴建佛教建筑,据说总共兴建了84000座奉祀佛骨的佛舍利塔。牛首山佛顶宫造万佛殿也是和这个数量相照应。
南京长干寺:建于北宋。地宫中藏有石函。石函内有金棺银椁。棺内有阿育王塔,高1.6米。塔内藏有佛顶骨舍利。后长干寺遭火灾,地宫幸未殃及。明成宗朱棣在原址建大报恩寺地宫未被发现。太平天国时期大报恩寺被兵焚。地宫幸存。日寇占领南京后在大报恩寺挖掘,盗走近旁的三藏塔内的玄奘顶骨舍利。因有所获故停止了挖掘。佛教界称玄奘“舍生护法”。2010年南京有关方面重建大报恩寺,施工前勘探发现了阿育王塔地宫,佛顶骨舍利得以盛世重光。因为佛顶骨为全世界唯一一块,加之中国制造大国重器之能力,佛顶宫和佛顶塔得以最高规格建造,成为佛顶骨舍利的永久供奉之地。
禅境大观:在佛顶宫内。南北长112米,东西宽62米,内部净高约41.2米,涵盖了地上三层。整个空间面积超过6000㎡,呈椭圆形,以黄、白、灰三色为基调,布置出人间山水,从而让人们在行走之际领略禅意。由佛陀出生、成道的禅境花园及中间的如莲剧场三个部分组成,展现了佛祖一生的行迹。卧佛:全长7.5米,采用不锈钢铸造,表皮仿以汉白玉材质。卧佛的造型借鉴于敦煌莫高窟158号窟中的卧佛塑像及其比例,面容庄严而慈祥,同时卧佛还能360度缓慢地旋转,象征佛陀的目光遍照无余。
佛顶塔(银塔):塔高九层。围绕中轴线每一层造六面经幢,主要是用图画加注释表述世界范围的佛教故事。塔高九层象征大乘十地,每一层入口处都有标识。最上面第九层是善慧地。众生因修上品十善,故人天交界不在塔内,在十地法云地。科技术语“云计算”或许也由佛经创意。
佛顶宫(金顶):佛顶宫坐落于南京牛首山西峰之处,其特色为大穹顶和小穹顶,寓意外供养和内供养。大穹顶形如佛祖袈裟覆盖在小穹顶之上,象征着佛祖的无量加持;小穹顶下部为莲花宝座造型,上部为摩尼(宝珠)造型,上下结合形成“莲花托珍宝”的神圣意象。
圣象广场:广场上的12尊六牙白象,是释迦摩尼乘坐的坐骑,每头大象长度6米,宽度2.5米高度4米,再加上身上的经幢9米,总体高度13.9米。
金幢六面刻有藏传佛教、汉传佛教和南传佛教代表经文著作,气势宏伟,庄严肃穆,广场两边岩壁刻有12幅经变故事浮雕,分别讲述了"感应舍利"、"甘露佳庭"、"一苇渡江"等与南京有深厚渊源的佛教文化故事。
抗金故垒位于南京牛首山东侧至将军山、韩府山一带。宋高宗建炎三年(1129),兀术兵分二路渡江,连破建康等重镇,在遭到江南人民英勇抵抗后于建炎四年(1130)北撤,途经镇江复遭南宋名将韩世忠的水军阻击,金兀术率兵逃往黄天荡,退路被封,只好取道建康,岳飞在牛首山到韩府山一带筑垒伏兵,大战金兀术,逼使金兀术退回黄天荡。
郑和墓:明代航海家郑和逝于海外,衣冠冢和纪念园位于南京牛首山下。墓圹为回字形,乡民称此地为回回山。葬式原来为圆丘,大修时改为回教立方式。阙碑刻有经文泰斯米叶,意为恭诵安拉。
旗麾:帅旗。随郑和七下西洋的部将中有多人是锦衣卫。
拱卫起法船:明成祖朱棣曾经命郑和暂停下西洋的活动,全力监造大报恩寺。最终耗时十余年的大报恩寺塔的建造工程在郑和的手里完成。郑和被赐葬牛首山,在六百年后又拱卫佛骨,也是其督造大报恩寺的功德无量吧。
南唐二陵:南唐永陵和顺陵位于祖堂山弘觉寺新址侧。祖堂山为牛首山余脉。二陵安葬的是先主李昪和中主李璟,也就是著名词人后主李煜的祖父和父亲。发掘出土了鱼身人首陶俑。人面和颜悦色大异于常见的地宫镇兽,为国家一级文物现存于南京博物院。南唐时间不长但经济和文化发展,是唐宋间一个重要的历史阶段。
弘觉寺新址:弘觉寺原址在牛首山。复建于南唐,是皇家寺院。后又遭焚毁仅存斜塔。现于南唐二陵一侧新建。南唐二陵和弘觉寺扩建为一处大型公园。